فقه نظام؛ گذر از محدودیت یا پایان راه - IQNA | خبرگزاری بین المللی قرآن
لیست پرونده ها
فقه نظام؛ گذر از محدودیت یا پایان راه تعداد اخبار:32
گرچه دانش فقه که حاصل تلاش فقهای عظام برای کشف شریعت نفس‌‎الامری است دارای منهج و منطق مدونی است، اما الگوی اجتهاد در مسائل نوپدید همچنان نیازمند تطورات روشی است. حال سؤال این است که گذر این سیر تکامل از معبر فقه سنتی است یا نیازمند بنیان نهادن فقه نظام؟
واکاوی مشروعیت سازوکارهای تولید ارزش اقتصادی در حوزه مالکیت فکری
محمود حکمت‌نیا بیان کرد:

واکاوی مشروعیت سازوکارهای تولید ارزش اقتصادی در حوزه مالکیت فکری

گروه اندیشه ـ حکمت‌نیا ضمن معرفی سه شاخه مالکیت فکری تصریح کرد: تمام کار مالکیت فکری این است که آیا ابزارهای حقوقی برای تبدیل و تولید ارزش اقتصادی در ناحیه ابداعات، در جریان خلق آثار ادبی هنری و در جریان شهرت مشروعیت دارد یا خیر.
تمدن‌سازی نیاز به فقه کلان و جامعه‌ساز دارد

تمدن‌سازی نیاز به فقه کلان و جامعه‌ساز دارد

گروه حوزه‌های علمیه ـ آیت‌الله اراکی با بیان اینکه بانک‌های فعلی ما بر مبنای فقه اسلامی خرد شکل گرفته‌اند نه فقه اسلامی کلان، گفت: امروز برای تمدن‌سازی به فقه کلان و جامعه‌ساز نیاز داریم که تکلیف رفتار جمعی را معین می‌کند نه رفتار فردی و خرد را.
فقه مقاومت در حوزه تبیین شود
آیت‌الله فاضل لنکرانی: 

فقه مقاومت در حوزه تبیین شود

گروه حوزه‌های علمیه ــ رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با بیان اینکه معتقدم جهاد در دو نوع دفاعی و ابتدایی خلاصه نمی‌شود، گفت: حوزه‌های علمیه باید فرمایش رهبری در مورد مقاومت را عمیقاً دنبال کنند، آیات قرآن در مقاومت، روایات در مقاومت، دین به نحو کلان در مقاومت چه می‌گوید؟ و اینکه فقه در مقاومت چه می‌گوید؟.
فقه نظام‌مند جامعه انسانی را مدیریت می‌کند
آیت‌الله سیدمنذر حکیم:

فقه نظام‌مند جامعه انسانی را مدیریت می‌کند

گروه اندیشه ــ یک استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه در فقه نظام‌مند مجموعه احکام شرعی به صورتی است که نه فقط فرد، بلکه جامعه انسانی را مدیریت می‌کند، اظهار کرد: مقصود از نظام و نظام‌مندی فقه این است که می‌تواند پاسخگوی نیاز نظام‌های مختلف اعم از اقتصادی، سیاسی، قضائی، قانون‌گذاری، آموزشی، تربیتی و روابط بین‌الملل باشد.
پرهیز از شرک عملی نیازمند فقه حکومتی است/ کمبود متون فقهی و فقیه متخصص
مسئول دبیرخانه فقه معاصر حوزه:

پرهیز از شرک عملی نیازمند فقه حکومتی است/ کمبود متون فقهی و فقیه متخصص

گروه حوزه‌های علمیه ــ مسئول دبیرخانه فقه معاصر حوزه با بیان اینکه شرک عملی؛ نتیجه بی‌توجهی به فقه حکومتی است، تأکید کرد: نبود و یا کمبود متون فقهی و فقیه متخصص مهمترین موانع فراروی تحقق فقه حکومتی است.
نیاز امروز امتداد نوآوری شهید صدر در فقه نظام است/ تفاوت فقه حکومت و حکومتی
حجت‌الاسلام حمید پارسانیا:

نیاز امروز امتداد نوآوری شهید صدر در فقه نظام است/ تفاوت فقه حکومت و حکومتی

گروه اندیشه ــ اگر شهید صدر در آن شرایط اجتماعی در رقابت با مسائل مربوط به مارکسیست و ارائه دو نظام لیبرالیستی، فقه نظامات را مطرح کرد، امروز ضمن تداوم نظریه وی، نیاز به قواعد مربوط به احکام حکومتی داریم و این عرصه جدیدی در امتداد کار ایشان است.
نگرانی از ایجاد «فقه جدید» مهم‌ترین مانع نظریه‌پردازی در حوزه است
سروش محلاتی بیان کرد:

نگرانی از ایجاد «فقه جدید» مهم‌ترین مانع نظریه‌پردازی در حوزه است

گروه حوزه‌های علمیه ــ استاد حوزه علمیه با بیان اینکه فقهای متاخر قیودی به فقه زده‌اند که در گذشته نبوده است تصریح کرد: نگرانی از ایجاد «فقه جدید» و حجیت اجماع، مهمترین مانع نظریه‌پردازی فقهی در حوزه است.
ماهیت فقه فهم عمیق دین است/ فقه حکومتی و غیرحکومتی ندارد
حجت‌الاسلام بهمنی:

ماهیت فقه فهم عمیق دین است/ فقه حکومتی و غیرحکومتی ندارد

گروه حوزه‌های علمیه ــ عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن کریم با بیان اینکه در گذشته چون حکومت اسلامی وجود نداشت برداشت از فقه متفاوت بود، تصریح کرد: ماهیت فقه فهم عمیق دین است و فهم دین حکومتی و غیرحکومتی نیست؛ فقه نظام چیزی از سنخ همین فقه موجود است، گرچه در ساحتی مترقی‌تر بررسی می‌شود.
هدف فقه نظام اقامه احکام و شئون اجتماعی دین اسلام است
حجت‌الاسلام حاج‌ابوالقاسم تصریح کرد:

هدف فقه نظام اقامه احکام و شئون اجتماعی دین اسلام است

گروه اندیشه ــ حاج‌ابوالقاسم ضمن تبیین پنج تقریر مختلف از فقه نظام، تأکید کرد: اگر قرار است ما به عنوان عالمان دین به پادارنده دین در ساحت فردی و اجتماعی باشیم به نظر می‌رسد نیاز به یک فقه جدیدی داریم.
3 دیدگاه رایج درباره نظام‌وارگی فقه اسلامی
حجت‌الاسلام مبلغی تبیین کرد:

3 دیدگاه رایج درباره نظام‌وارگی فقه اسلامی

گروه اندیشه ــ حجت‌الاسلام مبلغی ضمن تبیین سه دیدگاه رایج درباره نظام‌وارگی فقه اسلامی، در توضیح فایده فقه نظام اظهار کرد: فقه نظام می‌تواند در استنباط سنتی و کلاسیک به ما زاویه دید بدهد.
تفاوت فقه نظام و فقه نظام‌مند/ تبیین شش عنصر تکوین‌دهنده مفهوم نظام
آيت‌الله رشاد تبیین کرد:

تفاوت فقه نظام و فقه نظام‌مند/ تبیین شش عنصر تکوین‌دهنده مفهوم نظام

گروه اندیشه ــ آیت‌الله رشاد با تأکید بر اینکه مقصود از فقه نظام، فقه دارای نظام و نظام‌مند نیست، تصریح کرد: هر نظامی دارای شش خصوصیت است و از این نظر فقه نظام، فقهی است که واجد این شش خصوصیت باشد.
تبیین شاخصه‌های فقیه نظام‌ساز در آخرین پیام امام(ره) به حوزه‌های علمیه
حجت‌الاسلام همتی اظهار کرد:

تبیین شاخصه‌های فقیه نظام‌ساز در آخرین پیام امام(ره) به حوزه‌های علمیه

گروه اندیشه ــ به اعتقاد حیدر همتی فهم زمان و مکان در اجتهاد، فهم موضوع انضمامی همراه با روابط ونسبت‌ها، فهم حیله‌ها و تزویرهای نظام‌های سیاسی و اجتماعی از جمله ویژگی‌های فقیه نظام‌ساز در اندیشه امام خمینی(ره) است.
فقه راهبردی و مبناساز تعریف شود/ تکراری بودن 90 درصد دروس حوزوی
حجت‌الاسلام مهاجرنیا:

فقه راهبردی و مبناساز تعریف شود/ تکراری بودن 90 درصد دروس حوزوی

گروه حوزه‌های علمیه ــ عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه بسیاری از موضع‌گیری‌های ما در مسائل کلان کشور مبنای سیاسی و نه فقهی دارد، تأکید کرد: حوزه علمیه فقه راهبردی و مبناساز تعریف کند و به جای آنکه 90 درصد دروس خارج حوزه تکراری باشد، باید به نیازهای روز بپردازیم.
جنجال فقه نظام دعوای لفظی است/ نگاه اجتماعی؛ لازمه پویایی فقه

جنجال فقه نظام دعوای لفظی است/ نگاه اجتماعی؛ لازمه پویایی فقه

گروه حوزه‌های علمیه ــ رئیس پژوهشکده فقه اجتماعی با بیان اینکه فقه شیعه پویاست و نگاه اجتماعی لازمه نشان‌ دادن این پویایی است، تأکید کرد: جنجال علمی که اخیراً درباره نظام‌سازی فقه شکل گرفته عمدتاً لفظی است، زیرا روشن است که اسلام نظام و قواعدی در زمینه‌های مختلف دارد.
تصریح شهید صدر به نظام‌سازی در مقدمه فلسفتنا/ حجیت پاشنه آشیل نظریه صدر است

تصریح شهید صدر به نظام‌سازی در مقدمه فلسفتنا/ حجیت پاشنه آشیل نظریه صدر است

گروه حوزه‌های علمیه ــ استاد و محقق حوزه علمیه با بیان اینکه در مدرنیته نظام‌سازی می‌شود، ولی شهید صدر معتقد به نظام‌یابی از نصوص دینی است، تصریح کرد: برخی می‌گویند که شهید صدر از نظام سخن نگفته‌اند یا با ذوق‌زدگی با اشاره به منطقةالفراغ او را متهم به سکولاریسم می‌کنند، در حالی که ایشان ولایت منطقه فراغ را به ولی امر و نه شهروندان واگذار می‌کنند.
تأسیس فقه جدید بدون دغدغه حجیت و استناد هراس مخالفان فقه نظام است
رئیس مرکز تحقیقات زن و خانواده بیان کرد:

تأسیس فقه جدید بدون دغدغه حجیت و استناد هراس مخالفان فقه نظام است

گروه حوزه‌های علمیه ــ حجت‌الاسلام زیبائی‌نژاد با بیان اینکه در استدلال طرفین جدل در بحث فقه نظام کاستی وجود دارد، زیرا به تعریف واحدی از آن نرسیده‌اند، گفت: خوف مخالفان فقه نظام این است که فقه جدیدی تأسیس شود که دغدغه حجیت و استناد در آن کم باشد.
فقه نظام به معنای مکتب‌وارگی اسلام است

فقه نظام به معنای مکتب‌وارگی اسلام است

گروه حوزه‌های علمیه ــ معنای دیگری که از فقه نظام به معنای این است آن معرفتی که مبتنی بر دیدگاه کلام مستخرج از اسلام است؛ یعنی مبتنی بر یک سری اصول و مکتب‌وارگی اسلام است. یعنی ما در درون اسلام یک دیدگاه‌های کلان به معنای مکتب و مذهبی داریم، اصول و قواعد حاکم بر مجموعه ابواب فقه که می‌توانیم در راستای آن مکتب اسلامی تنظیم کنیم.
التقاط و غرب‌گرایی محصول دوری از فقه نظام است/ هم‌افزایی احکام در راستای هدف
حجت‌الاسلام ملک‌زاده بیان کرد:

التقاط و غرب‌گرایی محصول دوری از فقه نظام است/ هم‌افزایی احکام در راستای هدف

گروه حوزه‌های علمیه ــ استاد سطح خارج حوزه علمیه با بیان اینکه مراد قائلان به فقه نظام ایجاد ارتباط بین جزئیات احکام نیست، تصریح کرد: معتقدیم روح واحدی بر احکام فقهی حاکم است، زیرا از طرف شارع واحدی تشریع شده است. اگر فقه اجتماعی و فقه نظامات ایجاد نکنیم، مردم نظامات خود را از غرب می‌گیرند و یا به التقاط می‌افتند.
رویکرد حداقلی سند الگوی پیشرفت به فقه اسلامی/ ضرورت توجه به ظرفیت نظام‌سازی فقه شیعی
مدیر مؤسسه آموزش عالی حوزه امام رضا(ع) اظهار کرد:

رویکرد حداقلی سند الگوی پیشرفت به فقه اسلامی/ ضرورت توجه به ظرفیت نظام‌سازی فقه شیعی

گروه اندیشه ــ همتی با انتقاد از رویکرد حداقلی سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به فقه اسلامی، بر ظرفیت فقه در جهت عملی‌سازی مبانی و غایات سند الگو تأکید و از آن به منزله ضامن مشروعیت سند الگو یاد کرد.
زیرساخت‌های تحقق فقه اجتماعی فراهم نشده است
حجت‌الاسلام موسویان:

زیرساخت‌های تحقق فقه اجتماعی فراهم نشده است

گروه حوزه‌های علمیه ــ عضو هیئت علمی دانشگاه مفید با بیان اینکه فقه فردی جوابگوی نیازهای کشور نیست، تصریح کرد: متأسفانه ۴۰ سال است که در مورد فقه اجتماعی بحث می‌شود و همواره هم تضاد میان دو طرف وجود دارد؛ یکی قائل به دور ریختن تجربه بشری و دیگری اکتفا به تجارب بشری است و هنوز در خم یک کوچه هستیم.
«فقه نظام» توهم و ناشدنی است/ تخریب فقه امام(ره) و شهید صدر
آیت‌الله فاضل لنکرانی:

«فقه نظام» توهم و ناشدنی است/ تخریب فقه امام(ره) و شهید صدر

گروه حوزه‌های علمیه ــ رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با بیان اینکه فقه موجود غنای کافی برای پاسخگویی به همه سؤالات از جمله مسائل مستحدثه را دارد، گفت: فقه نظام، توهم، غیرممکن و ناشدنی است و فقه امام (ره) و شهید صدر را خراب کرده است.
فقه به پایان راه نرسیده است/ کم‌لطفی به قرآن در برداشت‌های فقهی

فقه به پایان راه نرسیده است/ کم‌لطفی به قرآن در برداشت‌های فقهی

گروه حوزه‌های علمیه ــ سردبیر نشریه فقه اهل بیت(ع) با بیان اینکه مصلحت، عرف و مقاصد الشریعه می‌توانند به منزله منابع جدید فقهی در استنباط مطرح شوند، اظهار کرد: با به کارگیری سیره متشرعه، عقلا و توجه بیشتر به قرآن کریم می‌توانیم تحول فقهی روزآمد ایجاد کنیم.
سکولاریسم تهمت به حوزه علمیه است/ نشانه‌های افراطی‌گری در حوزه
حجت‌الاسلام قاضی‌زاده:

سکولاریسم تهمت به حوزه علمیه است/ نشانه‌های افراطی‌گری در حوزه

 گروه حوزه‌های علمیه ــ استاد سطح عالی حوزه علمیه با بیان اینکه برخی سکولاریسم را چماقی بر سر حوزه‌های علمیه می‌کنند، گفت: در حوزه علمیه نه سکولاریسم مطلق و نه جدایی کامل نهاد دین و دولت مورد باور هیچ شخصیت حوزوی نیست. البته در ورود روحانیت به دولت بحث متفاوتی است، زیرا برخی ناکامی‌های افراد حوزوی به پای دین نوشته شده است.
استنباط فقیه در چارچوب اصول معصومین(ع) به فقه نظام‌مند می‌رسد
آیت‌الله سیفی مازندرانی:

استنباط فقیه در چارچوب اصول معصومین(ع) به فقه نظام‌مند می‌رسد

گروه حوزه‌های علمیه ــ آیت‌الله سیفی مازندرانی با بیان اینکه مقصود از عبارت «علینا القاء الاصول» قواعد علم اصول نیست، بلکه به این معناست که برای شما قواعد کلی القاء کردیم و شما در چارچوب این نظام و قواعد کار کنید، اظهار کرد: استنباط فقیه چه در باب فقه حکومت و سیاست، چه در جمیع مسائل مستحدثه امروزباید در چارچوب قواعد و اصولی باشد که حضرات معصومین(ع) القاء کرده‌اند که این فقه نظام‌مند است.
حجت‌الاسلام اکبرنژاد: اصول فقه شما لیبرال است/ آیت‌الله اراکی: از این اصول فقه نظام سیاسی و اقتصادی استنباط می‌شود
در بخش پرسش و پاسخ نشست «فقه نظامات» مطرح شد:

حجت‌الاسلام اکبرنژاد: اصول فقه شما لیبرال است/ آیت‌الله اراکی: از این اصول فقه نظام سیاسی و اقتصادی استنباط می‌شود

گروه حوزه علمیه ــ در هفتمین نشست هم‌اندیشی فقه حکومتی با محوریت «فقه نظامات» حجت‌الاسلام اکبرنژاد بیان کرد که عقلانیت در اصول شما به شکل کارآمد منقح نشده و به تعبیری فقه لیبرال است. آیت‌الله اراکی نیز در پاسخ تصریح کرد که در این اصول فقه عالی‌ترین تنقیحات مربوط به مسائل عقلی وجود دارد و اصول منضبطی مطرح است که می‌توان از آن فقه نظام سیاسی و اقتصادی استنباط کرد.
اختلاف ما با شاه بر سر «فقه نظام» بود نه «فقه فردی»
آیت‌الله محسن اراکی در نشست «فقه نظامات» تبیین کرد؛

اختلاف ما با شاه بر سر «فقه نظام» بود نه «فقه فردی»

گروه حوزه علمیه ــ دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی ضمن تبیین دیدگاه خود در زمینه فقه نظام، بیان کرد: اختلاف ما با شاه بر سر فقه فردی نبود، بلکه دعوا بر سر فقه نظامات و فقه اجتماعی بود و اینکه می‌خواستیم جامعه را بر مبنای فقه اسلام مدیریت کنیم؛ همچنین باید توجه کرد که اصول فقه نظام، به معنای فقه جدید، جدای از فقه موجود نیست و از درون همین فقه، فقه نظام استخراج می‌شود.
برخی موضوعات از شأن فقیه خارج است
فاضل میبدی بیان کرد:

برخی موضوعات از شأن فقیه خارج است

گروه حوزه‌های علمیه ــ عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم با بیان اینکه دنیای جدید دنیای موضوعات است نه احکام، گفت: این موضوعات هم باید کارشناسی شود و کار فقیه نیست. مسائلی مانند بانک، بیمه، پول، معاملات دریایی و کنوانسیون‌های بین‌المللی همگی از شأن فقیه خارج است و برعهده او نیست.
دست‌یابی به نظام اقتصادی با تعامل فقه اکبر و اصغر
حجت‌الاسلام یوسفی مطرح کرد:

دست‌یابی به نظام اقتصادی با تعامل فقه اکبر و اصغر

گروه حوزه‌های علمیه ــ پژوهشگر اقتصاد اسلامی با بیان اینکه فقه فعال و مطالبه‌گر می‌تواند براساس فقه اکبر به انواع رفتارها، روابط و نهادها برسد، گفت: آنچه به دست می‌آید می‌تواند در اختیار دستگاه فقه اصغر قرار گیرد تا با روش اجتهادی تحلیل فقهی کرده و حکم آن رفتارها و روابط را بیان کند؛ حال ممکن است کسی به آن فقه نظام اقتصادی اسلام بگوید.
بررسی فقه در پرتو یک نظام کلان امری نوپدید نیست

بررسی فقه در پرتو یک نظام کلان امری نوپدید نیست

گروه اندیشه ــ عضو هیئت امنای پژوهشگاه فقه نظام با اذعان به اینکه ظاهر بدنه فقه موجود فردگراست، تصریح کرد: در نظر گرفتن نظام در قالب پوشش اصلی در احکام فردی و تغییر در احکام فردی به جهت اختلال با نظام در میان فقها سابقه دارد و پدیده‌ای نو نیست.
اداره افعال مکلفین با ساختارها و فرآیندها؛ کلید نیاز به فقه‌النظام
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی مطرح کرد:

اداره افعال مکلفین با ساختارها و فرآیندها؛ کلید نیاز به فقه‌النظام

گروه حوزه‌های علمیه ــ حجت‌الاسلام عبدالحمید واسطی با بیان اینکه محل نزاع در عدم قابلیت فقه موجود نیست، بلکه در کفایت «فقه مستحدثات» برای اداره جامعه است تصریح کرد: توجه به تفاوت مقیاس خُرد با کلان و دستیابی به اینکه در مقیاس کلان، ساختارها و فرآیندها، افعال مکلفین را اداره می‌کنند، کلید نیاز به فقه‌النظام است.
فقه نظامات موجب توقف در فقه می‌شود
آیت‌الله فاضل لنکرانی:

فقه نظامات موجب توقف در فقه می‌شود

گروه حوزه‌های علمیه ــ آیت‌الله محمد جواد فاضل لنکرانی با بیان اینکه فقه نظامات به معنای اصطلاحی که برخی در حوزه قم مطرح کرده‌اند وجود ندارد، تصریح کرد: این ادعا نه تنها خدمت به فقه نیست، نه تنها تبیین فقه حکومتی امام نیست، نه تنها با نظریه شهید صدر ارتباطی ندارد، بلکه موجب توقف در فقه می‌شود.
امام خمینی(ره) با فقه سیاسیات انقلاب کرد نه فقه فردی
آیت‌الله محسن غرویان:

امام خمینی(ره) با فقه سیاسیات انقلاب کرد نه فقه فردی

گروه حوزه‌های علمیه ــ آیت‌الله محسن غرویان با بیان اینکه امام خمینی(ره) نظام سیاسی اسلام را طراحی کردند و این چنین نبود که بگوییم با فقه فردی کشور را سروسامان دادند، گفت: امام(ره) در نجف درس دادند و ولایت فقیه را تبیین کردند و فرمودند که ولایت فقیه فلسفه فقه ماست و با همین فقه سیاسیات اسلام انقلاب کردند.