مسئول صالح در قبال مصلحانه عمل کردن جامعه تربیت می‌شود

به گزارش ایکنا، حشمت‌الله قنبری، تحلیل‌گر تاریخ اسلام، شب گذشته، ‌29 فروردین، در برنامه «هدی»، که از شبکه قرآن و معارف سیما پخش شد، به شرح فقراتی از عهدنامه مالک اشتر پرداخت.

قنبری در این برنامه بیان کرد: وجود مبارک امیرمؤمنان(ع) در کلمات نورانی خود، مالک اشتر را به عفو، صفح و راضی شدن سریع نسبت به مردم امر می‌کند. آن چیزی که به این امر معنای استثنایی می‌دهد، عبارات بعد از تأکید بر عفو است. امام(ع) در یک انذار به مالک تصریح می‌کند که ای مالک خودت را در موقف و موضع جنگ با خدا قرار مده، در حالتی که هم وجود و موجودیت تو توانایی و ظرفیت کیفر او را ندارد و هم از عفو او هیچ وقت مستغنی نمی‌شوی. در اینجا انذار نسبت به جنگ با خدا می‌کند.

بدون گذشت امکان بقای مدیریتی وجود ندارد

این پژوهشگر تاریخ و نهج‌البلاغه بیان کرد: حضرت می‌فرماید که انسان مؤمن و سالک صراط مستقیم است، اما در معرض سقوط و شیوه‌ای از رفتار حکومتی قرار دارد که حتی او را در معرض جنگ با خدا قرار می‌دهد و عمل او را معارضه با خداوند تفسیر می‌کند و بعد هم برای اینکه دردناکی این موضوع قابل فهم باشد، می‌گوید که خودت اقدام به سنجیدن شخصیت خود داشته باش. اگر وقتی به یک ویروسی برخورد کردی، اندازه خودت نیز دستت باشد. تو تحمل هیچ چیزی را نداری و بدون عفو و صفح او هیچ امکانی برای ادامه زندگی و حیات مدیریتی و ... وجود ندارد؛ یعنی عمل بر خلاف عفو و صفح و راضی کردن و راضی شدن به اوقات تلخی‌های مردم، به منزله اعلام جنگ با خدا است.

وی افزود: امام(ع) به مالک فرمود ای مالک، در دوران مدیریتی تو، به شما ستمی می‌شود و یا در حوزه مدیریت تو کارمندان و بدنه جامعه دچار تخلفی می‌شوند و تو اول با صفح و رضایت از آنها عبور می‌کنی و بعد از چند وقت می‌بینی یک تخلف دیگری نیز از همان کسی که عفو کردی بروز می‌کند. اما مبادا از عفوی که داشتی پشیمان شوی. این یک لفافه لطیف دارد و دلالت دوم به آن دلالت اول بود که هم ببخش و خشنود باش و هم سیئات او را در زمره حسناتش قرار بده و در پرونده‌اش چیزی نگذار.

صبر در عقوبت مجرمان

قنبری تصریح کرد: امام(ع) می‌فرماید که عفو و صفحی که انجام دادی، از آن پشیمان نشو و اگر فرصتی برای عقوبت مجرم و تنبیه متخلفی به وجود آمد و زمینه‌های آن فراهم شد که باید او را تنبیه کنی، از این کار شادمان مباش و برای آن خشمی که راه برون رفت از آن وجود دارد، شتاب نکن. یعنی اگر برخوردی با متخلف پیدا کردی در حالی که فردا می‌توانی او را عقوبت کنی، بنابراین عجله نکن. همانطور که خداوند نیز این را برای خودش سنت کرده و به همه دستگاه‌های نظارتی خلقت دستور داده که وقتی تخلفی صورت گرفت، زود آن را ثبت نکنید. یک فصلی بگذارید بگذرد و اگر هم توبه نکرد یکی را ثبت کنید.

این پژوهشگر تاریخ اسلام بیان کرد: اینجا عقوبت کردن اصل نیست، بلکه یک اقدام لاجرم است و برای این اقدام، صبر و طمأنینه لازم است. در ادارات ممکن است ناسپاسی ایجاد شود و وقتی تاریخ بشر را مرور می‌کنید و زندگی بشر را می‌بینید از روزی که شروع شده تا امروز و تا انقراض عالم، همیشه نوعی از تخلف و تمرد و جرم وجود داشته و به ظهور رسیده و به نظر می‌رسد ریشه‌کنی تخلف و جرم و تمرد نیز به صورت قطعی یک آرزوی دست‌نیافتنی است و یا اگر باشد هم کار و تلاش و زمینه‌های مثبت فراوانی می‌خواهد تا مردم به سمت یک زندگی مطلوب بروند.

وی تصریح کرد: یک وقت بین دوست و دشمن حرف مشترک به وجود می‌آید. حرف دوست از روی خیرخواهی است و حتما نگاهش مؤدبانه، دلسوزانه و مبنایی برای اصلاح یک کار است، اما دشمن این طور نیست. مثلاً یکی از دغدغه‌های اصلی مردم خود ما و طبقاتی از مردم این است که چرا باید در نظام جمهوری اسلامی که ثمره خون شهدا و ... است، برخی از کارها درست انجام نمی‌شود و برخی از صنوف مرتکب جرم می‌شوند و هرگز نباید این طور باشد.

هدف دشمن بر انگشت‌گذاری بر خیرخواهی‌های مردم

قنبری گفت: جالب است که گاهی اوقات دشمنان بیرون نیز این حرف را می‌زنند که اینها ادعا دارند، اما به وضع زندگی آنها نگاه کنید می‌بینید فقط مدعی اسلامی بودن هستند. اینها عیب است که به وجود می‌آید و آدم خجالت‌زده مردمی می‌شود که مخلصانه برای خدا از مسئولان انتظار صحیح عمل کردن دارند، اما وقتی دشمن روی همین جنس خیرخواهی‌هایی که مردم دارند انگشت می‌گذارد، او دیگر دنبال این خیرخواهی نیست و او دنبال این است که در هم‌صدا نشان دادن مردم، آنها را به سمت آرمان‌های ضدالهی خود ببرد و اینجا دقت نظر می‌خواهد.

وی تصریح کرد: باید توجه داشت که مردان حکومت و ریاست، تربیت‌یافته‌های متن همین جامعه هستند و اینطور نیست که یک آدمی را استخدام کنیم و مسیرش به جایی باز شود و همین که وارد اداره دولتی شد، این را در قالب آن اداره که می‌بریم، یک شخصیت قدسی بیرون بیاید که همه کارهایش منطبق با معیارهای الهی باشد، خیر، اینطور نیست. آنچه که در همه جا که یکی از همان جاها نیز دستگاه‌های دولتی است، به ظهور می‌رسد محصول عملکرد و دستگاه تربیتی است که از خانه و خانواده و ... شروع و به جامعه می‌رسد و آثارش به عنوان کار و اشتغال در جاهایی ظهور می‌کند.

عمل مصلحانه برای تربیت مسئول صالح

قنبری بیان کرد: مگر قدیس تربیت کرده‌ایم که توقع داریم؟ نمی‌خواهم بگویم اشتباه‌کاری‌ها توجیه شوند، اما برای رسیدن به یک مسئول صالح، همه باید مصلحانه عمل کنیم و همه باید با یکدیگر هماهنگ و همسو باشیم تا آدم صالح، سازمان صالح درست کند. البته تخلفات و جرایم سازمان‌یافته، ننگ و عیب بزرگ دستگاه‌های دیوانی است و نظام حق ندارد در قبال تخلفات سازمان‌یافته و جرایم سازمانی، سعه صدر نشان دهد و تسامح در برخورد با مجرمین شناسنامه‌دار و متنفذ، ظلم به اعتقادات مردم است.

وی تصریح کرد: یک وقت است که می‌گوییم یک مدیر جفا می‌کند و یک دستگاه را تضعیف می‌کند که خیلی اثر اندک آن، تضعیف یک دستگاه است، اما اثر وسیع‌ترش تَرَکی است که در اعتقادات مردم نسبت به نظام اسلامی ایجاد می‌شود و همچنین تغییر باوری است که در مردم نسبت به مدیران صالح ایجاد می‌شود. رافت در اینجا مصداق ندارد و نکته مهم‌تر اینکه وقتی استانداردهای اعتقادی مردم تنزل یافت و باورهای اشتباه به جای باورهای صحیح نشست، خود او نیز تبدیل به بهتان و مفتری می‌شود و ظرف وجودی این مسئول قابلیت درک و تشخیص اعمال صالح را ندارد.