به گزارش ایکنا، زمانی افراد برای رسیدن به سن قانونی شناسنامههای خود را دستکاری میکردند تا بتوانند خود را بزرگسال جلوه دهند و اجازه حضور در جبههها را کسب کنند یا والدین برای اینکه فرزندشان زودتر وارد مدرسه شود، تاریخ تولد او را در شناسنامه به نیمه اول سال منتقل میکردند؛ سالهاست که از آن روزها گذشته و فقط خاطراتی از آنها به یادگار مانده، اما این روزها تغییر تاریخ تولد در شناسنامهها به تغییر زمان تولد تبدیل شده است و با پدیده تولد فرزند براساس مناسبت تقویمی مواجه هستیم. تولد نوزاد در تاریخهای 88/8/8 یا 9/9/99، تولد در سالگرد ازدواج پدر و مادر و یا همزمانی با تاریخ تولد والدین از جمله این موارد است که از آن با عنوان تولدهای لاکچری یاد میکنند. این تولدها نه به صورت طبیعی یا سزارینهای ضروری که به صورت سزارینهای الکتیو و اختیاری رخ میدهد. والدین کودک این تاریخها را برای به دنیا آمدن فرزند خود، فارغ از اینکه نوزاد به رشد کامل در رحم مادر رسیده و در اصطلاح پزشکی ترم آن کامل شده باشد، انتخاب میکنند و حاضرند مبالغ بالایی را برای انجام آن هزینه کنند تا یک تاریخ تولد لاکچری به فرزند خود هدیه هند.
این پدیده که این روزها با هشدارهای جدی وزارت بهداشت همراه شده است، همزمان دو جنبه پزشکی و اجتماعی دارد. جنبه پزشکی آن به بیتوجهی به سلامت کودک و بازی با جان او و جنبه اجتماعی آن به سطحینگر شدن والدین و تقلیل خواستههای آنان برای فرزندانشان مربوط میشود.
هشدارهای صریح وزارت بهداشت
هفته گذشته قاسم جانبابایی، معاون درمان وزیر بهداشت، در نامهای به معاونان درمان دانشگاههای علوم پزشکی، ضمن هشدار در مورد افزایش تولدهای تقویمی به روش سزارین طی چند سال گذشته، این موضوع را برخلاف برنامهها و سیاستهای اجرایی وزارت بهداشت در حوزه ترویج زایمان طبیعی و کاهش سزارینهای الکتیو دانست و تصریح کرد: افزایش انجام تولدهای تقویمی به روش سزارین طی چند سال گذشته برخلاف برنامهها و سیاستهای اجرایی وزارت متبوع در حوزه ترویج زایمان طبیعی و کاهش سزارینهای الکتیو، در حال تبدیل شدن به رویهای نادرست در حوزه بهداشت و درمان گردیده و با برنامهریزی از پیش تعیین شده و تبلیغات در فضاهای مجازی و سایتهای اینترنتی، با تحریک و انگیزش خانوادهها، تاریخ تولد نوزادان را با هدف رسیدن به تاریخهای خاص، دستکاری و با تولد زودهنگام یا دیرتر از زمان اصلی، ضمن تحمیل هزینه اضافی به خانوادهها و سیستم درمان باعث ایجاد عوارض جسمانی و به خطر افتادن سلامت مادر و نوزاد میشود.
جانبابایی در این ابلاغیه خواستار بررسی عملکرد بیمارستانها و پزشکان در سزارینهای تقویمی 99/9/9 شده و تصریح کرد: با بیمارستانها و پزشکان دارای سابقه آمار بالای سزارین مدیریت نشده، برخورد خواهد شد. بررسی، نظارت و کنترل هرگونه رفتار آسیبرسان به سلامت جامعه از وظایف تکلیفی وزارت متبوع است و به اشکال مختلف در اسناد توسعهای و سیاستهای اجرایی کلان حوزه سلامت به آن اشاره شده و موضوع مذکور به دلیل حواشی و تبعات آن مورد توجه مقامات عالی کشور قرار گرفته و دستور صریح بررسی دقیق و شناسایی عوامل، جلوگیری از گسترش و ادامه و اعمال مقررات با متخلفان به وزارت متبوع ابلاغ شده است.
وی یادآور شد: در همین راستا چندین تاریخ مناسبتی و تقویمی در سال جاری رصد شد که متأسفانه نتایج آن حاکی از افزایش معنادار آمار سزارینهای غیرضروری از سوی بعضی از پزشکان و بیمارستانها میباشد؛ لذا با توجه به در پیش بودن تاریخ 99/9/9 و پیشبینی تکرار افزایش سزارینهای بدون اندیکاسیون در این تاریخ علیرغم اطلاعرسانی عوارض و خطرات آن از طریق رسانههای مختلف، بررسی و شناسایی میزان همراهی و عملکرد پزشکان و بیمارستانها در کنترل این اقدام غیرموجه در دستور کار جدی وزارت متبوع قرار گرفته است.
معاون وزیر بهداشت اظهار کرد: ضرورت دارد آن معاونت عملکرد افزایش آمار سزارینهای بیمارستانها و پزشکان را در تاریخ 99/9/9 مورد بررسی دقیق قرار داده و به مسئول فنی بیمارستانهای دارای آمار نامتعارف تذکر مکتوب ابلاغ و پزشکان متخصص زنان و زایمان با آمار افزایشی را به هیئت انتظامی استان معرفی و گزارش اقدامات را همراه با جدول پیوست ارسال کنند. این معاونت اطلاعات ارسالی را با سایر دادههای دریافتی از سامانههای در اختیار و اطلاعات بازدیدهای نظارتی حضوری، راستی آزمایی خواهد کرد و با بیمارستانها و پزشکان دارای سابقه آمار بالای سزارین مدیریت نشده، مطابق با ضوابط و مقررات عمل میکند.
خطر همزمان ویروس کرونا
یک روز پس از دستور جانبابایی به دانشگاههای علوم پزشکی، نسرین چنگیزی، رئیس اداره سلامت مادران وزارت بهداشت نیز در یک گفتوگوی تلویزیونی حاضر شد و در مورد سزارینهای انتخابی در تاریخهای خاص گفت: این موضوع منجر به ایجاد عوارض برای جنین، نوزاد و حتی مادر میشود، اما در زمان شیوع کرونا معضل چند برابر میشود، چون تعدادی از مادران بدون علامت هستند و به دلیل مداخلههای غیرضروری و جراحیهای بیموردی که امکان دارد انجام شود، کووید ۱۹ در این افراد میتواند شعلهور شود و جان مادر را به خطر بیندازد و در عین حال باعث آسیبهای جنینی و نوزادی شود. بستری مادر در آیسییو، عوارض خاص کووید۱۹ و بحثهای مربوط به استفاده از دستگاههای تنفسی، امکان دارد مرگ مادر و خطر بستری نوزادان را در پی داشته باشد.
چنگیزی افزود: معاونتهای بهداشت و درمان مکاتباتی را با دانشگاهها انجام دادهاند که در پی آن تاریخهای مناسبتی و افزایش تعداد سزارینها باعث میشود تا گزارشهایی به معاونت درمان برسد، بنابراین با افرادی که سزارین و مداخله غیرضروری دارند حتی تا معرفی هیئتهای عالی انتظامی، نظام پزشکی رفته و برخورد جدی صورت میگیرد. این زایمانها عارضه برای مادر و جنین ایجاد میکند و حتی اگر تعداد سزارینهای انجام شده از سوی یک پزشک از حد متعارف بالاتر نباشد، اما مشکلاتی برای مادر و نوزاد ایجاد شود، گزارشهایی برای دانشگاه ارسال خواهد شد و خود به خود تا پایان آذرماه بعد از انتقال اطلاعات، وزارت بهداشت به عنوان شاکی و مدعیالعمومی وارد عمل خواهد شد که بحث برخورد به مراجع قضایی سپرده میشود، اما در عین حال بحث برخوردهای مربوط به عوارض و مشکلات ایجاد شده و بازخورد آن به وزارت بهداشت مربوط است. وقتی مناسبتهای سال گذشته را بررسی کردیم به دلیل رعایت اخلاق حرفهای تعداد تخلفات بسیار کم بود، اما در نظر داشته باشید که عوارض این زایمانها در کنار کووید ۱۹ بسیار خطرناکتر خواهد بود. از مادران میخواهیم تا ۹۹/۹/۹ را برای خودشان به بدترین تاریخ تبدیل نکنند.
آمار تولدهای لاکچری
اگرچه آمار دقیقی در رابطه با تولدهای لاکچری در سالهای اخیر ارائه نشده است با این حال سال گذشته ایرج حریرچی، معاون کل وزیر بهداشت در رابطه با افزایش آمار زایمان به روش سزارین در مناسبتها و تاریخهای خاص سال، اظهار کرد: آمار سزارین در کل کشور ۵۰ و دو دهم درصد است که در زایمان اول این میزان ۴۹ و چهار دهم درصد است. در تاریخ هفتم مهر ۹۷ این میزان به ۵۹ درصد رسیده که ۱۸ درصد بیشتر از متوسط سال و ۶۸ درصد بیشتر از ششم مهر ۹۷ (با ۳۵ درصد میزان سزارین) بوده و در هفتم مهر ۹۷ میزان سزارین نسبت به روز قبل 2.4 دهم درصد برابر بیشتر شده است.
حریرچی افزود: در هشتم آبان ۹۸ در یک بیمارستان خصوصی شمال شهر که روزانه ۱۲ سزارین به طور متوسط انجام میداده است، ۳۲ سزارین انجام شده و در یک بیمارستان خصوصی جنوب شهر، که روزانه هفت سزارین به طور متوسط انجام میداده، ۲۱ مورد در لیست اتاق عمل داشته است.
بنابر گزارش ایکنا، مواردی که حریرچی اعلام کرده است، فقط آمار موجود در رابطه با تولدهای لاکچری در دو سال گذشته بوده و با این حال گفتههای مقامات وزارت بهداشت تماماً حاکی از استقبال لایههایی از جامعه به این پدیده است.
توجه به مفهوم زمان در مناسبات اجتماعی
مرتضی قلیچ، جامعهشناس و عضو هیئت علمی دانشگاه بینالمللی امام خمینی(ره)، در گفتوگو با ایکنا، به تحلیل جامعهشناختی گرایش به این پدیده پرداخت و اظهار کرد: برای تحلیل این پدیده نخست باید به این فکر کرد که آیا اصلاً تاریخ تولد اهمیت دارد یا خیر؟ یا اینکه توجه به زمان در مناسبات اجتماعی مسئله جدیدی است یا از قدیم وجود داشته است؟ به طور کلی از دیرباز موضوع زمان در مناسبات اجتماعی ما وجود داشته است، مثلاً تاریخی که برای زمان عروسی یا خرید عروسی در نظر میگرفتند یا باور عمومی به عدم انجام کاری در روز «قمر در عقرب» یا نحسی روز سیزده یا پدیدههای جمعی دیگر که همه نشان از اهمیت توجه به زمان در مناسک و مناسبات اجتماعی از گذشته تا امروز دارد.
وی افزود: برخی نیز از قدیم شخصیت انسانها و ویژگی آنها را براساس ماه تولد یا سال تولد سنجیدهاند. این موضوع امروزه در رسانههای زرد نیز نمود دارد؛ در حالی که به لحاظ علمی اصلاً نمیتوان ماههای تولد را به شخصیت انسانها مرتبط کرد. این سرگذشت یک انسان، نوع آموزش، خانواده و بسترهای دینی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است که شخصیت فرد را شکل میدهند. به طور کلی میتوان گفت که بین پدیده ماه تولد که یک امر نجومی بوده و ویژگیهای یک انسان مانند رفتار یا شخصیت او هیچ ارتباط علمی و منطقی وجود ندارد.
دگرگونیهای ارزشی در جامعه و مصرف متظاهرانه
این جامعهشناس با تأکید بر اینکه اهمیت زمان از گذشته تا به امروز بسیار مهم بوده و پدیده جدیدی نیست، گفت: اهمیت به زمان در حال حاضر در توجه به پدیده «رندسازی در تاریخ تولد» یا «تطبیق تولد فرزند با سالگرد ازدواج» است. این یک دگرگونی ارزشی است که از منظر جامعهشناسی میتوان از آن به عنوان دگرگونی ترجیحات انسانها یاد کرد.
قلیچ ادامه داد: ترجیحات انسانها تغییر پیدا کرده و دگرگون شدهاند. اولین کسی که در جهان به این پدیده توجه کرد «توستان وبلر» بوده است که یک مفهومی به نام «مصرف متظاهرانه» دارد و میگوید ما برای تظاهر کردن و نه رفع نیاز مصرف میکنیم. وبلر کسانی را که چنین مصرفی دارند طبقه مرفه تنآسا مینامد و چنین استدلال میکند که اقتصاد تکاملی وجود دارد که تولید و مصرف چرخههای آن را شکل داده و یک اقتصاد فرهنگی نیز موجود است که در آن مصرف نه برای رفع نیاز بلکه بیشتر به منظور خودنمایی انجام میشود. میتوان تولدهای لاکچری را نیز در این قالب تحلیل و از آن به عنوان تولد فرزند برای خودنمایی یاد کرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه بینالمللی امام خمینی(ره) یادآور شد: بسیاری از چیزها را قربانی لاکچری کردن کردهایم تا خودنمایی کنیم. مثلاً انرژی زیادی مصرف میکنیم و پول بیشتری پرداخت میکنیم تا صرفاً خود را در معرض نمایش قرار دهیم یا اصطلاحاً لوکس باشیم. این مصرف متظاهرانه روز به روز افزایش پیدا میکند و در زندگی روزمره به یکی از مهمترین جنبههای حیات بشر یعنی تولد فرزند تسری پیدا میکند و با این کار نوعی جامعهپذیری لاکچری رواج داده میشود. رسانهها و به ویژه فضای مجازی به این لاکچری کردنها به ویژه در رابطه با تاریخ تولد دامن میزنند. مثلاً رسانه ملی در تاریخ 88/8/8 که با تولد امام رضا(ع) نیز مصادف شده بود،تبلیغات گستردهای را در رابطه با این تاریخ رند و اهمیت آن به راه انداخت و از همان زمان توجه به این نوع تاریخها در دیگر رسانهها و به ویژه شبکههای اجتماعی افزایش پیدا کرد.
قلیچ یادآور شد: توجه به زمان در لاکچری کردن فراتر از این تولدهاست و اگر دقت کنیم مناسبتهای دیگری مانند ولنتاین یا هالووین نیز وجود دارند که اصولاً در فرهنگ ما جایی ندارند، اما به مدد فضای مجازی این زمانها نیز برای برخی از افراد برجسته میشوند تا با جمعآوری لایکهای بیشتر به یک نوع تمایز اجتماعی دست پیدا کنند و آن را در برابر سایر افراد برجسته کنند. این تمایز نه از طریق رقابت سالم در حیطههای مثلاً ورزشی، علمی، فرهنگی، بلکه بیشتر از طریق تولدهای زرد و رفتارهای زردی که از طریق سلبریتیها تبلیغ میشوند، نمود پیدا میکنند.
فرزند یا کالای لوکس
وی با اشاره به نظریه گئورگ لوکاچ در مورد شیءوارگی نیز گفت: از سوی دیگر اگر به مفهوم شیء وارگی نیز توجه کنیم، میتوان گفت که کالا در این زمان تبدیل به یک ارزش شده و فرزند را که یک موجود زنده است کالا یا شیء انگاشته و برای آن یکسری ویژگیها تعریف میکنند. در واقع زمان تولد یک فرزند را به صورت کالایی برای نشان دادن تمایز و فخر فروختن در نظر میگیرند. رابطه مادر و فرزند یا پدر و فرزند نیز تبدیل به یک کالا و مصنوعی شده و این نگاه از درک ناقص از زندگی اجتماعی نشئت گرفته و کلیت آن تبدیل به کالا شده است.
وی ادامه داد: از سوی دیگر یک دوگانگی بین حقیقت و ارزش به وجود آمده و موجب شده انسانها قابلیت درک زندگی اجتماعی را نداشته و طبیعت انسانیت و ارزشهای والا مانند وظیفه مادری را خوب درک نمیکنند. در این چارچوب ارزشی بدن انسان تبدیل به یک کالا شده و به نمایش گذاشته میشود تا منزلت اجتماعی برای خانواده به بار بیاورد، اما این منزلت اجتماعی واقعی نیست بلکه توهمی و تخیلی است. اگر بخواهم یک راهحل برای جلوگیری از این پدیده در نظر بگیریم باید نمونههایی را که تعجیل در تولد فرزند داشتهاند احصا کرده و سرنوشت فرزندان آنها را از منظرهای سلامت جسمی، سلامت روانی و سلامت اجتماعی بررسی کنیم و نتایج آن در رسانهها برای مردم بازگو شود. ضمن اینکه باید با پزشکان و مراکز درمانی که با انجام این تولدها موافقت میکنند برخوردهای قضایی صورت گیرد، چراکه به صورت مستقیم با جان و آینده یک انسان بازی میکنند.
عوارض شوم لاکچری کردن تولد فرزند از منظر پزشکی
همانگونه که گفته شد این تولدهای لاکچری یک جنبه پزشکی نیز دارند و آن هم سلامت کودکی است که قرار است در تاریخی غیر از تاریخ طبیعی تولد به دنیا بیاید. ملیحه کدیور، عضو انجمن علمی پزشکان نوزادان ایران، در گفتوگو با ایکنا، با بیان اینکه این مسئله در سالهای اخیر به دلیل چشم و همچشمیهای مختلف در حال افزایش است، گفت: اگر بخواهیم به این مسئله بپردازیم نخست باید به موضوع زایمان ایمن توجه کنیم. زایمان که ممکن است به صورت طبیعی یا سزارین باشد. گاه ممکن است امکان زایمان طبیعی نباشد و برای ایمنی نوزاد و مادر سزارین ضروری شود. اما موضوع قابل توجه دیگری که وجود دارد سزارین به خواست مادر است که از آن به سزارین غیرضروری یا الکتیو یاد میشود. این تولدهای لاکچری در مناسبتهای تقویمی، یک امر غیر اخلاقی هم برای پزشک و تیم درمانی که این عملها را انجام میدهد و هم برای والدین که اصرار به چنین عملهایی میکنند، محسوب میشود.
وی با تأکید بر اینکه اینگونه زایمانها ظلم در حق کودکی است که قرار است متولد شود، اظهار کرد: هر روزی که از حاملگی تا زمان طبیعی زایمان میگذرد هم مغز نوزاد و هم ریه او در حال تکامل است تا بتواند امکان بقای خود در جهان بیرون از رحم را بیشتر کند. اگر این زایمان بسیار زودتر انجام شود مشکلات بسیاری را برای کودک ایجاد میکند. سزارین الکتیوی حتماً باید در زمانی بین ۳۹ و ۳۸ هفتگی حاملگی باشد تا اطمینان از بلوغ ریه و مغز نوزاد حاصل شده باشد. چنانچه قبل از این زمان تولد رخ دهد امکان اینکه ریه نوزاد کامل نشده باشد، وجود دارد و در واقع یک نوزاد نارس متولد شده است. متأسفانه تعداد نوزادان نارس در کشور نیز در حال افزایش است. نوزادانی که در بین ۳۵ تا ۳۷ هفتگی حاملگی متولد میشوند از منظر بلوغ ریوی مشکلات بسیاری دارند. دو سوم کودکانی که در این زمان به دنیا آمدهاند، چنین مشکلی دارند که یکی از دلایل آن نیز سزارینهایی است که میخواهد این کودکان را زودتر به دنیا بیاورند.
وی با اینکه نوزادان نارس هفت برابر بیشتر از نوزادانی که در ترم طبیعی خود متولد شدهاند با عوارض متعدد مواجه میشوند، افزود: مشکلات دیگری شامل بستری در بخشهای مراقبت ویژه نوزادان، نیاز پیدا کردن به اکسیژن و داروهایی که برای بلوغ ریه ضروری است در این نوزادان بیشتر است. مرگ و میر در این نوزادان نارس سه برابر بیشتر از نوزادانی است که در ترم طبیعی خود به دنیا میآیند. ضمن اینکه این نوزادان نارس در یک سالگی خود نیز چهار برابر بیشتر از سایر نوزادانی که در زمان طبیعی خود متولد شدهاند مرگ و میر دارند. جلوگیری از این پدیده یک عزم جدی در بین خانوادهها، متخصصان نوزادان و متخصصان زنان و زایمان میطلبد. خانوادهها نباید فکر کنند با تاریخ تولد رندی مانند 99/9/9 به نوزادشان یک تولد لاکچری هدیه میدهند؛ این یک هدیه نیست بلکه این تاریخ تقویمی در حالی که نوزاد در رحم مادر تکامل پیدا نکرده، ممکن است موجب مرگ شود.
صدور شناسنامه ۹/۹/۹۹ تا ۱۵ روز پس از تولد
هشدارها و نگرانیهای وزارت بهداشت و پزشکان در خصوص این تاریخ تولد، سازمان ثبت احوال کشور که متولی ثبت آمارهای حیاتی و صدور و ابطال شناسنامه برای افراد است را واداشت تا اعلام کند که این سازمان محدودیتی برای ثبت تاریخ تولد 99/9/9 تا ۱۵ روز بعد از تولد نوزاد ندارد.
سیفالله ابوترابی، معاون معاون امور اسناد هویتی سازمان ثبت احوال کشور در خصوص ثبت تاریخ تولد نوزادان در 9 آذرماه، گفت: ثبت احوال محدودیتی برای ثبت این وقایع ندارد، لذا اگر نوزادی در تاریخ ۵ و یا ۶ آذر متولد شود، والدین وی میتوانند در تاریخ ۹ آذرماه به ادارات ثبت احوال مراجعه کنند و با تاریخ صدور 99/9/9 شناسنامه دریافت کنند.
ابوترابی با اشاره به برنامهریزی و پیشگیری معاونت درمان وزارت بهداشت از زایمان زودرس گفت: سلامت فرزندان باید مهمتر از تاریخ باشد و پارهای از اقدامات ناخواسته چه بسا باعث آسیب دیدن نوزاد شود. در سالهای گذشته نیز تاریخهای 96/6/6/ ، 97/7/7 و 98/8/8 مطرح بوده که با بررسیهای انجام شده خیلی تفاوتی بین آمارهای روز ماقبل و مابعد آنها مشاهده نشده است. ثبت احوال هیچ محدودیتی برای ثبت 99/9/9 با گواهی اخذ شده از بیمارستان ندارد و بر اساس قانون والدین تا ۱۵ روز بعد از تولد فرزند میتوانند جهت دریافت شناسنامه به ادارات ثبت احوال مراجعه کنند.
بنابر این گزارش، تولد فرزند به عنوان ثمره، زندگی هر زوجی را متحول میکند و از آن به عنوان برکت زندگی و نعمتی که خداوند به آن زوج اعطا میکند یاد میشود. بیشک سلامت هر فرزند مهمترین و بزرگترین آرزوی والدین است و هرگونه مانعی در برابر این سلامت با رنج و آزار پدر و مادر همراه است. تغییر زمان تولد نوزاد، صرفاً برای تمایز بخشیدن به خود و فخرفروشی، جز اینکه ممکن است سلامت و چه بسا حیات یک موجود زنده به خطر اندازد، نتیجه دیگری ندارد و نه تنها هیچ تمایزی ندارد بلکه مشارکت در به وجود آوردن رنجی است که قرار است فرزند را به آن مبتلا کنند. در واقع سزارین زودرس نه تنها فرزند کسی را لاکچری نمیکند و هیچ ارزشی به او نمیبخشد بلکه حق حیات و سلامت کودک را از او میگیرد.
فرزند هدیه الهی برای استحکام بخشیدن به شالوده زندگی زناشویی و سبب ارتقای سلامت روح و روان والدین است، اما گاهی سطحینگری و غرق شدن در دنیای ظواهر باعث میشود برخی افراد بجای قدردانی از این نعمت الهی و تلاش برای بارور کردن و تعالی بخشی علمی و اخلاقی فرزندانشان به امور بیارزشی روی آورند که چیزی جز استفاده ابزاری از کودکان نیست. این روند که از مدلینگ کودکان و استفاده ابزاری از آنان آغاز شده بود، امروز به برجسته کردن تاریخ تولد آنان رسیده است. ختم این روند معیوب به ارتقای سواد فرهنگی و درک والدین از جایگاه و مسئولیت مهمشان در تربیت فرزند نیاز دارد.
رسانهای که فرهنگساز نیست و سیستم آموزشیای که پزشکی را تربیت میکند که در پی بهره مالی باشد، بدون اینکه به فکر به خطر افتادن جان افراد باشد، از دیگر قطعات پازل ظلمی است که در حق نوزادان با تولدهای زودرس در تاریخهای خاص روا میشود.
انتهای پیام