نقش شورای عالی جهاد سازندگی در تقویت فعالیت‌های جهادی + فیلم
در نشست بررسی فعالیت گروه‌های جهادی، مشکلات آن‌ها و بایسته‌های فعالیت اثرگذار جهادی بر نقش شورای عالی جهاد سازندگی در مردمی‌سازی فعالیت‌های جهادی تأکید و مطرح شد: این شورا پشتیبان حرکتی است که قرار است ظرفیت‌های مردمی برای محرومیت‌زدایی ساماندهی شود.
به گزارش ایکنا، وقوع انقلاب اسلامی نشان داد هر زمانی که مردم در اجرای برنامه‌های مهم و بزرگ مشارکت کرده‌اند، نتایج مطلوبی به دست آمده است. از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون برنامه‌ها و فعالیت‌هایی که رنگ و بوی مردمی داشته و از دل مردم برآمده همواره تأثیرگذار بوده و به سرانجام رسیده و یکی از نشانه‌های این مهم، شکل‌گیری گروه‌های جهادی در کشور است. گروه‌های جهادی که هدفی جز خدمت بی‌شائبه و بدون چشم‌داشت به محرومان و آسیب‌دیدگان نداشته‌اند، در صحنه‌های مختلف اجتماعی همچون بلایای طبیعی و محرومیت‌زدایی به میدان آمده و در گمنامی به خدمت‌رسانی به اقشار محروم پرداخته‌اند.
در این راستا، ایکنا با برپایی نشستی به بررسی فعالیت گروه‌های جهادی، مشکلات و بایسته‌های فعالیت اثرگذار آنان پرداخته است. این نشست با حضور غلامرضا شریعتی آندراتی، عضو فراکسیون جهادی مجلس شورای اسلامی؛ علی‌اصغر کرامتی‌منش، فعال جهادی و سیدوحید سعادت، معاون امور سرمایه‌گذاری، فرهنگی و اجتماعی معاونت توسعه روستایی ریاست‌جمهوری، در سالن جلسات خبرگزاری ایکنا برگزار شد.
قسمت اول این نشست با عنوان «طرح اصلاح قانون بسیج سازندگی؛ معایب و مزایا» منتشر شد و در ادامه بخش دوم آن را می‌بینید و می‌خوانید.
ایکنا ـ طرح اصلاح قانون بسیج سازندگی در فعالیت گروه‌های جهادی وابسته به بسیج و گروه‌های جهادی مستقل چه تأثیری دارد؟
کرامتی‌منش: طبق طرح اصلاحی قانون بسیج سازندگی، گروه‌های جهادی که در مناطق محروم حضور پیدا می‌کنند ممکن است از سوی نهادهای اجرایی کمک شده و یا هیچ‌گونه کمکی به آن‌ها نشود و جالب اینکه کمک یا عدم کمک این نهادها به جهادگران طبق این طرح قانونی است؛ چراکه طبق یکی از مواد این طرح تمامی گروه‌های جهادی باید زیر نظر بسیج سازندگی فعالیت کنند و مابقی گروه‌ها وجهه قانونی ندارند.
سعادت: این سؤال مطرح می‌شود که چرا دولت‌های پیشین از گروه‌های جهادی به خوبی حمایت نکردند. البته در سطح عادی حمایت‌هایی از این گروه‌ها می‌شد اما منظور اصلی ما در بحث کلان است. یکی از دولتها جهادسازندگی را منحل کرد و بی‌تفاوتی دولتها در سطح حکمرانی به موضوع به صحنه آوردن مردم از اشکالات دولتها بوده است. البته پس از انحلال جهاد، بسیج سازندگی این بار را به دوش کشید و روحیه جهادی را حفظ کرد و برنامه‌های فراوانی اجرا کرد، اما دولت جمهوری اسلامی در آن زمان نباید به مقوله‌های انقلاب و فعالیت‌های مردمی بی‌تفاوت بود. لذا بی‌تفاوتی به جهادی‌ها در نظام حکمرانی اشکال دولت بوده است.
اتفاقی که امروز رخ داده، تشکیل شورای عالی جهاد سازندگی است که کارهای زیادی را در زمینه مردمی‌سازی دولت و حمایت از فعالیت‌های جهادی انجام داده و در این رابطه مصوبات فراوانی را به تصویب رسانده است. نفس تشکیل شورا این است که تمامی نهادهای مربوطه را در کنار یکدیگر قرار داده است. امروز پروژه 110 هزار پنل خورشیدی با کمک تمامی این نهادها در شورای عالی جهاد سازندگی در حال اجراست. بسیج سازندگی نیز امروز تعامل بسیار خوبی با شورای عالی جهاد سازندگی دارد.
اگر قرار است به عنوان یک تشکیلات، دولت به دنبال آوردن مردم پای کار جهادی باشد، بسیج سازندگی کمک شایانی خواهد کرد و امروز تفاهم‌نامه‌های زیادی در این زمینه بین نهادهای اجرایی و بسیج سازندگی وجود دارد. البته باید اذعان کرد که دولت برای انجام کارهای خود به دنبال یک سازمان نمی‌رود و از ظرفیت نهادهای مختلف استفاده می‌کند. نکته اصلی اینجاست که طبق طرح اصلاح قانون بسیج سازندگی، دولت نمی‌تواند به گروه‌های جهادی به ویژه گروه‌های تخصصی خدمات ارائه دهد و این اشکال مطرح است.
شریعتی: فردی که قصد دارد نظامی باشد، باید علائمی داشته و دوره‌های تخصصی را گذرانده باشد. لذا هر فردی نمی‌تواند فقط با پوشیدن لباس نظامی خود را نظامی بداند و از مزایای نیروهای مسلح استفاده کند. امروز هیچ محدودیتی برای فعالیت‌های جهادی در کشور وجود ندارد و دایره فعالیت‌های گروه‌های جهادی در بسیج سازندگی از نازل‌ترین تا بالاترین سطح است.
البته ممکن است درک افراد از فرمایش مقام معظم رهبری در زمینه گروه‌های جهادی متفاوت باشد، اما بنده از فرمایش ایشان دریافتم که معتقدیم هر فردی که قصد دارد کار مؤمنانه و خدمت به مردم انجام دهد، درهای بسیج به روی او باز است و هیچ محدودیتی وجود ندارد. البته ممکن است فرد یا گروهی بخواهد جدای از این سیستم عمل کند که ایرادی به آن نیست، منتهی دیگر نمی‌تواند از امتیازاتی که در طرح قانون بسیج سازندگی وجود دارد، استفاده کند. لذا این افراد یا گروه‌ها علی‌رغم اینکه فعالیت جهادی دارند، نمی‌توانند خود را گروه جهادی بنامند.
حمایت از جهادگران به این صورت است که گفته می‌شود برخی نهادها هماهنگ‌کننده فعالیت‌های آن‌ها هستند، درحالی‌که بعدها تبعات مشکلات احتمالی را نمی‌پذیرند. در فعالیت‌های جهادی آن شکل از کار که مربوط به نهادهای مختلف است و جهادگران باید با آن نهادها هماهنگ باشند انجام می‌شود، ولی مسئولیت تبعات احتمالی برعهده کیست؟ اما بسیج سازندگی طبق قانون مسئولیت تبعات را می‌پذیرد. البته معتقدم دولت باید از تمامی خدمتگزاران به مردم حمایت کند. شورای عالی جهاد سازندگی دارای یک بازوی اجرایی به نام بسیج سازندگی است. رهبر معظم انقلاب فرمودند که واگذاری فعالیت‌ها با دولت و سازماندهی و اعزام جهادگران برعهده بسیج سازندگی باشد.
امروز هر فرد و گروهی که خود به خود به انجام فعالیتی اقدام می‌کند، باید تبعات آن را بپذیرد. در تمامی نقاط کشور برای مثال شبکه‌های بهداشت وجود دارد و می‌توانند نیازهای منطقه را پیش‌بینی و تأمین کند. البته در مسیر خدمت‌رسانی همیشه استثنائاتی وجود دارد و ممکن است مشکلاتی در راه همکاری نهادها رخ دهد، اما این مسئله عمومیت ندارد. بعد از جنگ تحمیلی، بسیجیان وارد عرصه محرومیت‌زدایی و فعالیت‌های جهادی شدند. رهبر معظم انقلاب به این برنامه‌ها نظم دادند و آن را نظام‌مند کردند. بسیج سازندگی هیچ محدودیتی برای فعالیت جهادگران ندارد.
ما به هر حال باید در هر فعالیت تشکیلاتی یک سری ضوابط معین را بپذیریم و نمی‌توانیم همگان کار خود را انجام داده و قواعد را رعایت نکنیم. بسیجیان همواره با آغوش باز از همگان حمایت می‌کنند و راه را برای خدمت همگان فراهم می‌کنند. بسیج سازندگی امروز از تمامی اقشار جامعه دعوت می‌کند که برای خدمت وارد عرصه شوند. زمانی در اوایل انقلاب بسیاری از کارها به صورت آتش به اختیار انجام می‌شد، اما اندک‌اندک این فکر ایجاد شد که این فعالیت‌ها باید نظام‌مند باشد. امروز با گذشت دو دهه از فعالیت بسیج سازندگی نیاز به نظام‌مند کردن تمامی فعالیت‌ها داریم.
کرامتی‌منش: اگر چنین مسئله‌ای اتفاق افتد و گروه‌های جهادی بخواهند جدای از ساختار بسیج به مردم خدمت کنند، آیا نهادهای مختلف می‌توانند به آن‌ها کمک کنند؟ مسلما طبق این قانون نمی‌توانند این کار را انجام دهند. این سؤال برای برخی جهادگران ایجاد می‌شود که اگر ما در حال فعالیت جهادی هستیم، چرا باید زیرمجموعه بسیج سازندگی باشیم؟ اگر فرد یا گروهی به صورت خودجوش بخواهد به منطقه‌ای محروم رفته و خدمت کند، آیا طبق این طرح مسئول بسیج سازندگی مجاز به همکاری با این گروه است؟ جواب منفی است و هیچ نهادی نمی‌تواند تجهیزات خود را در اختیار این گروه قرار دهد. بنده از نمایندگان مجلس شورای اسلامی دعوت می‌کنم که همراه ما به مناطق محروم بیایند و از نزدیک با مشکلات موجود آشنا شوند. در رابطه با طرح مجلس قطعاً اشکالاتی وجود دارد و تا زمانی که قانون تصویب نشده است، قابلیت هرگونه چکش‌کاری برای آن وجود دارد.
طبق این طرح، هیچ گروهی نمی‌تواند جدای از بسیج سازندگی اقدام به فعالیت کند و باید تمامی جهادی‌ها ذیل بسیج سازندگی فعالیت کنند. حال این سؤال پیش می‌آید که تکلیف گروه‌های خودجوش چه می‌شود. حرف ما این نیست که جهادگران بی‌ضابطه کار کنند، بلکه تمامی ملاحظات مقام معظم رهبری در این طرح دیده شده است؟ اگر نمایندگان قبول دارند که این طرح اشکالاتی دارد، کمک کنند که این اشکالات مرتفع شود. همچنین، پیشنهاد می‌شود که جلسه‌ای در مجلس تشکیل و نقطه‌نظرات دیگران دریافت شود.
از نمایندگان مجلس شورای اسلامی انتظار می‌رود با توجه به تمامی پیشنهاداتی که برای این طرح از نهادها و گروه‌های مربوطه دریافت کرده‌اند، پیشنهاد گروه‌های جهادی که ذیل سازمان بسیج سازندگی می‌کنند را نیز دریافت و با رعایت تمامی نظرات، به تصویب این قانون اقدام کنند. بسیج سازندگی طبق نظر قرآن صلاحیت نظارت بر کار تخصصی گروه‌های جهادی ندارد و کار باید در حوزه تخصصی از سوی دیگر نهادها همچون بسیج جامعه پزشکی و... انجام شود که طبق این قانون دیگر اقشار نمی‌توانند به این مسئله ورود کنند. مهمتر از همه این است که دیگر اقشار نیز امکانات لازم را برای حمایت از جهادگران در اختیار ندارند. اگر ما در تدوین طرح اصلاح قانون بسیج سازندگی جامع‌نگر باشیم، مشکلات حل خواهد شد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در بند هفتم بیانیه 9 ماده‌ای خود خطاب به جهادگران از ایشان خواسته‌اند که از ظرفیت جوانان مناطق محروم برای از بین بردن مشکلات و محرومیت‌ها استفاده کنند که به این موضوع در طرح پیشنهادی اصلاح قانون بسیج سازندگی پرداخته نشده است. این موضوعات باید در زمان تصویب قانون در نظر گرفته و برای آن‌ها ماده واحده مناسب تعیین شود. در حال حاضر که این قانون تصویب نشده است، برخی نقاط کشور با جهادگران همکاری می‌کنند و برخی نقاط دیگر هیچ همکاری ندارند. حال این سؤال ایجاد می‌شود که پس از تصویب این قانون، نحوه همکاری با جهادگران چگونه خواهد بود؟
البته موضوع نظارت بر فعالیت‌های جهادی و واحدی که باید این نظارت را داشته باشند در قانون دیده نشده است که باید در رابطه با آن فکری اندیشیده شود. امروز بانک جامعی از فعالیت‌های جهادی در کشور وجود ندارد. نهادهای مختلف بانک‌های اطلاعاتی مربوط به خود را دارند که با هم هماهنگ نیست و مهمتر از آن ناقص هستند که این مسئله در طرح مجلس در نظر گرفته نشده است. متأسفانه این طرح ضمانت اجرایی ندارد و باید این قضیه در آن به خوبی مشخص شود.
سعادت: آیا درست است که گروه جهادی برای کمک به مناطق محروم عازم و دچار مشکلاتی شود و دولت از آن حمایت نکند؟ دولت باید به فکر همه جهادگران باشد و از آن‌ها حمایت کند، اما با تصویب این قانون دولت نمی‌داند که چه باید کرد؟ لذا اینکه دولتها به گروه‌های جهادی بی‌تفاوت بوده‌اند، اشکال است. دولت نمی‌گوید که بسیج سازندگی فعالیت نداشته باشد، بلکه سخن این است که تمامی نهادها باید با بسیج سازندگی همکاری کند. در اینکه ساماندهی ظرفیت‌های مردمی مهم است شکی نیست و باید این امر به خوبی انجام شود که شورای عالی جهاد سازندگی فعالیت‌های بسیار خوبی را انجام داده است.
ایکنا ـ فعالیت‌های شورای عالی جهاد سازندگی در چه مسیری بوده است؟
سعادت: امروز مجوزدهنده‌های مختلفی در حوزه امور خیر و فعالیت‌های جهادی وجود دارند و به جز آن نهادهایی هستند که تسهیل‌گری این فعالیت‌ها را انجام می‌دهند. لذا از یک سو گروه‌های خیریه فراوانی وجود دارند و از سوی دیگر این نهادها دارای نهادهای بالادستی هستند و علاوه بر آن یک‌سری از گروه‌های جهادی خیلی بزرگ در حال فعالیت هستند. شورای عالی جهاد سازندگی در این زمینه ورود کرده و درصدد هم‌راستا کردن فعالیت این گروه‌هاست. لذا به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده که اولویت‌های کشور و طرح‌های جهادی مهم درنظر گرفته شده است و تمامی جهادی‌ها در نهادهای مختلف به صورت هماهنگ وارد میدان شده‌اند و طبق نظر مقام معظم رهبری، مردم هم باید به میدان بیایند.
البته به صحنه آمدن مردم در چهار سطح شکل می‌گیرد که یکی از این سطوح تصمیم‌گیری است. امروز کدام یک از گروه‌های جهادی در تصمیم‌گیری دخالت دارند؟ مقام معظم رهبری از دولت خواسته‌اند که برای تصمیم‌سازی مردم سازوکار ایجاد کند. بخش بعدی مطالبه‌گری است. امروز گروه‌های جهادی وجود دارند که مجوز خود را از نهادهای مختلف مانند ستاد امر به معروف و نهی از منکر دریافت می‌کنند. لذا باید برای مطالبه‌گری مردم در همه عرصه‌ها فکری کرد. بخش بعدی حوزه نظارت و اجراست و حضور مردم در این عرصه‌ها بسیار مهم است.
پس از تشکیل شورای عالی جهاد سازندگی، وظایفی برای دبیرخانه این شورا در معاونت توسعه روستایی ریاست‌جمهوری مشخص شده است. لذا یکی از وظایف این شورا مردمی‌سازی است. نظام‌مند کردن برنامه‌ها در نقاط مختلف کشور برای فعالیت نهادهای مختلف و گروه‌های جهادی نیز از برنامه‌های این شوراست. موضوع بعدی نظام فرهنگی و اجتماعی است که در این باره تقسیم کار در شورا بین نهادهای مختلف انجام شده است. بخش بعدی حوزه اقتصادی است که مسائل مختلف اشتغال‌زایی، تعاونی‌ها و زیرساخت‌های تولیدی و... در این حوزه بررسی شده‌اند.
نظام نوآوری حوزه دیگری است که مصوباتی در شورای عالی جهاد سازندگی داشته است. چهار نظامی که از آن صحبت شد هرکدام دارای چرخش‌های مختلفی هستند که هشت چرخش راهبردی را دربرمی‌گیرند و 24 مصوبه به سرانجام رسیده و از سوی رئیس‌جمهور ابلاغ شده است. این مصوبات به گونه‌ای به منصه ظهور رسیده که بتوان از ظرفیت گروه‌های دانش‌بنیان برای نقاط محروم استفاده کرد.
در بحث ظرفیت‌های مردمی چندین مصوبه در شورای عالی جهاد سازندگی به تصویب رسیده است. در این حوزه شناسایی ظرفیت‌های نهادهای حاکمیتی و حلقه‌های میانی برای مشارکت در حوزه اقتصاد بسیار مهم بوده و مدنظر قرار گرفته است. حلقه‌های میانی می‌توانند مردم را وارد میدان کنند. اگر دولت ارزش‌های عمومی و مردم ارزش‌های خصوصی را به میدان می‌آورند، حلقه‌های میانی نقش مؤثری دارند. شناسایی این حلقه‌ها و ارتباط آن‌ها با نهادهای حاکمیتی از فعالیت‌های شوراست. فهرستی از اقدامات و فعالیت‌ها برای واگذاری به مردم و الگوها و نرم‌افزارهای مربوطه نیز در شورا تهیه شده است و پیگیری می‌شود. با اجرای تمامی مصوبات و طرح‌ها، دولت و شورای عالی جهاد سازندگی جایزه ملی «حاج عبدالله والی» را طی خرداد سال 1402 برگزار می‌کند.
این رویداد الگوهای مربوطه را مشخص خواهد کرد و به ساماندهی می‌پردازد و شاخص‌های فعالیت‌های جهادی را تعیین می‌کند و خود به خود موجب ساماندهی و ارزیابی گروه‌های جهادی خواهد شد. این رویداد گروه‌ها را به یکدیگر شناسانده و زمینه را برای هماهنگی بیشتر آن‌ها فراهم خواهد کرد. طی این رویداد تمام نهادها دخیل شده و بانک اطلاعاتی از فعالیت‌های جهادی ایجاد می‌شود. همچنین، سامانه برخط ایجاد شده است و تعامل فعالیت‌های مردمی در آن درج می‌شود. در این راستا یک‌سری اسناد بالادستی نیز تدوین می‌شود که نهادهای مختلف در تدوین آن نقش خواهند داشت. در مصوبات شورای عالی جهاد سازندگی و این رویداد تمامی فعالیت‌های جهادی صورت گرفته، ظرفیت‌های مردمی موجود در کشور و اینکه چگونه می‌توان از ظرفیت مردم برای رفع محرومیت کشور استفاده کرد، تعریف شده است و به کار گرفته خواهد شد. در حقیقت شورای عالی جهاد سازندگی پشتیبان حرکتی است که قرار است ظرفیت‌های مردمی برای محرومیت‌زدایی ساماندهی شود.
ایکنا ـ رسانه‌ها در حوزه انتقال مناسب فرهنگ جهادی باید به چه مسائلی توجه داشته باشند؟
کرامتی‌منش: اولین موضوع این است که طبق دستور قرآن، رسانه‌ها باید در هر کاری در انتخاب کلمات دقت کنند. موضوع فرهنگ‌سازی در حوزه رسانه بسیار مهم است. به کار بردن کلماتی مانند منطقه محروم و کم‌برخوردار صحیح نیست، چراکه مقام معظم رهبری بارها از واژه مناطق هدف آبادانی و پیشرفت استفاده کرده‌اند که بار مثبت فراوانی در جامعه دارد.
نقش رسانه این است که چنین واژه‌هایی را به کار نبرد و طبق فرمایش مقام معظم رهبری، فرهنگ‌سازی کنند و رسانه‌ها باید نقاط قوت را برجسته و نقاط ضعف را با انتقاد و نقد صالح بیان کنند. همچنین، باید برای جامعه الگو باشند و فرهنگ استفاده از واژه‌های صحیح را ایجاد کنند. مقام معظم رهبری موضوعاتی مانند هوچی‌گری رسانه‌ای، تهمت، بی‌احترامی، غیبت، هتک آبرو و... را نادرست می‌دانند و رسانه‌ها باید به این موضوع توجه کنند و فعالیت‌های جهادی را طبق نظر مقام معظم رهبری به شکل هنرمندانه و ظریف به سمع و نظر مردم برساند تا آحاد جامعه در جریان این فعالیت‌ها قرار گیرند و بدانند که جهادگران در حال خدمت به کشورند. بدین ترتیب رسانه باید نقش خود را در منظومه فعالیت‌های جهادی به خوبی ایفا کند.
گزارش از مجتبی افشار
انتهای پیام
