خدشه در امنیت مردم از منظر امام رضا(ع) مردود است

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین علی راد، استاد دانشگاه تهران و دبیر علمی همایش سیره سیاسی امام رضا(ع)، شامگاه چهارم مهر در این همایش که از سوی دفتر قم سازمان علمی فرهنگی آستان قدس رضوی برگزار شد با اشاره به توسعه دانش فقه از جمله بحث فقه‌های مضاف گفت: فقیه طبق روش و متدهایی که در دانش فقه وجود دارد به استنباط از ادله چهارگانه می‌پردازد و با همان روش و معیارها و قواعد دانش اصول فقه، به تحلیل دانش سیاست هم می‌پردازد. فقه سیاسی را می‌توان مطالعه میان‌رشته‌ای و تلفیق دو دانش سیاست و فقه دانست لذا فقهای سیاسی علاوه بر تبحر در دانش فقه در دانش سیاست هم دستی دارند و دارای تخصص هستند.

راد با بیان اینکه دستاوردهای خوبی در حوزه فقه سیاسی شاهد هستیم، افزود: ورود فقهای حوزه علمیه به عرصه فقه سیاسی می‌تواند دستاوردهای ارزشمندی را داشته باشد از جمله تقویت گفتمان مطالعات سیاسی زیرا تحلیل یک فقیه از یک مسئله سیاسی خیلی متمایز از تحلیل‌های عادی است. همچنین دستاورد دیگر، ورود فقهای شیعه به فقه سیاسی، تقریر نظریه سیاسی است. شیعه مدعی نظریه و نظام سیاسی ساختارمند و مبنامحور است و ورود فقها به این حوزه منتج به استخراج و تبیین این نظریه خواهد شد.

رئیس دفتر قم سازمان علمی فرهنگی آستان قدس رضوی با اشاره به روایات امام رضا(ع) در حوزه فقه سیاسی، تصریح کرد: این روایات می‌تواند در استخراج نظریه سیاسی امام رضا(ع) کمک کند. امام رضا(ع) ورود جدی به حوزه سیاست داشتند و بسیار شایسته است محققان علوم سیاسی به استخراج نظریه سیاسی اسلام از طریق روایات ایشان بپردازند.

لزوم کاربردی شدن تحقیقات علمی

استاد دانشگاه تهران گفت: مشکلی که امروز در جامعه وجود دارد انتزاعی بودن مباحث علمی و دوربودن از کارکردگرایی است و شعارها بر کنش و واکنش‌ها غلبه دارد و تلاش شده در همایش سیره رضوی بخش عملی را تقویت کنیم یعنی اینکه سیره سیاسی امام رضا(ع) در زندگی انسان معاصر و ایرانی امروز چه نقش و بهره عملیاتی و عینی دارد.

دبیر علمی سومین همایش سیره رضوی گفت: آیا این دستاوردهای سیاسی امام رضا(ع) در افق کنونی انسان معاصر کارآمدی دارد و می‌تواند به گره‌گشایی از چالش‌های انسان معاصر مددکار باشد یا خیر؟ و تاکید ما این است که امام رضا(ع) با توجه به عصمت و علمی که دارند و در بالاترین سطح انسان‌شناسی هستند لذا روایات ایشان بهترین الگو برای استخراج سیره سیاسی کارآمد است و کاملا می‌تواند به رفع مشکلات نظری، اندیشه‌ای و عملی جامعه امروز ایرانی کمک کند.

راد بیان کرد: ائمه(ع) به خاطر اتصال به علم الهی و عصمت یک انسان‌شناس کامل هستند و به همه نیازهای او اشراف دارند لذا انواع نیازهای انسانی را در حوزه رفتاری و اخلاقی و مادی و معنوی مورد عنایت قرار داده‌اند و گرچه شرایط امروز با دوره آنها متفاوت است ولی اصول نیازهای انسانی تغییری نکرده است و نسخه آن روز امام معصوم می‌تواند برای امروز هم مؤثر باشد.

استاد دانشگاه تهران اظهار کرد: چون هدایتگری و راهبری انسان بدون اطلاع از بنای وجودی انسان میسور نیست و امامی، امام کامل است که سخنان او ناظر به تمامی ابعاد وجودی و نیازهای انسان باشد و یکی از نیازمندی‌های انسان در هر دوره‌ای نیاز به سیاست و اداره امور جامعه است.

سیاست‌ورزی؛ چالش بزرگ بشریت

وی اضافه کرد: امروز سیاست‌ورزی به عنوان یک چالش در همه دنیا مطرح است و در ساحت عمل این پرسش وجود دارد که چه مقدار و چگونه می‌توان از رفتار و سخنان و کنش و واکنش‌های امام رضا(ع) در رفع نیازهای انسان شیعی معاصر بهره‌مند شویم. چالش‌ها گاهی تا حدی است که معیشت و امنیت انسان معاصر را مورد مخاطره قرار می‌دهد. اکنون در تنش‌های سیاسی که کشورهای اطراف ما رخ داده معیشت و غذای بشریت را مورد مخاطره قرار داده است. 

راد بیان کرد: امروز نیاز مبرم به این داریم که با استناد به قواعد مستخرج و آموزه‌های مستنبط از سیره سیاسی امام رضا(ع) بتوانیم زندگی انسان معاصر را طوری تنظیم کنیم که از اعتدال خارج نشود و نظم داشته باشد. وقایع چند روز اخیر در ایران نشان داد که ما در مقام عمل در پاسخ به نیازهای سیاسی از مسیر درست عمل نمی‌کنیم. یکی از برادران امام رضا(ع) مشهور به زیدالنار، از سوی دستگاه خلافت عباسی دستگیر شد چون اقدامات نادرستی علیه حکومت وقت انجام داده بود ولی مامون او را به خاطر امام رضا(ع) بخشید و به امام منت گذاشت. زید اقدام به آتش زدن برخی مناطقی کرد که جزء حکومت مامون بود و به همین دلیل هم به زیدالنار مشهور شد.

وی ادامه داد: امام رضا(ع) در نقد علمکرد برادر عبارات بسیار درس‌آموزی برای ما دارند. ما گاهی مدعی هستیم که متخلق به رفتارهای اخلاقی و متمایل به نظام هستیم ولی کنش‌های سیاسی ما خلاف آن است. امام(ع) خطاب به برادرش فرمود این کاری که تو کردی نه من کردم و نه پدرم و اگر که فکر می‌کنی تو در نزد خدا شایسته‌تر و کریم‎تر از پدرمان هستی قطعا نیستی و فرمودند من دوست ندارم دیگر تو را ببینم.

امنیت مردم؛ خط قرمز در سیره سیاسی امام رضا(ع)

وی اضافه کرد: با اینکه زید برای خودش توجیه شرعی هم داشته بود زیرا عباسیان، آزار زیادی به علویون رسانده بودند ولی این نشان می‌دهد امام رضا(ع) امنیت ملی مردم را مورد احترام قرار می‌دهند و از خطوط قرمز در سیره سیاسی امام رضا(ع) این است که جامعه نباید دچار تنش شود و امنیت عمومی مردم نباید به چالش کشیده شود.

راد با بیان اینکه هنوز در بخشی از جامعه ما بلوغ سیاسی لازم وجود ندارد، گفت: بخشی از جوانان و جریانات وابسته تلاش‌های ناکامی انجام می‌دهند و اگر فهم دقیق و عمیق سیاسی داشته باشند چنین اقدامی را انجام نمی‌دهند. این ناشی از وجود نوعی جهل و تجاهل است و افراد خودشان را در موقعیت‌هایی قرار می‌دهند که خطرناک است و امنیت مردم را هم به خطر می‌اندازد.

استاد دانشگاه تهران اضافه کرد: این برخورد امام(ع) در شرایطی است که حاکمی در راس کار است که فاجر و فاسق و جائر است و در آن منطق خوارج حاکم است، چون بر اساس باور خوارج، هر کسی که به قدرت برسد امیر است ولو برده حبشی باشد یعنی اگر نه به نص الهی نصب شده باشد یا نه به انتخاب مردم چون سقیفه باز هم مطاع است. نظریه سیاسی خوراج دقیقا بر ضد نظریه سیاسی سقیفه و غدیر است زیرا سقیفه هم معتقد بود که حاکم باید از قریش و آزاد باشد نه برده. 

وی اضافه کرد: وی اضافه کرد: امروز نیاز مبرم داریم که حوزه وارد پژوهش‌های فقهی مضاف مانند فقه سیاست شود و بر این باوریم احادیث امام رضا(ع) همانند سایر ائمه(ع) از جایگاه ازرشمندی برخوردار است زیرا مفصل‌ترین و بیشترین احادیث در این عرصه از این امام به خاطر فرصت ولایتعهدی صادر شده است.