چرا فعالیت‌های فرهنگی و دغدغه‌های دینی به هدر می‌روند
گروه حوزه‌های علمیه ــ عضو هیئت علمی جامعةالمصطفی(ص) با بیان اینکه اگر منطق تحولات اجتماعی را به خوبی نشناسیم، فعالیت‌های فرهنگی و دغدغه‌های دینی به هدر می‌رود، تصریح کرد: اگر الگوی توسعه اسلامی برخاسته از عقلانیت حکمی و اجتهادی نباشد، در اصلاحات اجتماعی منطق جزیره‌ای می‌یابد و رقبا جزایر فرهنگی را فتح خواهند کرد.
به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین امین‌رضا عابدی‌نژاد، عضو هیئت علمی جامعةالمصطفی(ص)، 10 دی در پیش‌نشست همایش «نقش حکمت اسلامی در الگوی پیشرفت اسلامی» با بیان این که امروز، رهبری فکری، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی جوامع در اختیار الگوهای توسعه است، اظهار کرد: الگوهای توسعه شکل‌دهنده آینده کشورها هستند، به گونه‌ای که ریل‌گذاری اجتماعی به سوی آینده و منطق تحولات اجتماعی وابسته به منطق حاکم بر الگوهای توسعه است. اگر کسی از الگوهای توسعه و نقش آن‌ها در تحولات اجتماعی آگاهی داشته باشد، در برابر تحولات اجتماعی غافل‌گیر نخواهد شد.
حجت‌الاسلام عابدی‌نژاد با تأکید بر اینکه همه تحولات اجتماعی بر پایه الگوهایی قرار دارد که بر تحولات اجتماعی حکومت می‌کند، اظهار کرد: اگر در جامعه اسلامی الگوهای توسعه، مادی و غربی را ترویج کنند، ریل‌گذاری تحولات اجتماعی مبتنی بر الگوهای توسعه به سمت غربی‌سازی جامعه اسلامی حرکت می‌کند.
وی با بیان اینکه الگوهای توسعه به امیال و آرزوهای افراد بی‌اعتنا هستند، تصریح کرد: الگوی توسعه و تحولاتی که در اجتماع به وجود می‌آید، تحولات اساسی را رقم خواهد زد و این تحولات به مواعظ و سخنرانی‌ها و یا حتی دغدغه‌ها بی‌تفاوت خواهند بود و جامعه را به سوی اهداف مشخصی تغییر هویت می دهند. اگر در جامعه اسلامی الگوی وارداتی پذیرفته شود و مبنای اداره جامعه قرار گیرد، فرهنگ اسلامی دچار انفعال می‌شود و در موضع پدافندی و انفعال قرار می‌گیرد و به تدریج از صحنه اجتماع عقب‌نشینی خواهد کرد.
الگوی توسعه اسلامی برخاسته از عقلانیت حکمی است
عضو هیئت علمی جامعةالمصطفی(ص) با اشاره به اینکه اگر منطق تحولات اجتماعی را به خوبی نشناسیم، فعالیت‌های فرهنگی و دغدغه‌های دینی به هدر می‌رود، تصریح کرد: در صورتی که الگوی توسعه اسلامی برخاسته از عقلانیت حکمی و اجتهادی نباشد، در اصلاحات اجتماعی منطق جزیره‌ای می‌یابد و رقبا جزایر فرهنگی را فتح خواهند کرد لذا مهمترین خودباوری خود باوری در ایجاد الگوی اسلامی پیشرفت و بسط ولایت الهی در بستر اجتماع و فرهنگ و سیاست و اقتصاد است.
وی افزود: الگوهای توسعه به شدت الگوهای ایدئولوژیک هستند و تحت تأثیر نظام ارزشی و هنجاری قرار دارند. در همه الگوهای توسعه غایاتی وجود دارد که این غایات مبتنی بر نوعی انسان‌شناسی، هستی‌شناسی و جهان‌شناسی است؛ بنابراین، زمانی که نظام اجتماعی و مدیریت کلان اجتماع برای تأمین غایات سامان می‌یابد، به نوع انسان‌شناسی جوامع برمی‌گردد. به همین جهت پذیرش الگوهای توسعه به اصطلاح جهانی چیزی جز فروغلتیدن در دامن لیبرال دموکراسی نخواهد بود.
برنامه‌های توسعه جهانی
استاد سطح عالی حوزه علمیه قم افزود: تور بزرگ جهانی تحت عنوان برنامه‌های توسعه جهانی پهن می‌شود تا جوامع و ملت‌ها را به سمت استاندارد خاص هدایت کند، در حالی که این امر، درست بر عکس آنچه تبلیغ می‌شود امری علمی و توصیفی نیست، بلکه موضوعی هنجاری است که در آن انسان و غایات او تعریف می‌شود.
حجت‌الاسلام عابدی‌نژاد با بیان اینکه مدل‌های توسعه در نسبتی با مبدأ و غایت انسان معنا می‌یابد، یادآوری کرد: توسعه متناسب با جامعه اسلامی، به طور کلی با توسعه متناسب با جامعه غربی بسیار فرق دارد. به همین جهت برای رهایی از تاریخ و الزامات معنایی مفهوم توسعه از مفهوم پیشرفت به جای مفهوم توسعه استفاده می‌شود.
تفاوت توسعه و پیشرفت
وی در بیان تفاوت توسعه و پیشرفت ابراز کرد: در هر جامعه‌ای بین نسبتی خاص که بر تعاملات اجتماعی حاکم است از یک سو و اهداف آن نظام اجتماعی رابطه معنا داری وجود دارد و همین تفاوت نسبت‌هاست که ماهیت نظام‌های اجتماعی را متفاوت می‌کند نظام اجتماعی را از نظام‌های لیبرالی و یا سوسیالیستی متفاوت می‌سازد.
حجت‌الاسلام عابدی‌نژاد با تأکید بر اینکه کسب اهداف مراتبی نظام اجتماعی مبتنی بر اسلام، پیشرفت اسلامی برشمرده می‌شود، تصریح کرد: معنابخشی به پیشرفت اسلامی، در گرو تأسیس نظام اسلامی است و این پیشرفت اسلامی را می‌توان در کمال و قرب الهی خلاصه کرد؛ در حکمت اسلامی برای کمال، که مقوم تعریف پیشرفت اسلامی شمرده می‌شود، تعریف متقن و خوبی ارائه شده است.
سخنران نشست افزود: پیشرفت اسلامی، تأمین‌کننده ابعاد مادی وجود انسان به عنوان مقدمه شکوفایی انسانیت انسان و احراز مقام خلافت اسلامی است یا به عبارتی، مدل پیشرفت اسلامی، مبتنی بر رشد اقتصادی برای احراز خلافت الهی انسان بر روی زمین است. به همین جهت شکوفایی اقتصادی و تکنولوژیک از ابعاد بسیار مهم پیشرفت اسلامی به شمار می‌رود.
حجت‌الاسلام عابدی‌نژاد ضمن اشاره به قولی از «شهید صدر»، با بیان این که کسب حداکثری ثروت، از اهداف نظام اقتصادی اسلام است، اظهار کرد: تمام این ثروت برای احراز مرتبه مافوق به کار می‌رود که مقام خلافت الهی و جانشینی در اسما و صفات است. قرب الهی به معنای ظهور خلافت الهی انسان است و معنای این قرب ظهور اسم رب در انسان و حوزه این ربوبیت استخلافی تمامی مراتب آفرینش را دربرمی‌گیرد و در واقع انسان جانشین خداوند و مجرای فیض الهی در تربیت آفرینش است، به همین جهت براساس روایات اسلامی، در آخرالزمان و در زمان ظهور منجی عالم بشریت، هیچ نقطه‌ای در عالم را نمی‌توان جدا از آبادانی یافت، زیرا نام رب در آن تجلی یافته است؛ حتی ظهور عدالت اسمایی و صفاتی، در عدالت ظهور انسان کامل و تحقق پیشرفت اسلامی معنا خواهد یافت.
عضو هیئت علمی جامعةالمصطفی(ص) بر اهمیت ارائه مدل‌های توسعه اسلامی و تدوین شاخص‌های متناسب تأکید و اظهار کرد: متأسفانه در اسناد توسعه‌ای ارائه‌شده، بسته‌ای از راهبردها، سیاست‌ها و شاخص‌ها ارائه می‌شود که هیچ تناسبی با پیشرفت اسلامی ندارد.
آسیب نگاه فردگرایانه به فقه اسلامی
وی بیان کرد: حوزه حکمت علمی و فقه نظام، دربردارنده قواره اداره اجتماع است؛ متأسفانه، نظام معرفت فقهی شایع، بر تعیین تکلیف فرد در نظام غیرتوحیدی مبتنی شده است و فقط به مصلحت فرد در یک نظام غیرتوحیدی توجه می‌شود. این نوع نگاه فردگرایانه به فقه اسلامی هیچ گاه تأمین‌کننده پیشرفت اسلامی نیست و فرد مسلمان و فرهنگ دینی در محاصره نظام یکپارچه جسور و مهاجم غربی قرار می‌گیرد.
سخنران نشست با بیان اینکه حفظ فرهنگ اسلامی در نظام غیرتوحیدی، بسان بازی در زمین دشمن است، اظهار کرد: اگر نظام‌های سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و... مبتنی بر مبانی اسلامی تدوین شود، حرکت به سمت پیشرفت اسلامی شکل خواهد گرفت که همان تحقق اهداف مراتبی نظام اسلامی است.
انتهای پیام
