استفاده صحیح از علم موجب حیات قلب می‌شود

به گزارش ایکنا به نقل از روابط عمومی مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)، آيت‌الله محمد جواد فاضل لنکرانی؛ عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در ابتدای درس خارج فقه خود با تبریک ایام میلاد حضرت زینب(س)، گفت: قبل از شروع درس، ولادت با سعادت زینب کبری(س) راگرامی می‌داریم. امیدوارم که ما و جامعه مسلمین و شیعیان هر چه بیشتر به مراتب وجودی این بانوی بزرگ اسلام آگاهی پیدا کنیم.

متن سخنان این استاد درس خارج حوزه به شرح زیر است: با اینکه هزار و چند صد سال از ولادت این وجود شریف می‌گذرد اما واقعش این است که هنوز آن حقیقت وجودیّه بی‌بی روشن نشده و محققین کاملا به ابعاد وجودی آن حضرت نپرداخته‌اند! در این عنوان «عالمةٌ غیر معلّمة» معانی بسیاری وجود دارد، همان‌طور که به نحو اتم و اکمل همه ائمه معصومین(ع) عالم غیر معلم بودند، اما در یک مرتبه نازل‌تر این معنا در مورد زینب کبری(س)نیز تبلور یافته است. یعنی این بانو با عنایت الهی از علم لدنی برخوردار گردیده و قدرت بر تفسیر قرآن و علم‌الکتاب پیدا کرده است. غیر از محیط خانواده و دامان پر مهر فاطمه زهرا و امیرالمؤمنین(ع) و خاندان وحی هیچ جای دیگری برای تحصیل نرفته و این امر مورد تصدیق ائمه معصومین(ع) قرار گرفته است.

همین مقام بود که آن استقامت بی نظیر را برای این بی‌بی در حادثه کربلا به وجود آورد، حادثه بسیار عجیبی که نظیرش قبلاً در تاریخ نبوده و شبیه او هم بعدا نخواهد بود که یک زن اینطور استقامت و ایستادگی کند و محوریت در قضایا را داشته باشد. حتی در بعضی از مراحل سنگین حادثه ولو اینکه امام سجاد(ع) منصب امامت داشت اما آن کسی که حضرت را هم تسلی می‌داد زینب کبری(س) بود. از تحمل مصیبت سنگین شهادت فرزندان خودش و شهادت برادران و فرزندان برادرانش که همه  جلوی چشمش واقع شد و استقامت کرد گرفته تا آن خطبه‌ غرایی که در مجلس ابن زیاد ایراد فرمود، همه کشف از آن علم الهی دارد که خدا به این بی‌بی عنایت فرموده است یعنی اگر کسی آن مرتبه‌ از علم را نداشت نمی‌توانست چنین استقامتی کند.

نقش یقین در زندگی

ملاک صبر و استامت، علم است، کسی که علم دارد می‌داند همه‌ امور عالم تحت اراده حق تعالی است، حضرت که می‌فرماید «ما رأیت إلا جمیلا» به خاطر این است که باور دارد همه قضایا در مقابل عین الله انجام می‌شود و بارادة الله است لذا بعد از دفن امام حسین(ع) سخن از آیندگانی می‌گویند که اینجا می‌آیند و این قبر مبارک را زیارت می‌کنند و این امام را اسوه‌ خود قرار می‌دهند. این چه نگاهی است؟ این نگاه و این بصیرت را چه کسی به این بی‌بی داده؟ این نکته در شخصیت حضرت زینب مهم‌ترین نکته است که آن عنایت علمی که خدا به این بی‌بی کرد از او یک چنین بانویی را ساخت که بتواند این حوادث طاقت‌فرسا را تحمل کند.

نمی‌خواهم تشبیه کنم؛ ولی یک وقتی در انقلاب ما یکی از سؤال‌ها این بود که این همه خون‌ که از افراد بی‌گناه در زمان طاغوت و بعد از آن در دوران دفاع مقدس ریخته شد، امام چطور تزلزل پیدا نکرد؟ الآن این قضایایی که در غزه واقع می‌شود، چرا در درون حامیان فلسطین و حتی بالاتر در خود مردم مقاوم غزه تزلزل ایجاد نمی‌شود؟ یک علتش این است که اینها عالم و آگاه به وظیفه خودشان هستند و می‌گویند اکنون وظیفه ما مبارزه و مفاومت است نه اینکه مجرد یک حدس و خیال باشد، برایشان مثل روز روشن است که چنین وظیفه‌ای دارند و به نظرم در فرمایشات امام هم این مطلب بود زمانی که پاریس رفته بودند فرمودند اگر مجبور شوم از فرودگاه به فرودگاه هم بروم باید وظیفه خود را انجام بدهم، یقین هم نداشت که ایران می‌آید پیروز می‌شود و حکومت اسلامی تشکیل می‌دهد. 

به هر حال در زندگی حضرت زینب(س) آنچه این مرتبه را برای بی بی ساخت آن عنایت الهیه علمیه‌ بوده که سبب شد بتواند این حوادث را ببیند و صبر و استقامت کند و حادثه‌ مهم کربلا را به تاریخ منتقل نماید و این مشعل هدایت را تا قیامت روشن و فروزان نگاه دارد. اینها روشن است و نیاز به بیان ندارد آن کسی که حادثه عاشورا را تا قیامت ابقاء کرد و پیامش را به مردم دنیا رساند حضرت زینب(س) بود.

امیدواریم که معرفت ما به این بانوی بزرگ هر روز بیشتر بشود، در زندگی این بانو تامل کنیم و رموز اصلی این وجود شریف را بیابیم تا بتوانیم ولو در حد بسیار نازل آن را در خودمان پیاده کنیم. علم اگر در انسان به معنای واقعی خودش تحقق پیدا کند وجود او را متحول می‌کند. اما چنانچه خدای ناکرده علم را مسیر برای دنیاطلبی و کبر و غرور و نخوت قرار بدهیم مهلک انسان خواهد شد و ما را نابود می‌کند و می‌شود حجاب اکبر. اما اگر انسان علم را وسیله‌ای قرار بدهد برای قرب به خدا، برای اینکه خودش را دائما به خدا نزدیک کند علامتش این است که دنیا طلبی در انسان کم می‌شود، اگر دیدیم با این کارهای علمی که ما می‌کنیم روز به روز دنیاطلبی‌مان بیشتر می‌شود، توقع توجه دیگر، اعتبار دیگر، اکرام بیشتر داشته باشیم، اینها علائم دنیاطلبی است.

تواضع ثمره علم است

استفاده صحیح از علم وسیله حیات قلب انسان می‌شود. قلب او را بیدار می‌نماید در نتیجه انسان  دائم بالا می‌آید و به بی‌ارزشی و ضعف خودش واقف گردیده و به عظمت خدا بیشتر پی می‌برد لذا تواضعش در برابر خدا و خلق خدا بیشتر می‌شود. اینکه در روایات فرموده‌اند ثمره علم تواضع است، یعنی علم واقعی. اگر فرد عالم دارای تواضع بیشتری نسبت به همه اقشار باشد این علم برای او علم نافع و علمی ینتفع به است، یعنی اولین نفعش را خودش می‌برد. بنابراین مراقبت کنیم. ما در یک مسیری هستیم که دو طرف مقابل دارد؛ یک طرفش به انسان حیات و استقامت می‌بخشد، بینش و بصیرت و آرامش می‌دهد طرف دیگرش او را به دنیا متوجه می‌کند تا دنبال زرق و برق دنیا برود.

امیدواریم مشمول ادعیه این بی‌بی و همچنین فاطمه زهرا(س) قرار گیریم که در آستانه ایام فاطمیه هم هستیم ان شاء‌الله به دعای خیر این دو بانوی بزرگ خداوند متعال گرفتاری‌های مسلمین، خصوصا مردم بی دفاع فلسطین و غزه را با نابودی جنایتکاران کودک‌کش برطرف و ریشه ظلم و ظالمین را قطع بفرماید.