آيينها و آداب و رسوم و سنتهای قديمی هر سرزمينی، يادگارهايی گران سنگ و پر بها از گذشتههای دور مردم آن دیار است. تمامی آداب و رسوم ایرانی به خصوص عید باستانی نوروز در دل این تعاملات فرهنگی دچار فراز و نشیب شده و امروز هم مردم این دیار آیین نوروز را با رسوم خاصی برگزار میکنند.
مردم آذربايجانشرقی مردمى اصيل هستند که در ایام نوروزی دارای آداب و رسوم ویژه خود هستند و در این میان مهماننوازی، سلحشوری و پايبندى به عقايد مذهبى از خصلت های خاص مردم استان است.
استان آذربایجانشرقی یکی از استانهای کشور است که دارای آداب و رسوم ویژه به خصوص در مناطق روستایی، غذاهای مخصوص خود و همچنین سوغاتی های خاص بوده و همین امر سبب شده است این استان دارای فرهنگ کهن و تاریخی باشد.
مردم این استان همواره به مهمان نوازی و مهمان دوستی شهره بوده که این امر بیشتر خود را در ایام عید و در استقبال از میهمانان نوروزی نشان میدهد.
از شال اندازی پسران تا آماده شدن خوانچه های عیدانه و آب چهل یاسین
از اوایل اسفند خانهتکانى آغاز مىشود، گذشته از خانهتکانى مىتوان به سمنوپزی، چیدن سفره هفتسین، آب چهل یاسین، دید و بازدید و سیزدهبه در اشاره کرد.
مفصل ترین مراسم، متعلق به آخرین چهارشنبه سال است که در آن شب، برنج سفید پخته و به همراه آجیل و شیرینی بر سفره میگذارند. پسران جوان یا نوجوان شالی برداشته و از سوراخ بالای بام خانه شال خود را پایین و به خانه همسایه میاندازند.
صاحبخانه نیز به فراخور حال خود، مقداری آجیل، شیرینی یا تخم مرغ در گوشه شال میبندد تا پسر آن را بالا بکشد. چنانچه پسر، خواهان دختر خانواده باشد، شال را بالا نمیکشد و در این میان چنانچه خانواده دختر راضی باشد، نشانه ای از دختر را به شال می بندند.
رسم شال اندازی در بیشتر نقاط آذربایجان رایج بوده و هنوز هم در بعضی از روستاها انجام میشود.
چند روز قبل از عید خوانچههاى عیدانه آماده مىشود که هر خوانچه شامل پارچه، کفش، جوراب، شیرینی، برنج خام و چیزهای دیگر است که براى عروس یا دختر خانواده که تازه ازدواج کرده مىفرستند .
در سفره نوروز بهویژه در گذشته خوراکىهائى چون ماست دست نزده، برنج سفید پخته یا خام، گوشت و غذاهائى که اصولا نشانه برکت و محصول خوب باشد، مىگذاشتند و از سوی دیگر نمادهائى مانند آینه، تخممرغ، سمنو، سبزه، شیرینی، آب چهل یاسین نیز در کنار آن قرار مىدهند که ترکیبى از برکت و بارورى است.
در گذشتههای نه چندان دور و در برخى مناطق آذربایجانشرقی، مردم کوزه یا کاسهاى آب را نزد روحانى محل مىبرند و روحانى بر آن چهلبار سوره یاسین خوانده و فوت مى کرد، سپس این آب تبرک را بر گوشه و کنار خانه بهویژه بر دامها و محصولات ریخته و به کودکان مىدادند تا هم برکت و بارورى را زیاد کند و هم شفا بخشد .
پس از تحویل سال نیز مردم نخست به گورستانها رفته و سپس به دیدن بازماندگانى که تازه عزیزى را از دست دادهاند .
در دید و بازدیدها ابتدا کوچکترها به دیدن بزرگترها مىروند که این دیدارها تا سیزده فروردین ادامه مىیابد و در روز سیزده همه به صحرا مىروند و سبزهها را به آب مىاندازند و به جشن و شادى مىپردازند و دخترها با آرزوى ازدواج، سبزه گره مىزنند .
«بایرام پایی»
یکی از مهمترین رسوم عید در آذربایجانشرقی که هماکنون نیز در اغلب خانوادهها حفظ شده است فرستادن غذا از خانه پدری به خانه دختران شوهر کرده است.
«بایرام پایی» به عبارتی تبریک عید مادر به دختران شوهر کرده است که نه تنها در سالهای نخست ازدواج دختر بلکه تا زمانی که والدین در قید حیاتاند بهجا آورده میشود.
از ۲۰ روز قبل از عید تا چهارشنبهسوری در یکی از شبها از طرف هر یک از خانوادههای پدری دختر مانند عموها و داییها و برادران بهویژه خود خانواده پدری غذاهایی پخته و به خانه دختر فرستاده میشود
مادران با پختن غذاهایی مانند پلو، مرغ، کوکو، قیمه گوشت و ماهیدودی آب پز بهتناسب تعداد اعضای خانواده به همراه هدایایی مانند پارچه در مجموعههای مسی بایرام پایی را روانه خانه دختر میکنند.
خرید لباس
خرید لباس نو از دیگر آداب و رسوم عید نوروز است. یکی دو روز مانده به آغاز سال جدید افراد خانواده برای خرید لباس عیدشان به بازار و فروشگاهها میروند و لباسهای نو و پارچههای رنگی خریداری میکنند.
سفره های رنگین غذایی آذربایجانشرقی
سفره های آذربایجانشرقی سفرهای رنگین است که فرهنگ غذایی این سرزمین را همپای تاریخ برآمده از محیط طبیعی منطقه غنی کرده است.
انواع کباب، کوفته، دلمه، آبگوشت، خورشت، آش و سوپ، پلو و کوکو بخشی از غذاهای متنوع و خوش طعم آذربایجان شرقی را تشکیل می دهند.
علاوه بر غذاهای اصلی، نان مناطق مختلف استان مانند نان اسکو، خیتاب، شیرمال، اهری، روغنی، کماج، نان شیرینی و زنجبیلی و همچنین میان وعده های محلی نیز از شهرت ویژه ای برخوردارند.
شربت و نوشیدنیهای گیاهی و کوهی، دوغ محلی، چای گیاهی، انواع ترشیجات، مرباها، حلواهای متنوع و بومی، شیرینی های محلی و صادراتی مانند نوقا، ریس، تسبیحی و قرابیه از دیگر دسرها و محصولات محلی خوراکی این استان محسوب میشوند.
انتهای پیام