نوآوری در لحن از مسیر تلاوت صحیح و آموزش پیوسته می‌گذرد

در مرحله استانی چهل‌وهشتمین دوره مسابقات قرآن کریم اوقاف مازندران که در روزهای ۲۴ و ۲۵ تیرماه در جوار آستان مقدس امامزاده عباس(ع) ساری برگزار شد، داوری بخش آقایان با حضور جمعی از اساتید برجسته قرآنی انجام شد. در این دوره، امیر آقایی به‌عنوان داور حسن حفظ، محسن یاراحمدی، داور لحن، سیداحمد میریان، داور وقف و ابتدا، مرتضی خرمی، داور تجوید، حسن ربیعیان، داور صوت و سعید قربانی به‌عنوان ناظر مسابقات، مسئولیت ارزیابی دقیق و عادلانه تلاوت شرکت‌کنندگان را برعهده داشتند تا روند داوری با بالاترین سطح کیفی و رعایت اصول حرفه‌ای دنبال شود. در متن ذیل گفت‌وگوی ایکنا از مازندران با محسن یاراحمدی، داور بخش لحن این دوره از مسابقات را می‌خوانیم.

ایکنا _ ملاک‌های اصلی داوری بخش «لحن» در مسابقات قرآن چیست و در این دوره از مسابقات سطح اجرای لحن شرکت‌کنندگان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

در داوری بخش لحن، مجموعه‌ای از عناصر شامل صحت ادای نغمات، رعایت دستگاه‌های موسیقایی، هماهنگی لحن با فضای آیات و توجه به معانی مدنظر قرار می‌گیرد. البته تجوید، صوت و وقف و ابتدا نیز اهمیت فراوان دارند و بی‌توجهی به هر کدام می‌تواند در امتیاز نهایی اثرگذار باشد. درواقع مجموعه این ویژگی‌ها کیفیت تلاوت را شکل می‌دهد و هر یک سهم خاصی در داوری دارند.

در این دوره نیز استعدادهایی مثل آقایان قاسمی، مسلمی و طاهایی توانستند اجرای قابل قبولی داشته باشند و قابلیت حضور در مراحل کشوری را دارند. با این حال، برای رشد بیشتر چهره‌های تازه و ارتقای سطح کلی شرکت‌کنندگان، نیاز است آموزش تخصصی و منظم‌تر دنبال شود تا تنوع و کیفیت لحن در میان جوان‌ترها هم مشاهده شود.

ایکنا _ مهم‌ترین چالش متسابقان در میان تجوید، صوت و لحن چیست؟ 

هر بخش، دشواری‌های خاص خود را دارد، اما معمولاً شرکت‌کنندگان در زمینه صوت و لحن با چالش بیشتری مواجه می‌شوند؛ به‌ویژه کسانی که آموزش پایه‌ای را منسجم طی نکرده‌اند. این مسئله باعث می‌شود آثار خامی در اجرا دیده شود و گاهی حتی قواعد ترتیل و تحقیق نیز به‌درستی رعایت نشود. ریشه این موضوع را باید در نظام آموزش عمومی و کمبود جلسات تخصصی جست‌وجو کرد.

ایکنا _ برای افزایش عدالت و شفافیت داوری چه اقداماتی انجام شده است؟

برای تحقق عدالت داوری، همواره سعی کرده‌ایم با برگزاری کارگاه‌های آموزشی ویژه داوران و ایجاد فرصت تبادل تجربه، نگاه داوران را به هم نزدیک کنیم. این کار موجب شده معیارها یکپارچه‌تر شود و شفافیت ارزیابی بالا برود. همچنین، همفکری مستمر بین داوران کیفیت داوری را افزایش داده است.

ایکنا _ با مسئله استرس شرکت‌کنندگان چگونه مواجه می‌شوید؟

استرس جزء جدانشدنی مسابقات است و حتی حرفه‌ای‌ترین‌ها هم آن را تجربه می‌کنند. به شرکت‌کنندگان توصیه می‌کنم بارها در جلسات و در حضور جمع اجرا داشته باشند. تمرین و تکرار اجرا، اعتماد به‌نفس را بالا می‌برد و با قرارگرفتن در موقعیت واقعی، توان مدیریت استرس و حفظ کیفیت اجرا تقویت می‌شود.

ایکنا _ جایگاه خلاقیت و نوآوری در لحن را چطور می‌بینید؟

خلاقیت و نوآوری جایگاه مهمی در داوری دارد و برای آن امتیاز اختصاص یافته، اما باید توجه داشت که پیش از هر چیز رعایت چارچوب، صحت و سلامت تلاوت اولویت دارد. اجرای نوآورانه وقتی ارزشمند است که بر پایه صحیح و استاندارد بنا شده باشد. صرفاً دنبال نوآوری بودن بدون رعایت اصول، نتیجه مثبتی نخواهد داشت.

خلاقیت بدون عبور از بستر اصولی آموزش و تلاوت، نه‌تنها به تثبیت جایگاه قاری کمک نمی‌کند، بلکه مانع رسیدن به پختگی و تشخص قرآنی در اجرا خواهد شد.

ایکنا _ اصلی‌ترین نقاط قوت و ضعف متسابقان مازندران کدام است؟ آیا امسال استعداد جدیدی را شناسایی کردید؟

قاریان مازندرانی از لحاظ استعداد و علاقه در سطح بالایی قرار دارند. اما ضعف عمده، کمبود آموزش حرفه‌ای در موضوع صوت و لحن است. اگر این ضعف برطرف شود، قطعاً می‌توان شاهد قاریان برجسته‌تری بود. قاریان شاخص استان پتانسیل بالایی برای درخشش در سطوح بالاتر دارند.

در این دوره، چهره‎‌های جدید نیز به جمع شرکت‌کنندگان اضافه شدند و این امر امیدوارکننده است. با این حال، همچنان همان چهره‌های شاخص سابق در رتبه‌های اول دیده می‌شوند. امیدوارم با ادامه آموزش‌ها، شاهد ورود بیشتر استعدادهای نو به عرصه مسابقات باشیم.

ایکنا _ چه راهکاری برای ارتقای مهارت لحن پیشنهاد می‌کنید؟

مهم‌ترین راهکار، تداوم آموزش‌ها به شکل برنامه‌ریزی‌شده است. برگزاری جلسات منظم ماهانه، هم در بخش نظری و هم عملی، به قاری و حافظ امکان می‌دهد نقاط ضعف خود را شناسایی و رفع کند. جلسات سالانه کافی نیست و استمرار، عامل کلیدی در پیشرفت است.

ایکنا _ فضای آستان مقدس امامزاده عباس(ع) ساری را در کیفیت اجرا چطور دیدید؟

فضای معنوی آستان مقدس امامزاده عباس(ع) ساری قطعاً تأثیر مثبتی روی کیفیت اجراها داشت. امکانات، سالن داوری و فضای معنوی مناسبی برای شرکت‌کنندگان مهیا شده بود. البته با برنامه‌ریزی دقیق‌تر می‌توان این شرایط را ارتقا داد. از برگزارکنندگان به‌ویژه حجت‌الاسلام سیفی، رئیس اداره قرآنی اوقاف مازندران تشکر می‌کنم.

ایکنا _ رایج‌ترین مشکل آزمون شفاهی چیست و چه راهکاری دارید؟

رایج‌ترین مشکل آزمون شفاهی، طولانی شدن و خستگی داور و شرکت‌کننده است. کوتاه‌تر کردن مراحل آزمون یا استفاده از روش‌های جایگزین، می‌تواند این مشکل را تا حد زیادی برطرف کند.

ایکنا _ توصیه پایانی شما به علاقه‌مندان لحن قرآنی چیست؟

به علاقه‌مندان توصیه می‌کنم که فقط به دانستن قواعد اکتفا نکنند. مهم‌ترین رمز موفقیت، استمرار تمرین و حضور در جلسات آموزشی و اجراهای جمعی است. با تمرین مستمر، اعتماد به‌نفس و کیفیت تلاوت روز به روز افزایش خواهد یافت.

گفت‌وگو از علی پاداشی