خصوصی‌سازی به معنای مردمی‌سازی اقتصاد نیست/ مردم را سهامدار کنیم

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد محقق‌نیا، رئیس انجمن اقتصاد اسلامی حوزه علمیه و عضو هیئت‌ علمی دانشگاه علامه طباطبایی، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره مردمی‌سازی اقتصاد گفت: اینکه رهبر معظم انقلاب فرموده‌اند اداره اقتصاد را به دست مردم بسپارید به این معنا نیست که باید اقتصاد را خصوصی کرد، زیرا مفهوم خصوصی‌سازی با مردمی‌سازی اقتصاد متفاوت است.

وی افزود: خصوصی‌سازی در اصل انتقال مالکیت یک بنگاه از دولت به بخش خصوصی است، یعنی یک بنگاه اقتصادی تا دیروز از سوی دولت اداره می‌شد اما از این به بعد به وسیله بخش خصوصی اداره می‌شود و در اینجا مردم نقشی در اداره آن بنگاه ندارند و بنگاه از سوی یک فرد اداره می‌شود. شاید ده‌ها شرکت یا بنگاه متعلق به یک فرد باشد و به این نمی‌توان مردمی‌سازی اقتصاد گفت و قطعاً این شیوه مدنظر انقلاب و اسلام نیست.

هدف از مردمی‌سازی اقتصاد چیست؟

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه هدف از مردمی‌سازی اقتصاد این است که حال مردم و شرایط اقتصادی مردم را دگرگون کند، گفت: به اشتباه برخی فکر کردند با واگذاری سهام عدالت می‌توان مردم را در اقتصاد مشارکت داد و اقتصاد را مردمی کرد ولی در اصل این مصداق مایه گذاشتن از زحمات دیگران بود و در نهایت یک مبلغ اندکی را هرازگاهی به حساب مردم واریز می‌کنند و به طور قطع این مبلغ نه حال مردم را دگرگون ساخته و نه اینکه نفعی برای اقتصاد دارد.

محقق‌نیا معتقد است، برای مردمی‌سازی اقتصاد باید از صفر شروع کرد و در این رابطه بار اصلی مسئولیت بر دوش بانک‌ها و دولت است.

بیشتر  بخوانید:

وی اضافه کرد: در اصل دولت باید ساختار و ظرفیت‌ها را آماده سازد و فضاهایی با سود مشخص را فراهم کند. باید پذیرفت دولت و وزارت اقتصاد مسئول مهندسی اقتصاد هستند و موظفند بازدهی مقبولی را برای فعالیت مردم در اقتصاد پیش‌بینی ‌کنند. به عبارت بهتر این بازدهی باید با ثبات همراه باشد تا مردم تشویق شوند به اینکه در اقتصاد مشارکت داشته باشند.

کارشناس اقتصادی ادامه داد: علاوه بر اینکه دولت باید زیرساخت‌ها و فضا را آماده سازد ضروری است بانک‌ها را هم به این عرصه وارد کند و این مهم هم از طریق اعطای تسهیلات و سهام به آحاد مردم شدنی است.

محقق‌نیا بیان کرد: اینکه گفته می‌شود بانک‌ها می‌توانند با اعطای تسهیلات به مردم، مسیر مردمی‌سازی اقتصاد را هموار کنند به این معنا نیست که پولی را در اختیار مردم قرار دهند و مردم آن را وارد فعالیت‌های غیرمولد اقتصادی سازند، بلکه بدین معناست بانک‌ها با این شرط به مردم وام پرداخت کنند که این وام برای خرید سهام شرکت‌ها هزینه شود تا از این طریق هم پول وارد چرخه تولید می‌شود و هم اینکه مردم از سود دوره‌ای شرکت‌های برخوردار خواهند شد و هم اینکه بعد از مدتی از سود افزایش قیمت سهام نفع ببرند. به نظر من بهتر است این وام در ابتدا به کارگران و اقشار ضعیف پرداخت شود تا از این طریق کارگران سهام‌دار شوند.

با سهامدار کردن مردم اقتصاد را مردمی کنیم

وی با بیان اینکه اعطای سهام به مردم یکی از اقداماتی است که در سطح خرد می‌تواند انجام پذیرد و در نهایت اثرگذاری داشته باشد، ادامه داد: در سطح کلان می‌توان از طریق مردمی‌سازی اقتصاد و سهامدار کردن مردم، تأمین مالی پروژه‌ها را به بهترین شکل ممکن انجام داد. یا اینکه با استفاده از سرمایه مردم و تسهیلاتی که در این مسیر پرداخت می‌شود می‌توان بزرگترین پروژه‌ها را راه‌اندازی و دایر کرد و هزاران نفر از مردم یا اقشار مختلف جامعه را منتفع ساخت. مثلاً با ساخت پتروشیمی از طریق سرمایه فرهنگیان امکان اینکه مشکل مالی فرهنگیان را رفع کنیم بسیار زیاد خواهد بود.

رئیس انجمن اقتصاد اسلامی حوزه علمیه تأکید کرد: البته پیش از سهامدار کردن کارگران و اقشار مختلف باید اطمینان حاصل کنیم مدیران شرکت‌ها افرادی سالم و صالح هستند و خیانت نخواهند کرد.

محقق‌نیا گفت: متأسفانه در عرصه سرمایه‌گذاری بیش از آنکه به مردم خودمان امتیاز دهیم، به خارجی‌ها امتیاز داده می‌شود. واقعاً مردم فقیری در کشور وجود دارند که هرگز تصور نمی‌کنند زمانی بتوانند سهامدار شوند ولی باید بدانیم با سهامدار کردن اینها هم موجب دلگرمی‌شان خواهیم شد و هم اینکه شرایط مالی و زندگی‌شان به مرور زمان با افزایش سودآوری شرکت‌ها بهبود پیدا می‌کند و از سوی دیگر دانش سهام‌داری و روحیه مشارکت در امورات اقتصادی مملکت در اینها افزایش می‌یابد.

اعتماد مردم به دولت؛ شرط اصلی مردمی‌سازی

وی افزایش اعتماد مردم به دولت و سیاستگذاران اقتصادی را امری مهم و ضروری عنوان کرد و افزود: این اعتماد در عرض یک شب به وجود نمی‌آید و نیازمند اقدامات عملی از سوی دولت و دستگاه‌های مسئول است. به هر حال مردم به دنبال کسب سود حداکثری هستند و دولت هم باید منافع جمعی را در یک راستا قرار دهد تا تمام کشور نفع ببرند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی تأکید کرد: باید پذیرفت با ورود جمعی مردم به طرح‌های بالادستی می‌تواند اقتصاد را چند پله ارتقا داد و نرخ رشد اقتصادی را بهبود بخشید البته این مهم فقط با ورود جمعی مردم امکان‌پذیر است و با ورود فردی یا بخش خصوصی نمی‌توان این هدف را به طور کامل تحقق بخشید.

محقق‌نیا در پایان گفت: متأسفانه 50 درصد تسهیلات بانکی هدر می‌روند و در بخش دلالی و سوداگری هزینه می‌شوند و اگر از هدررفت منابع بانکی جلوگیری شود قطعاً شرایط اقتصادی بهتر خواهد شد.

گفت‌وگو از سعید امینی