نمایش عاشورایی «یک‌ روز ‌و هزار سال»؛ منشوری از نور و نمایش

در جامعه کنونی و در عصر حاضر هنرمندان تئاتر در انتقال مفاهیم دینی و عاشورایی و فرهنگ خودی دغدغه کمی از خود نشان می‌دهند و اکثر آن‌ها به اجرای نمایش‌های غربی مغایر با فرهنگ ایرانی ـ اسلامی روی آورده‌اند و عده کمی در این راه گام برداشته‌اند که در مضیغه اقتصادی و معنوی بسر می‌برند.

گروه نمایش آیینی «یاس» فریدون‌کنار از جمله گروه‌های نمایشی در مازندران است که در زمینه فرهنگ عاشورایی و دینی سال‌های سال است که آتش به اختیار و بدون وابستگی به هیچ سازمان و تشکلی با هزینه‌های شخصی دست به کارهای بزرگی با حضور حداکثری بازیگران، در زمینه اشاعه فرهنگ دینی و عاشورایی زده است.

با توجه به این که هریک از عوامل و بازیگران این نمایش با هزینه شخصی خود از جان و دل، تن به کار داده‌اند، یاد کلام یکی از نمایشنامه‌نویسان معروف و متعهد و ارزشی کشور افتادم که مطرح می‌کرد، افرادی در سیستم تئاتر کشور وجود دارند که بودجه‌های کلان را صرف آثار غیر ارزشی کرده‌اند، این در حالی است که جوانان ما با چنگ و دندان و بی‌ادعا تئاترهای ارزشی خوبی را روی صحنه می‌برند و برای اندک کمک هزینه‌ای التماس می‌کنند که به نوعی بی‌عدالتی از سوی مسئولان ذی‌ربط در جامعه تئاتری ربط پیدا می‌کند.

نمایش «یک روز و هزار سال» نمایشی است که به داستان اهل بیت پیامبر اسلام و توطئه‌های دشمنان اسلام علیه ایشان از مدینه تا کربلا و شهادت حضرت امام حسین(ع) می‌پردازد.

کار کارگردانی شناخت جامعه و اجرای نمایش‌هایی با حال و هوای خاص جامعه است، متأسفانه مشاهده می‌شود برخی از کارگردانان نمایش‌نامه‌هایی از نویسندگان خارجی را درشهرستان‌ها به روی صحنه می‌برند که روحیه مردم آن منطقه با آن اجراها سازگار نیست و با عدم استقبال مخاطبان روبرو شده و موجب روی گردانی مردم از تئاتر می‌شود که برخی کارگردان‌ها این عدم استقبال مردم را به عدم درک تئاتر از جانب مردم نسبت می‌دهند.

این نمایش در سه روز اجرایش در محل حسینه عاشقان قائم‌شهر، همانند اجراهای دیگر این گروه از استقبال خوب تماشاگران برخوردار بود که در روز آخر با بیش از 800 نفر مخاطب روبرو شد، این موضوع به درک و مخاطب‌شناسی گروه کارگردانی بر می‌گردد که به آن اشاره‌ای داشتیم.

با توجه به استقبال خوب مردمی از این نمایش در قائم‌شهر، متأسفانه حضور مسئولان شهری سازمان‌ها و نهادها در این نمایش کم‌‌رنگ بود و فقط حضور چند تن از مسئوولان که خود در اجرای این نمایش همکاری داشتند حس می‌شد.

نمایش در یک فضای صحنه سه سویه که از سوی گروه نمایشی در حسینه قائم‌شهر تعبیه شده بود به اجرا در آمد، این فضا باعث ارتباط خوب بازیگران با مخاطبان شده بود و از دکور چند لایه برخوردار بود و با جابجایی لته‌ها که به صورت کشویی تعبیه شده بود، در هنگام تعویض صحنه با نورپردازی مناسب در جهت القای مفهوم صحنه روند خوبی را طی می‌کرد.

در هنگام آتش زدن درب خانه حضرت علی(ع) و خیمه‌ها در صحرای کربلا از آتش طبیعی، بدون خطر آتش‌سوزی احتمالی، در صحنه استفاده شده بود که دلیل تفکر والا و صرف هزینه بالا در نمایش بود که در روند رو به رشد نمایش کمک بسزایی داشت. با توجه با این که نمایش حدود دو ساعت به طول انجامید و شاهد تعویض صحنه‌های بسیاری بودبم، در هنگام تعویض صحنه هیچ‌گونه وقفه‌ای به وجود نیامد که به کار لطمه وارد سازد و یا خستگی تماشاگران در بر داشته باشد.

در طراحی لباس که از نشان‌های تعزیه و شبیه‌خوانی برگرفته شده بود، موفقیت خوبی حاصل شد، طراحان لباس از طراحی لباس خوبی بهره‌مند بودند و عملکرد خوبی از خود بر جای گذاشتند. نمایش از طراحی نور و نورپردازی خوبی بهره مند بود که در ایجاد فضا سازی صحنه های مختلف عملکرد خوبی از خود برجای گذاشت.

موسیقی در خدمت نمایش بود، استفاده از روضه‌خوانی و مداحی مازندرانی در صحنه شهادت علی‌اصغر(ع) تأثیر بسیاری در مخاطبان مازنی زبان گذاشته و ارتباط بسیار نزدیک و خوبی با مخاطبان برقرار کرد. در رابطه با بازی بازیگران با وجود این که اکثر غریب به اتفاق، بازیگران غیر حرفه‌ای بودند به جز اندک و درصد پایینی از بازیگران دیگران بازی خوب و روانی از خود برجای گذاشتند.

در پایان می‌توان گفت که روند رو به رشد خوبی را  در این نمایش شاهد بودیم.

گفتنی است؛ نمایش عاشورایی «یک‌روز ‌و هزار سال» منشوری از نور، نوا و نمایش به مناسبت ایام اسارت آل الله کاری از گروه نمایش آیینی یاس شهرستان فریدون کنار از 26 الی  28  مردادماه 1401 در حسینه عاشقان قائم‌شهر  به اجرا در آمد. کارگردانی و نویسندگی این کار به شکل گروهی توسط «حسین آزادی»، «سعید محمدی» و «سید مرتضی محسنی» صورت پذیرفته است و تهیه‌کنندگی آن را «حمیدرضا بصیر» عهده‌دار بودند.

این نمایش از هشت منبع تاریخی، اسلامی مقتل جامع امام حسین(ع) از «مهدی پیشوای»، زندگی امام حسین(ع) از «آیت‌الله محلاتی»، فرهنگ سخنان امام‌حسین(ع) از «آیت‌الله محمدصادق نجمی»، نفس المهموم از «شیخ عباس قمی»، منتهی الامال از «شیخ عباس قمی»، حسین(ع) آیینه تمام‌نما از «آیت‌الله حائری شیرازی»، توجیه المسائل کربلا از «سیدعلی اصغر علوی»، آقا زادگان صدر اسلام از «مهدی همازاده»، ریزش‌ها و رویش‌ها بین خواص صدر اسلام از «مهدی همازاده» به رشته تحریر در آمده است.

در این نمایش بیش از ۸۰ تن از هنرمندان به عنوان بازیگر و عوامل فنی مشارکت داشتند.

حسین عابدپور به عنوان مشاور هنری یاری‌گر این نمایش بود و در بخش بازیگران مرد این نمایش، آقایان مظاهر آزادی، شهاب شریفیان، محسن شیر افکن، محمداکبر عابدپور، محسن آزادی، محمد آزادی، محمدحسین فهیمی‌فر، علی بابکی، امیررضا دشتی، علی اَسودیان، امیررضا هدایتی، علی پیوسته، علیرضا آهنگری، عرفان تاج‌الدین، امیر محمد حاجی زاده، محمد حسین معینی، محمد مهدی خواجه وند، امیررضا جعفری، امیر علی مظلومی، محمد آزادی کناری، عارف خبازی، پویا شکرانه، رضا وفایی، محمدرضا تقی‌پور، سیدمحمود مطلبی، ابولفضل يوسف‌تبار، محمدمهدی کامران، مسعود احمدی، امیررضا مرتضی‌پور به ایفای نقش پرداختند.

در بخش بازیگران خانم، خانم‌ها منیره آزادی، مریم ولی‌الله‌پور، ماجده سلامت، هانیه اسفندیاری، کوثر بصیر، کوثر علیزاده، فاضله خاکپور، فاطمه مظلومی، سیده‌سپیده حسینیان، زهرا شفیع نژاد، زهرا عبدالله‌زاده، ساره آرزم، فاطمه کیاسالار، فاطمه هدایتی، سیده‌محیا حسینی، فاطمه نورا شریفیان، نگار نجاتی، سماء نجاتی، فاطمه حقیقی، حلما شیرافکن به روی صحنه رفتند.

مجتبی بروجردی، راضیه نجاریان به عنوان مسئول صحنه، نرگس رسولی به عنوان جامه‌دار، زهرا شفیع‌نژاد و مریم جلیلی به عنوان خیاط، سیدعلی‌اکبر حیدری‌منش، ابوالفضل اسفندیار، سعید تقی‌نسب، امیرحسین علیزاده و امیرعلی صادقی به عنوان پشتیبانی و تدارکات، رضا سهرابیان، علی اصغر آزادی به عنوان مسوول نور، افکت و صدا، محمداکبر عابدپور به عنوان طراح دکور، نبی‌الله قدرتی به عنوان طراح پوستر،  امیرعباس کنطورچیان به عنوان عکاس، محمدرضا کامیاب به عنوان مسوول تیزر و کلیپ، رضا سهرابیان، محمدجواد نجاریان، امیرعلی مظلومی، محمدحسین فهیمی‌فر، مسعود احمدی به عنوان طراح و مجری دکور در این نمایش همکاری داشتند.

حمیدرضا گل‌محمدی تواندشتی؛ سردبیر ایکنای مازندران