یادداشت
«مهمان‌کُشی»؛ نماینده سینمای دینی نوگرا
«مهمان‌کُشی» را باید نماینده‌ای از سینمای دینی نوگرا، انتقادی و تجربی دانست، چراکه این تعبیر سبک به‌ویژه برای نسل جدید، فرصتی را برای درک شخصی‌تر و امروزی‌تر از معنویت فراهم می‌کند.
سریال تاریخی «مهمان‌کشی» در 30 قسمت به نویسندگی محمدمهدی فیاضی‌کیا، کارگردانی احمد کاوری و تهیه‌کنندگی محمدکامبیز دارابی با حضور بازیگران مطرح سینما و تلویزیون ساخته و از شنبه 28 تیرماه هر شب از شبکه یک سیما به نمایش گذاشته شده است.
«مهمان‌کشی» در بستر تاریخ اسلام و وقایع مرتبط با قیام عاشورا ساخته شده است و روایت‌گر مأموریت مسلم بن عقیل(ع)، پسرعموی امام حسین(ع) است که پیش از قیام آن حضرت، به شهر کوفه روان می‌شود تا مردم را از آمدن ایشان مطلع و آن‌ها را برای بیعت با امام(ع) آماده کند.
در این سریال با تمرکز بر شخصیت مسلم بن عقیل(ع) تلاش شده است با خلق قهرمانی تراژیک و داستانی نمایشی امکان همذات‌پنداری برای مخاطب ایجاد شود. روایت تدریجی از تحول و مأموریت وی، یکی از ویژگی‌های ارزشمند این اثر است.
این مقطع تاریخی که یکی از حساس‌ترین و پرحادثه‌ترین مقاطع تاریخ اسلام محسوب می‌شود، روایتی عمیق و پُرکنش از ماجرای اعزام مسلم بن عقیل به کوفه، به‌عنوان فرستاده امام حسین(ع) است و به جزئیات وقایعی می‌پردازد که منجر به شهادتش می‌شود.
داستان در این سریال از زمانی آغاز می‌شود که خبر حرکت امام حسین(ع) از مدینه به سمت مکه آغاز و سپس عزیمتش برای رفتن به کوفه به گوش مردم این شهر می‌رسد.
«مهمان‌کشی» سریالی متفاوت از سریال‌های دینی متعارف مانند «یوسف پیامبر»، «مریم مقدس»، «مختار نامه»، «امام علی» و... است که معمولاً از زبان فخیم، ادبی و گاه کتابی در آن‌ها استفاده شده است، اما در «مهمان‌کشی» گفت‌وگو‌‌ها عامیانه، روزمره و نزدیک به زبان مردم کوچه و بازار هستند و این مهم باعث می‌شود که شخصیت‌ها ملموس‌تر، باورپذیر‌تر و قابل ارتباط با مخاطب امرروزی باشد.
اگر اشاره‌ای به نوع گفتمان دینی داشته باشیم مشاهده می‌کنیم که در آثار دینی رایج در تلویزیون، مفاهیم دینی با لحن تعلیمی و خطابی ارائه می‌شود، گویی هدف آموزش مستقیم دین با اخلاق است، اما در «مهمان‌کشی» گفتمان دینی به‌صورت زیستی و انسانی بیان می‌شود، نه به‌عنوان یک «دستور» از بالا بلکه به‌عنوان یک چالش درونی و روزمره در شخصیت‌هاست.
با اشاره‌ای به جایگاه مخاطب، می‌توان گفت که در سریال‌های مذهبی مرسوم، مخاطب بیشتر شنونده‌ای منفعل است که باید مفاهیم را بپذیرد، اما در سریالی مانند «مهمان‌کشی» مخاطب تبدیل به ناظر فعال می‌شود، باید فکر کند، قضاوت کند و حتی با تردید‌های شخصیت‌ها درگیر شود.
در پرداخت انسانی، فیلم‌های دینی تلویزیونی معمولاً در چارچوب‌های کلاسیک «قهرمان‌محور» ساخته می‌شود که یک شخصیت مقدس در مرکز آن است، اما در «مهمان‌کشی» برخلاف آن با زاویه‌ای خاکی‌تر، انسانی‌تر و شاید حتی انتقادی‌تر به دین‌ورزی اجتماعی نگاه می‌کند.
در پرداخت تصویری و محتوایی برای نشان ندادن چهره معصومین شخصیت‌های امام حسین(ع) و حضرت عباس(ع) فقط از طریق صدا حضور دارند و تصویر آن‌ها نمایش داده نمی‌شود. شروع پخش نیز بدون تصویر و فقط با صدای امام حسین(ع) شروع شد.
در نتیجه‌گیری می‌توان گفت که سریال‌هایی همچون «مهمان‌کشی» به یک نوع سینمای دینی تجربی تعلق دارند، این‌ها تلاش می‌کنند، دین را نه در سطح نماد و قهرمان‌سازی بلکه در زندگی واقعی، تردید‌ها، انتخاب‌ها و رنج‌های انسان‌های معاصر نشان دهند.
اگر «مختارنامه» و «امام علی» و... را بتوان به‌عنوان آثار دینی با ساختار کلاسیک و ادبی دانست، «مهمان‌کشی» را باید نماینده‌ای از سینمای دینی نوگرا، انتقادی و تجربی دانست، چراکه این تعبیر سبک به‌ویژه برای نسل جدید، فرصتی را برای درک شخصی‌تر و امروزی‌تر از معنویت فراهم می‌کند.
حمیدرضا گل‌محمدی تواندشتی
انتهای پیام 
