بازسازی هويت شيعی و بين‌المللی‌سازی گفتمان تشيع؛ مهمترين وظايف روحانيت در جامعه امروز
گروه حوزه‌های علميه: حجت‌الاسلام سبحانی بازسازی هويت شيعی، بين‌المللی‌سازی گفتمان تشيع، دست يابی به خودآگاهی تاريخی و الگوسازی عينی برای مكتب اهل‌بيت(ع) را چهار وظيفه شيعه و به خصوص روحانيت در جهان معاصر برشمرد.
به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا)، حجت‌الاسلام و المسلمين محمد تقی سبحانی، رئيس بنياد امامت اهل بيت(ع) شب گذشته، 22 آبان ماه، در نشست علمی «مسئوليت‌های شيعه در جهان معاصر» كه در مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) برگزار شد، گفت: موضوع بحث اين جلسه از مسائل راهبردی، استراتژيك و حياتی جامعه تشيع است و گرچه تا به امروز بحث‌ها و مناقشاتی در اين رابطه صورت گرفته است اما بايد اعتراف كرد هيچ كار مهم و اساسی صورت نگرفته است.
وی با اشاره به تعريف تشيع اظهار كرد: جامعه شيعه به گروهی گفته می‌شود كه اهل بيت(ع) را مرجع بلا بديل معرفتی برای شناخت دين اسلام، وارثان علم و معرفت پيامبر(ص) و حافظان و مفسران قرآن می‌دانند؛ بخشی از هويت جامعه امروز ما تشيع است و نمی‌توان نسبت به اين هويت بی‌تفاوت ماند.
رئيس بنياد امامت اهل بيت(ع) تصريح كرد: امروز بايد اثبات كنيم نظام معرفتی اسلامی كه از غير راه اهل بيت(ع) به دست آمده است اگر نگوييم به بيراهه رفته است بايد بگوييم ناقص است، اگر بخواهيم اسلام كامل و جامعی به ديگران معرفی شود، تنها از دريچه اهل بيت (ع) امكان‌پذير خواهد بود.
رئيس مركز الحضارةلتنمية الفكر الاسلامی تأكيد كرد: معاصر بودن شيعه كه مورد تأكيد بحث اين جلسه است، به دليل اين است كه شرايط كنونی كه امروز جامعه شيعه در آن قرار دارد شرايط ويژه و يكی از مهمترين و حساس‌ترين شرايط جامعه تشيع است، در عصر حاضر ظرفيت‌های بسياری پيش روی جامعه شيعی كنونی باز شده است كه فرصت‌های بی‌نظيری به شيعه داده است و مسئوليت‌های سنگينی بر آن بار می‌كند.
حجت‌الاسلام سبحانی ابراز كرد: دست يافتن به خودآگاهی تاريخی اولين مسئوليت جامعه شيعه در اين دوران است، جامعه شيعه بايد بداند كه عقبه تاريخی شيعه چه بوده و هويت تاريخی تشيع چه ويژگی‌هايی دارد؛ زيرا هويت در طول زمان شكل می‌گيرد و تمام هويت فقهی، حقوقی، معرفتی، اخلاقی و ... تشيع در طول 1400 سال اخير شكل گرفته است كه اگر كسی آن را نشناسد، نمی‌تواند از اين مكتب بهره برده و ديگران را در آن راه هدايت كند.
رئيس پژوهشكده كلام اهل بيت(ع) اضافه كرد: تشيع هميشه در موضع اقليت قرار داشته و حاشيه‌نشين بوده است، همچنين در بيشتر مواقع شيعه در معرض اتهام، دفاع و انفعال قرار داشته است؛ به دليل در اقليت بودن جامعه شيعه فردگرا و درون‌گرا بوده است و هيچ گاه به فكر ايجاد شاكله جمعی نبوده است، بر اساس ويژگی درون‌گرا بودن، جوامع در اقليت سعی می‌كنند نقاط تمايز و افتراق خود را برای جدا شدن از اكثريت به نمايش گذارند.
وی به مسئوليت دوم جامعه شيعه اشاره كرد و افزود: بازسازی هويتی خود در جهان معاصر مسئوليت دوم جهان تشيع به خصوص روحانيت است، موقعيت كنونی شرايطی را فراهم كرده است كه تشيع فرصت بازنگری در مؤلفه‌های هويتی خود يافته است؛ زيرا اگر واقع بين باشيم هويت تشيع در وضعيت كنونی با معيارها و ارزشهای موجود در نصوص دينی هم خوانی نداشته و نياز به بازسازی دوباره دارد.
عضو هيئت مديره انجمن كلام اسلامی حوزه اظهار كرد: به دليل در اقليت بودن جامعه شيعه فرصت بازنگری هويتی و يافتن نقاط ضعف وجود نداشته است، اما در شرايط تاريخی مناسب بايد از فرصت استفاده كرد و به اين بازنگری و شناختن ضعف‌ها اهميت داد؛ در برخی از شرايط تاريخی شيعه از اين فرصت استفاده كرده است و در پاره‌ای دوران‌ها نيز اين فرصت گرانبها را از دست داده و زيان اين غفلت را نيز ديده است.
حجت‌الاسلام سبحانی ادامه داد: وقتی به خود نگاه كنيم می‌بينيم فقه، حقوق، نظام اخلاقی، روابط درون جامعه شيعه و زيست اجتماعی شيعه متأسفانه با آموزه‌های گرانسنگ اسلامی و شيعی هم‌خوانی ندارد، به عنوان مثال كلامی كه در حوزه‌ها تدريس می‌شود با ميراث تاريخی ما فاصله بسيار دارد و يا فلسفه‌ای كه تدريس می‌شود از اعتباراتی است كه از يونان به ما رسيده است، بازسازی هويت شيعی در حوزه‌های مختلف دينی از مهمترين وظايف حوزه علميه و روحانيت است.
وی با بيان اينكه قرآن و اهل بيت(ع) و عقل بايد مرجع اصلاح هويت تشيع شود تصريح كرد: نبايد به بهانه حفظ هويت تشيع تمام هويت موجود امروز را تأييد كرد بلكه بايد طبيب‌وار و حكيمانه به اصلاح آموزه‌های جامعه تشيع پرداخت، از افراط و تفريط بپرهيزيم، از طرفی نبايد هر آنچه كه از گذشتگان به ما رسيده نفی كنيم و از طرف ديگر از خرافات پرهيز كنيم و احتياط كنيم و اجازه ندهيم عوام‌زدگی تابلويی برای تبليغ شيعه شود.
رئيس پژوهشكده كلام اهل بيت(ع) عنوان كرد: سومين وظيفه جامعه شيعه الگوسازی عينی برای مكتب اهل‌بيت(ع) است و اين رسالت تاريخی جامعه شيعه است و در هيچ يك از دوران‌ها حتی در دوران آل‌بويه و صفويان اين فرصت تاريخی وجود نداشته است؛ امروز وظيفه روحانيت برای تحقق و ثبات جامعه تشيع الگو سازی مكتب تشيع و اهل بيت(ع) است
وی اضافه كرد: اكنون جامعه‌ای مؤمن، همگرا، عاشق اهل‌بيت(ع) با امكانات مالی و سياسی مختلف در اختيار جامعه شيعه قرار دارد و علمای دين نبايد از اين امكانات غفلت ورزند، از طرفی بايد توجه داشت كه ظرفيت‌های تشيع در خود جامعه شيعه به وقوع نپيوسته است، و ما فرصت‌های بسياری از دست داده‌ايم و كار جدی صورت نداده‌ايم، هنوز نتوانسته‌ايم طرح و برنامه‌ای برای الگوسازی برای ارزش‌ها انجام دهيم و بايد ابتدا جامعه شيعه را همگرا و با ثبات كنيم.
حجت‌الاسلام سبحانی بين‌المللی‌سازی گفتمان تشيع را چهارمين وظيفه جامعه تشيع دانست و تصريح كرد: فرهنگ شيعه يك فرهنگ درون‌گراست و ادبيات آن به كسانی تعلق دارد كه در اين فضا حضور دارند، اگر از اين فضا خارج شويم، افراد ديگر نمی‌توانند با ادبيات شيعی ارتباط برقرار كنند، ترجمه كتاب‌ها به زبان ديگر كار مفيدی است، اما اين كار به دليل وجود ادبيات ويژه شيعی قدرت تأثيرگذاری خود را از دست داده است، فرهنگ تشيع در عرصه بين‌المللی با وجود فعاليت‌های صورت گرفته همچنان ناشناخته مانده است لذا بايد ادبيات جديدی برای جهانی‌سازی تشيع به كار گرفت.
وی با اشاره به تعريف تشيع اظهار كرد: جامعه شيعه به گروهی گفته می‌شود كه اهل بيت(ع) را مرجع بلا بديل معرفتی برای شناخت دين اسلام، وارثان علم و معرفت پيامبر(ص) و حافظان و مفسران قرآن می‌دانند؛ بخشی از هويت جامعه امروز ما تشيع است و نمی‌توان نسبت به اين هويت بی‌تفاوت ماند.
رئيس بنياد امامت اهل بيت(ع) تصريح كرد: امروز بايد اثبات كنيم نظام معرفتی اسلامی كه از غير راه اهل بيت(ع) به دست آمده است اگر نگوييم به بيراهه رفته است بايد بگوييم ناقص است، اگر بخواهيم اسلام كامل و جامعی به ديگران معرفی شود، تنها از دريچه اهل بيت (ع) امكان‌پذير خواهد بود.
رئيس مركز الحضارةلتنمية الفكر الاسلامی تأكيد كرد: معاصر بودن شيعه كه مورد تأكيد بحث اين جلسه است، به دليل اين است كه شرايط كنونی كه امروز جامعه شيعه در آن قرار دارد شرايط ويژه و يكی از مهمترين و حساس‌ترين شرايط جامعه تشيع است، در عصر حاضر ظرفيت‌های بسياری پيش روی جامعه شيعی كنونی باز شده است كه فرصت‌های بی‌نظيری به شيعه داده است و مسئوليت‌های سنگينی بر آن بار می‌كند.
حجت‌الاسلام سبحانی ابراز كرد: دست يافتن به خودآگاهی تاريخی اولين مسئوليت جامعه شيعه در اين دوران است، جامعه شيعه بايد بداند كه عقبه تاريخی شيعه چه بوده و هويت تاريخی تشيع چه ويژگی‌هايی دارد؛ زيرا هويت در طول زمان شكل می‌گيرد و تمام هويت فقهی، حقوقی، معرفتی، اخلاقی و ... تشيع در طول 1400 سال اخير شكل گرفته است كه اگر كسی آن را نشناسد، نمی‌تواند از اين مكتب بهره برده و ديگران را در آن راه هدايت كند.
رئيس پژوهشكده كلام اهل بيت(ع) اضافه كرد: تشيع هميشه در موضع اقليت قرار داشته و حاشيه‌نشين بوده است، همچنين در بيشتر مواقع شيعه در معرض اتهام، دفاع و انفعال قرار داشته است؛ به دليل در اقليت بودن جامعه شيعه فردگرا و درون‌گرا بوده است و هيچ گاه به فكر ايجاد شاكله جمعی نبوده است، بر اساس ويژگی درون‌گرا بودن، جوامع در اقليت سعی می‌كنند نقاط تمايز و افتراق خود را برای جدا شدن از اكثريت به نمايش گذارند.
وی به مسئوليت دوم جامعه شيعه اشاره كرد و افزود: بازسازی هويتی خود در جهان معاصر مسئوليت دوم جهان تشيع به خصوص روحانيت است، موقعيت كنونی شرايطی را فراهم كرده است كه تشيع فرصت بازنگری در مؤلفه‌های هويتی خود يافته است؛ زيرا اگر واقع بين باشيم هويت تشيع در وضعيت كنونی با معيارها و ارزشهای موجود در نصوص دينی هم خوانی نداشته و نياز به بازسازی دوباره دارد.
عضو هيئت مديره انجمن كلام اسلامی حوزه اظهار كرد: به دليل در اقليت بودن جامعه شيعه فرصت بازنگری هويتی و يافتن نقاط ضعف وجود نداشته است، اما در شرايط تاريخی مناسب بايد از فرصت استفاده كرد و به اين بازنگری و شناختن ضعف‌ها اهميت داد؛ در برخی از شرايط تاريخی شيعه از اين فرصت استفاده كرده است و در پاره‌ای دوران‌ها نيز اين فرصت گرانبها را از دست داده و زيان اين غفلت را نيز ديده است.
حجت‌الاسلام سبحانی ادامه داد: وقتی به خود نگاه كنيم می‌بينيم فقه، حقوق، نظام اخلاقی، روابط درون جامعه شيعه و زيست اجتماعی شيعه متأسفانه با آموزه‌های گرانسنگ اسلامی و شيعی هم‌خوانی ندارد، به عنوان مثال كلامی كه در حوزه‌ها تدريس می‌شود با ميراث تاريخی ما فاصله بسيار دارد و يا فلسفه‌ای كه تدريس می‌شود از اعتباراتی است كه از يونان به ما رسيده است، بازسازی هويت شيعی در حوزه‌های مختلف دينی از مهمترين وظايف حوزه علميه و روحانيت است.
وی با بيان اينكه قرآن و اهل بيت(ع) و عقل بايد مرجع اصلاح هويت تشيع شود تصريح كرد: نبايد به بهانه حفظ هويت تشيع تمام هويت موجود امروز را تأييد كرد بلكه بايد طبيب‌وار و حكيمانه به اصلاح آموزه‌های جامعه تشيع پرداخت، از افراط و تفريط بپرهيزيم، از طرفی نبايد هر آنچه كه از گذشتگان به ما رسيده نفی كنيم و از طرف ديگر از خرافات پرهيز كنيم و احتياط كنيم و اجازه ندهيم عوام‌زدگی تابلويی برای تبليغ شيعه شود.
رئيس پژوهشكده كلام اهل بيت(ع) عنوان كرد: سومين وظيفه جامعه شيعه الگوسازی عينی برای مكتب اهل‌بيت(ع) است و اين رسالت تاريخی جامعه شيعه است و در هيچ يك از دوران‌ها حتی در دوران آل‌بويه و صفويان اين فرصت تاريخی وجود نداشته است؛ امروز وظيفه روحانيت برای تحقق و ثبات جامعه تشيع الگو سازی مكتب تشيع و اهل بيت(ع) است
وی اضافه كرد: اكنون جامعه‌ای مؤمن، همگرا، عاشق اهل‌بيت(ع) با امكانات مالی و سياسی مختلف در اختيار جامعه شيعه قرار دارد و علمای دين نبايد از اين امكانات غفلت ورزند، از طرفی بايد توجه داشت كه ظرفيت‌های تشيع در خود جامعه شيعه به وقوع نپيوسته است، و ما فرصت‌های بسياری از دست داده‌ايم و كار جدی صورت نداده‌ايم، هنوز نتوانسته‌ايم طرح و برنامه‌ای برای الگوسازی برای ارزش‌ها انجام دهيم و بايد ابتدا جامعه شيعه را همگرا و با ثبات كنيم.
حجت‌الاسلام سبحانی بين‌المللی‌سازی گفتمان تشيع را چهارمين وظيفه جامعه تشيع دانست و تصريح كرد: فرهنگ شيعه يك فرهنگ درون‌گراست و ادبيات آن به كسانی تعلق دارد كه در اين فضا حضور دارند، اگر از اين فضا خارج شويم، افراد ديگر نمی‌توانند با ادبيات شيعی ارتباط برقرار كنند، ترجمه كتاب‌ها به زبان ديگر كار مفيدی است، اما اين كار به دليل وجود ادبيات ويژه شيعی قدرت تأثيرگذاری خود را از دست داده است، فرهنگ تشيع در عرصه بين‌المللی با وجود فعاليت‌های صورت گرفته همچنان ناشناخته مانده است لذا بايد ادبيات جديدی برای جهانی‌سازی تشيع به كار گرفت.
مطالب مرتبط
