آنچه که باید در مورد «مقام حجاز» بدانیم + فیلم
مقام حجاز خصوصیاتی منحصر به خود دارد که ممکن است آن را از سایر مقامات متمایز کند؛ نمونه بارز آن تفاوتی است که این مقام در شکل صعودی خود؛ «راست» با شکل نزولی آن که متعلق به «نهاوند» است دارد.
به گزارش ایکنا، قسمت بیستم از سلسله درس‌گفتارهای «آموزش تنغیم» که با هدف آشنایی و آموزش مقامات تلاوت با تدریس سعید حاجیان؛ قاری و حافظ کل قرآن کریم ارائه می‌شود، اختصاص به توضیح پیرامون «مقام حجاز» دارد.
- قسمت اول آشنایی و آموزش مقامات تلاوت
- مقام سه‌گاه؛ نغمه‌ای پرکاربرد در ترتیل‌خوانی
- نغمه بیات، اُمّ‌النغمات است
- کاربرد نغمه حجاز در تلاوت آیاتی با موضوع عظمت الهی
- قصص قرآنی؛ نمونه‌ای از استفاده مقام «راست»
- کاربرد نغمه صبا در توصیف قیامت و عقاب ظالمان در جهنم
- نغمه «عجم» قابل استفاده در مناجات‌خوانی و خواندن ادعیه
- «کُرد»؛ نغمه پُرکاربرد در ترتیل خلیجی
- «نهاوند» همچون «سه‌گاه»، نغمه‌ای پُرکاربرد در ترتیل قرآن
- حزن همراه با عظمت؛ ویژگی بارز نغمه «اثرکُرد»
- نغمه «نوا اَثَر» حد میانی نغمات «نهاوند» و «حجاز» است
- کاربرد واژه درجه به جای نُت در تلاوت قرآن
- آشنایی با مسافت، بُعد و دیوان در درجات تلاوت
- «قَرار»، «جَواب» و «جوابِ جواب» به چه معناست؟
- آشنایی با واژگان «ثلاثی»، «جنس»، «عقد» و «مقام»
- «مُصَوَّرخوانی» در تلاوت قرآن چیست؟
- تقسیم‌بندی مقامات تلاوت به سه دسته اصلی، فرعی و مرکب
- توضیحاتی درباره پرکاربردترین مقام موسیقایی در تلاوت
- اختیار قاری در به کار بردن تعداد و ترتیب درجات مقامات تلاوت
سعید حاجیان در این قسمت که فیلم آن در ادامه از نظر می‌گذرد مقام حجاز را با استفاده از تصویر معرفی کرد و به این نکته اشاره می‌کند که این مقام متشکل از دو جنس متصل حجاز در پایین و راست در بالاست.
وی همچنین این نکته را متذکر می‌شود که شکل تزولی این مقام به نسبت شکل صعودی آن متفاوت است به این معنی که شکل صعودی حجاز، راست است و شکل نزولی آن از فضای نهاوند تشکیل شده است.
این مدرس قرآن فواصل مقام حجاز را نیم، یک و نیم، نیم برشمرده که این فواصل جنس حجاز است و یک سه‌چهارم، سه‌چهارم که این فواصل نیز مربوط به جنس راست است و نهایتاً یک فاصله طنینی هم بالای آن قرار دارد که به این واسطه در مجموع شش پرده را تشکیل می‌دهد.
حاجیان با اشاره به اینکه درجه «رکوز» مقام حجاز از درجه «ر» است، در ادامه فیلم، شکل آوایی این مقام را مجدد به مخاطبان ارائه می‌کند و این نکته را نیز یادآور می‌شود که تنها شنیدن یک بار شکل آوایی آن و هر مقام دیگر نمی‌تواند تضمینی برای تسلط کامل بر روی آنها باشد و این آواها باید مکرر شنیده و حفظ شود.
اما آیاتی که مخاطبان در این قسمت که اختصاص به مقام حجاز دارد می‌شنوند به قرار زیر است:
آیه 115 سوره «بقره» با صدای احمد ابوالقاسمی
آیات 26 تا 30 سوره «قیامت» با صدای احمد محمد بسیونی
آیه 104 سوره «انعام» با صدای شحات محمد انور
آیه 73 سوره «زمر» با صدای محمد عمران
انتهای پیام 
