موعظه واقعی دور از برتری‌طلبی و تحقیر مخاطب است
سیدناصر زیدی با بیان اینکه موعظه خالی از هرنوع برتری‌طلبی و عیب‌جویی است بلکه دنبال عبرت‌آموزی برای خود و دیگران است، گفت: در وعظ نه تحقیر وجود دارد و نه غرض خاصی. گاهی ما در سخنرانی خود در منبر، دیگران را تحقیر می‌کنیم و طوری صحبت می‌کنیم که گویی همه مخاطبان ما جاهل هستند و ما خیلی مطلب بلدیم ولی در واعظ و وعظ، تحقیر و تذلیل وجود ندارد.
به گزارش ایکنا، سیدناصر زیدی؛ معاون پژوهشی دانشکده ونکوور کانادا، شامگاه 21 مرداد ماه در نشست علمی «بررسی تحلیلی ترحم امام حسین(ع) به دشمنانش» که از سوی انجمن معارف دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد با بیان اینکه ما معرفت حقیقی را حتی نسبت به صفات خدا هم نمی‌توانیم کسب کنیم و به ذات هم اصلا راهی نداریم، گفت: انسان تا حدودی می‌تواند نسبت به اسماء و صفات شناخت پیدا کند لذا باید تلاش کند که مظهر اسماء و صفات باشد یعنی اگر خدا می‌گوید من عفوکننده، غفور و رحیم و رازق و علیم و حکیم هستم ما هم تا جایی که مقدور است باید خود را به این صفات بیاراییم و نه اینکه فقط از خداوند تعریف کنیم.
وی افزود: ما باید در عمل این صفات را نشان دهیم و مظهر صفات خدا باشیم؛ اگر خدا شاکر بندگان و کارهای نیک آنان است ما هم یاد بگیریم از مردم تشکر کنیم و اگر خدا رحمان است ما هم نسبت به دیگران مهربان باشیم؛ رحمت خداوند عام است و به شیعه و سنی و غیرمسلمان و کافر و به همه ابناء بشر می‌رسد و ما هم باید چنین روحیه‌ای داشته باشیم.
زیدی با بیان اینکه ما از سیره ائمه(ع) به خصوص امام حسین(ع) یاد می‌گیریم که هیچ وقت نومید نباشیم، گفت: امام حسین(ع) تا آخرین لحظات هم این امید را داشت که حتی بتواند یک نفر را به لشکر اسلام ناب بیاورد و از مسیر کفر و شقاوت دور کند. ائمه(ع) از گمراهی مردم رنج می‌برند؛ ما ممکن است افراد گمراه زیادی در اطراف خودمان ببینیم ولی شاید ابراز دلسوزی نسبت به آنها نداشته باشیم و چه بسا گاهی طوری رفتار می‌کنیم که آنها به جای جذب‌شدن بدتر هم می‌شوند ولی ائمه(ع) اینطور نبودند و نسبت به گمراهان و سرنوشت آنها دلسوز بودند و همه تلاش خود را به کار گرفتند تا اصلاح کنند.
زیدی اضافه کرد: گاهی ما در بین جامعه اسلامی شاهدیم برخی نفرت را در جامعه زیاد می‌کنند ولی آیا امام حسین(ع) برای چنین کاری اقدام به قیام کردند؟ قرآن کریم فرموده است که دیگران را با حکمت و موعظه به سمت خداوند دعوت کنید و جدال احسن با آنها داشته باشید. آیا امام حسین(ع) دنبال تکفیر عقیده مخالف بودند؟ الان در برخی کشورهای اسلامی شاهد هستیم برخی دیگران را تکفیر می‌کنند و بمب می‌گذارند تا برادران دینی خود را بکشند و متاسفانه این مسائل در پاکستان و هند و افغانستان و برخی مناطق دیگر مشاهده می‌شود.
خوب‌شنیدن مقدمه تبلیغ خوب است
معاون پژوهشی دانشکده الهیات ونکوور با بیان اینکه ما باید یاد بگیریم که چگونه با عقیده مخالف زندگی کنیم، تصریح کرد: ما ابتدا باید این صلاحیت را در خود ایجاد کنیم و بدانیم فقط با حرف‌زدن نمی‌توانیم دیگران ر اصلاح کنیم بلکه باید خوب حرف هم بشنویم؛ خیلی‌ها حاضر به شنیدن حرف دیگران نیستند و فقط دوست دارند سخنان خودشان را به خورد دیگران بدهند.
مشاور مذهبی مرکز اسلامی الزهرا کانادا با بیان اینکه قرآن کریم از واژه مشفق برای انسانی که نسبت به خانواده خود دلسوز و مهربان است استفاده کرده است، اظهار کرد: شفقت مهربانی توام با دلسوزی است که ما معمولا نسبت به خانواده خود رعایت می‌کنیم ولی نسبت به سایر افراد جامعه چنین برخوردی نداریم و تفاوت ائمه(ع) با ما این تفاوت را دارند که نسبت به تمام بشریت چنین رابطه دلسوزانه و خیرخواهانه دارند. حتی خداوند در برخی موارد به پیامبر(ص) تسلی می‌دهد و از او حمایت می‌کند. از جمله فرموده است: لعلک باخع نفسک ...
زیدی با بیان اینکه پیامبر(ص) هم نسبت به مردم آنقدر مشفق و دلسوز بودند که خدا به ایشان هشدار می‌دهد که چرا خودت را به هلاکت می‌اندازی؟ اضافه کرد: فردی نزد امام جعفر صادق(ع) آمد و هتاکی و بدزبانی کرد؛ امام(ع) به جای برخورد تند با او مهربانی کردند، فردی که از دوستان و محبان امام صادق(ع) بودند نسبت به این رفتار امام(ع) معترض شدند و سؤال کردند که شما چرا با او مهربانی کردید و پاسخ امام(ع) برای ما خیلی تکان‌دهنده است؛ امام صادق(ع)، فرمودند: اگر ما به این فرد کمک نکنیم و خیرخواهی نداشته باشیم پس چه کسی است که آنها را اصلاح کند و جذب کند و باعث تغییر روحی آنها و رفتن به مسیر حق شوند؟ این ذوات مقدسه آنقدر روح بزرگواری داشتند که فقط به فکر اصلاح دیگران بودند و خود را ملجا و پناهگاه مردم می‌دانستند.
زیدی با بیان اینکه احساسی که ما نسبت به فرزندان خود داریم آنها نسبت به همه مردم دارند، افزود: أُبَلِّغُكُمْ رِسَالَاتِ رَبِّي وَأَنْصَحُ لَكُمْ وَأَعْلَمُ مِنَ اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ؛ نصح و خیرخواهی جزء وظایف پیامبر(ص) نسبت به مردم است. امام حسین(ع) وارث انبیاء است و این اخلاق نبوی در وجود او هم متجلی است. نصح هم طبق کتب لغت به معنای به کارگرفتن نهایت تلاش و همت انسان برای اثرگذاشتن در دیگران از روی دلسوزی است.
وی افزود: ممکن است این پرسش وجود داشته باشد، چرا اصلا ما باید نسبت به دیگران پند و نصیحت داشته باشیم و دیگران عبرت بگیرند و جواب این است که مصلحتی در این کار وجود دارد که امام جامعه می‌تواند آن را ببیند و افراد دیگر ممکن است کمتر متوجه شوند یا درک نکنند لذا قیام امام حسین(ع) علاوه بر بحث امر به معروف و نهی از منکر، نصح و خیرخواهی نسبت به جامعه اسلامی هم هست.
موعظه را پررنگ‌تر کنیم
معاون پژوهشی دانشکده الهیات ونکوور تصریح کرد: الان منابر ما بیشتر طرح شبهات و مباحث عقلی است ولی کمتر با احساسات و عواطف دیگران سر و کار داریم و این باید اصلاح شود؛ به تعبیر آیت‌الله مطهری، تبلیغ در گذشته عمدتا وعظ و موعظه بوده است و مخاطب پای منبر احساس تغییر و تحول روحی می‌کرد و معنویت او ارتقاء می‌یافت ولی الان پامنبری کمتر این احساس را دارد زیرا موعظه و وعظ کمرنگ است و بیشتر مباحث عقلی مطرح می‌شود و یا خلوص نیت واعظان کمتر است و گاهی مردم احساس می‌کنند منبری و مداح ممکن است دنبال گرفتن پول از این مجلس باشند و این اثر منفی در مردم بگذارد.
وی افزود: گاهی متاسفانه رفتن پای منبر به تفریح ما تبدیل شده است و گاهی هم عواطف در کار هست ولی دنبال ایجاد هیجان در عواطف هستیم و این هم باعث تغییر باطنی افراد نمی‌شود. پرداختن به مباحث اخلاقی که مرتبط با روح و معنویت انسان است کار بسیار خوبی است زیرا هدف پیامبر(ص) از بعثت، اتمام و اکمال مکارم اخلاقی است؛ انی بعثت لاتمم مکارم الاخلاق. نماز و روزه و اجتهاد و اعتقادات ما همه باید در راستای مباحث اخلاقی باشیم.
زیدی بیان کرد: در وعظ نوعی مهربانی و رقت قلب وجود دارد و واعظ می‌خواهد مردم پیام دین را خوب یاد بگیرند و در عمل هم پیاده کنند؛ در وعظ نه تحقیر وجود دارد و نه غرض خاصی. گاهی ما در سخنرانی خود در منبر، دیگران را تحقیر می‌کنیم و طوری صحبت می‌کنیم که گویی همه مخاطبان ما جاهل هستند و ما خیلی مطلب بلدیم ولی در واعظ و وعظ، تحقیر و تذلیل وجود ندارد.
موعظه واقعی خالی از برتری‌طلبی است
زیدی با بیان اینکه موعظه خالی از هرنوع برتری‌طلبی و عیب‌جویی است بلکه دنبال عبرت‌آموزی برای خود و دیگران است، اضافه کرد: در فارسی ضرب‌المثل زیبایی وجود دارد که می‌گوید با دوستان مروت، با دشمنان مدارا؛ مدارا یعنی اینکه بتوانیم دیگران را تحمل کنیم و با آنها معاشرت نیکو داشته باشیم. در کربلا می‌بینیم شمر پشت خیمه‌ها می‌رود و چون خندق بود نتوانست راه پیدا کند و شروع به هتاکی کرد ولی وقتی یکی از اصحاب خواستند جواب او را بدهند امام(ع) منع فرمودند. در داستان برخورد حضرت علی(ع) با عمروبن عبدود هم تداعی‌گر این مسئله است که وقتی او آب دهان بر صورت امام(ع) پرتاب کرد امام او را رها کرد و نکشت تا مبادا این تصور ایجاد شود که امام علی(ع) او را از روی کینه کشته است.
زیدی بیان کرد: امام حسین(ع) وقتی به کربلا رفت و با اینکه لشکر حر راه را بر روی ایشان بسته بود ولی باز به آنها و اسب‌ها و شترانشان، آب داد و همین سبب شود تا حر تغییر روحی پیدا کند. فرد شجاعی در لشکر معاویه بود و چند نفر از لشکر امام(ع) را در صفین کشت و امام(ع) خودشان به مقابله با او رفتند و این آیه را تلاوت فرمودند: فَمَن اعتدَی عَلَیکم فَاعتَدُوا علیه بمثلِ ما اعتدی علیکم. یعنی اگر کسی به شما تجاوز کرد شما هم به همان اندازه جواب دهید. امام(ع) این اصل قرآنی را به عنوان عبرت و درس برای همه مطرح کردند و اینکه ما نباید در جنگ اول شروع‌کننده باشیم و نباید بیش از آنچه دشمن در حق ما انجام داده است انجام دهیم. در نبرد صفین هم ابتدا معاویه آغازگر بود یا جنگ‌های پیامبر(ص) دفاعی بوده است.
وی افزود: در سوره انسان هم وقتی ماجرای اطعام به یتیم و مسکین و اسیر مطرح می‌شود تجلی نهایت ایثار را شاهد هستیم یعنی اهل بیت(ع) با اینکه روزه گرفته‌اند و گرسنه هستند غذای خود را به مسکین و یتیم و اسیر می‌دهند آن اسیر و یتیمی که مسلمان نیستند. البته در نصح و خیرخواهی ائمه(ع) اتمام حجت هم وجود دارد.
انتهای پیام
