«قهوه تلخ» شبکه خانگی و فقدان قوانین لازم

این روزها مقوله سرگرمی در بخش فیلم و سریال پیچیدگی‌های خاص خودش را پیدا کرده که دلایل مختلفی ازجمله سرعت بالای تولید تکنولوژی‌های لازم و تغییرات ساختاری و محتوایی رسانه دارد. از این منظر نحوه ارتباط مخاطب به مثابه مصرف‌کننده با تولیدات فرهنگی به مثابه محصول تغییر کرده و ازآنجاکه شیوه تهیه این محصولات به صورت رسانه‌ای و از طریق فضای مجازی و اینترنتی است نوع دسترسی سنتی را تغییر داده و از این منظر مشکلاتی را ایجاد کرده است.

در توضیح بیشتر باید گفت که در گذشته شبکه خانگی فقط یک متولی داشت که وزارت ارشاد بود و تولیداتی را که از قبل تائید شده و مجوز داشتند از تولیدکنندگان مختلف جمع می‌کرد و در کسوت توزیع‌کننده عمل می‌کرد. یعنی واسطه بین تولیدکننده و خریدار محصول می‌شد. جدا از اینکه آن زمان دو نوع ارائه خدمت فروش و اجاره وجود داشت که اکنون به صورت دانلود و تماشای آنلاین درآمده است، طرف حساب مشتری فقط یک مرکز بود و در صورت هرگونه مشکل پاسخگویی انجام می‌شد.

اکنون اما مسئله مهمی که در شیوه جدید وجود دارد فقدان پاسخگویی تولیدکننده به مصرف‌کننده است. سکوها تولید می‌کنند و ساترا مجوز می‌دهد و محصول پخش می‌شود. تولیدات تکی که تکلیفشان مشخص است و مخاطب به محض واریز وجه آن را دریافت و استفاده می‌کند و در صورت هرگونه مشکلی با فروشنده ارتباط برقرار کرده و مسئله حل می‌شود. مسئله موجود بر سر تولیدات مختلف سریالی و دنباله‌دار است که مخاطب این اطمینان را ندارد پس از خرید چند قسمت اول قسمت‌های بعدی را هم بتواند خریداری کند! دلایل اصلی این موضوع یکی تعطیلی روند ادامه تولید یا تاخیر در آن است و دیگری مشکل صدور مجوز از سوی ساتراست که ممکن است به دلیل پافشاری تولیدکننده بر ارائه بدون اصلاحات مد نظر به توقف توزیع بیانجامد. این اتفاق از «قهوه تلخ» شروع شد که هنوز هم حق ضایع‌شده مخاطبان پابرجاست. پس از آن هم اتفاقاتی مشابه برای قلب یخی و ابله و ... افتاد.

در هر دو صورت این مخاطب است که ضرر کرده و حق‌الناسی که باقی می‌ماند را هیچکس پاسخگو نیست. ساترا که نقش نظارتی دارد و باید طبق سیاست‌های موجود نظارتی خود عمل کند و نفع مالی در موضوع ندارد که به جبران خسارت بپردازد و تولیدکننده هم تقصیر را به گردن ساترا می‌اندازد که مجوز را صادر نکرده است.

ازاین‌رو قانون مشخصی که ضمانت اجرایی داشته باشد و تولیدکننده را موظف به رعایت حقوق مصرف‌کننده کند لازم است تا این معضل مشهود برطرف شود یا قانون دیگری که البته تا چند ماه منجر به توقف توزیع برخی محصولات خواهد شد وضع شود که طبق آن برنامه‌های سریالی پس از پایان تولید و تدوین یکجا مجوز بگیرند که البته مورد اول منطقی‌تر به نظر می‌رسد.

درهرحال این مشکل که حق‌الناسی مشهود به گردن تولیدکنندگان است باید به نوعی بررسی و حل شود وگرنه شبکه خانگی با کسر اطمینان مخاطب از آن در سرازیری مخاطب‌پذیری خواهد افتاد.

عباس کریمی عباسی