ذائقه‌شناسی و مخاطب‌شناسی در برنامه‌های تبلیغی اربعین یک ضرورت است + فیلم
حجت‌الاسلام والمسلمین یحیی جهانگیری از مبلغان حوزه بینالملل با تبیین بایسته‌های تبلیغ شعائر حسینی به ویژه اربعین تأکید کرد: در این گونه برنامه‌ها باید بر اساس فرهنگ و بوم زیستی سخن گفت که مخاطب در آنجا زندگی می‌کند و باید دید، این سرزمین‌ها چه ذائقه‌ها، چه نیازها و چه گفت‌وگوهایی را طلب می‌کند.
حجت‌الاسلام والمسلمین یحیی جهانگیری، استاد حوزه و دانشگاه و مبلغ بینالملل که برای تبلیغ و معرفی پیام اهل‌بیت(ع) در استرالیا به سر می‌برد در گفتوگو با ایکنا به مناسبت اربعین حسینی با تأکید بر اینکه مراسم اربعین و به طور کلی معارف اهل بیت(ع) در استرالیا علاوه بر شیعیان از سوی سایر مذاهب اسلامی و فراتر از آن غیرمسلمانان نیز مورد استقبال گسترده قرار گرفته است، تصریح کرد: با تکیه بر شعار «حب الحسین یجمعنا» می‌توان بسیاری از فرهنگ‌ها، ادیان مذاهب مختلف را در زیر چتر محبت امام حسین(ع) گرد آورده و پیام نهضت حسینی را از این راه به آن‌ها انتقال داد. مشروح این گفتوگو در ادامه از نظر می‌گذرد:
حجت‌الاسلام والمسلمین یحیی جهانگیری، استاد حوزه و دانشگاه و مبلغ بینالملل که برای تبلیغ و معرفی پیام اهل‌بیت(ع) در استرالیا به سر می‌برد در گفتوگو با ایکنا به مناسبت اربعین حسینی با تأکید بر اینکه مراسم اربعین و به طور کلی معارف اهل بیت(ع) در استرالیا علاوه بر شیعیان از سوی سایر مذاهب اسلامی و فراتر از آن غیرمسلمانان نیز مورد استقبال گسترده قرار گرفته است، تصریح کرد: با تکیه بر شعار «حب الحسین یجمعنا» می‌توان بسیاری از فرهنگ‌ها، ادیان مذاهب مختلف را در زیر چتر محبت امام حسین(ع) گرد آورده و پیام نهضت حسینی را از این راه به آن‌ها انتقال داد. مشروح این گفتوگو در ادامه از نظر می‌گذرد:ایکنا ـ ابتدا معرفی مختصری از فعالیت‌های خود داشته باشید؟
ـ بنده چند سال است علاوه بر تدریس در حوزه و دانشگاه، در مناسبت‌های مختلف در فضای بینالملل در خدمت تشنگان معارف اهل‌بیت(ع) بوده‌ام. هم اکنون نیز در سیدنی هستم و معارف اهل‌بیت را به زبان خود مردم به آن‌ها ارائه می‌کنم.
ایکنا ـ شما در کدام شهر و مرکز استرالیا برنامه دارید و این برنامه‌ها چیست؟
ـ همان‌طور که استحضار دارید، استرالیا یک قاره است و در این قاره مراکز اسلامی و شیعی مهم و بسیاری وجود دارد. لبنانی‌ها، عراقی‌ها، ایرانی‌ها، افغانستانی‌ها و دیگر مسلمانان و شیعیانی که از کشورهای مختلف برای کار و تحصیل به این سرزمین مهاجرت کرده‌اند باورهای دینی خود را نیز با خود به اینجا آورده‌اند.
این مسلمانان مهاجر مراکز اسلامی زیادی را ایجاد کرده‌اند شاید 50 سال پیش مراکز اسلامی شیعی خیلی محدود بود؛ اما در حال حاضر در این کشور به هر محله‌ای که وارد می‌شوید یا مناره مسجدی را می‌بینید و یا پرچم مراکز اسلامی را مشاهده می‌کنید که برافراشته شده است. به ویژه در این ایام که ایام عزای حسینی است با توجه به آزادی‌های خوبی که دولت این کشور برای این مراسم‌ها داده است، در مراکز بسیاری پرچم عزاداری امام حسین برافراشته شده و مراسم عزاداری برگزار می‌شود.
در شهرهای سیدنی، بریزبن، پرت و ملبورن مراسم عزاداری اهل‌بیت(ع) برگزار می‌شود و بسیاری که موفق به گرفتن ویزا یا بلیت برای عزیمت به کربلا نشدند، در اینجا مراسم عزاداری خود را برگزار می‌کنند.
ایکنا ـ مراسم عزاداری و مجالس اسلامی در استرالیا به چه زبانی برگزار می‌شود؟
ـ با توجه به اینکه مراکز اسلامی خارج از کشور به ویژه در استرالیا چند فرهنگی هستند، چرا که مردمی از ملیت‌های مختلف در این مراکز جمع شده و عزاداری می‌کنند، لذا مراسم نیز به زبان‌های متعدد برگزار می‌شود. اگرچه بعضی مراکز مخصوص یک ملیت است و این مسلمانان علاوه بر انگلیسی به زبان خود نیز علاقه دارند لذا از روحانی خواسته می‌شود که به زبان آن‌ها و انگلیسی سخن بگوید چرا که این فرهنگ‌ها با زبان خاص خود خو گرفته و با آن مرتبط هستند.
مجالس ویژه مسلمانان شبه قاره به زبان اردو و مجالس مسلمانان اهل عراق و لبنان به زبان عربی برگزار می‌شود. با این حال نسل سوم مهاجران این برنامه‌ها را به زبان انگلیسی می‌پسندند. اگرچه در کنار تنوع مهاجرین با تنوع زبانی نیز مواجه هستیم اما نسل جدید بیشتر با زبان انگلیسی خو گرفته و کمتر با زبان مادری خود ارتباط برقرار می‌کند.
ما با یک جامعه متنوع مواجه هستیم؛ نسل سوم مهاجران که بیشتر به انگلیسی سخن می‌گویند و نسل‌های اول و دوم که علاوه بر انگلیسی به زبان‌های مادری خود نیز سخن گفته و خواهان برگزاری مراسم به این زبان‌ها هستند، لذا با تنوع و رنگارنگی خوبی در این جامعه مواجه هستیم.
ایکنا ـ میزان استقبال از حضور شما در این مراسم چگونه بوده است؟
ـ 50 سال پیش تعداد مراکز اسلامی به عدد انگشتان دست نمی‌رسید اما در حال حاضر این مراکز بسیار گسترش یافته و مردم مشتاق به شرکت در این مجالس هستند. با مشاهده فیلم‌های آیینهای مذهبی مختلف در یوتیوب می‌توان دید که چه جمعیت زیادی در این برنامه‌ها حضور دارند و هزینه‌های مادی و معنوی آن را نیز تقبل می‌کنند. از زمانی که من به اینجا رسیده‌ام به طور مرتبط از سوی مراکز اسلامی ایرانیان، دانشجویان و اساتید دانشگاه از من دعوت می‌شود تا در مراسم آن‌ها حضور یابم.
ایکنا ـ با توجه به اینکه ما در ایام اربعین هستیم، این مناسبت در خارج از کشور چقدر شناخته شده است و استقبال از برنامه‌های اربعین در چند سال اخیر به چه شکل بوده است؟
ـ در واقع می‌توان گفت در چند سال اخیر به ویژه از سال 2016 به این سو اربعین به یک پدیده اجتماعی و یک رویداد جهانی ـ مردمی تبدیل شده است، بعد از سال 2016 اربعین به عنوان یک پدیده اجتماعی و در واقع یک رویداد جهانی ـ مردمی مطرح شد و در همه جای دنیا تأثیر خود را گذاشته است.
در خارج از کشور اربعین تأثیر خود را گذاشته و بسیاری مشتاق به شرکت در این مراسم هستند. عزیزانی که امسال توفیق حضور در این مراسم را نداشته‌اند اما پیش‌تر در آن شرکت کرده‌اند خاطرات خود را از این سفر با شور و شوق بیان می‌کنند. با این حال باید توجه داشت عزیمت به این سفر و شرایط آن با ایران قابل‌مقایسه نیست و پرواز به عراق نزدیک به 20 ساعت زمان می‌برد. با وجود این سختی‌ها بسیاری علاقه دارند که در این مراسم شرکت کنند و برخی نیز مایل هستند چندین بار در این مراسم شرکت کنند؛ و افرادی که توفیق زیارت اربعین را ندارند، تلاش می‌کنند تا در برنامه‌های مذهبی که در اینجا برگزار می‌شود شرکت کنند.
در سال‌های گذشته مراسم پیاده‌روی اربعین نیز در اینجا برگزار می‌شد؛ اما به دلیل شیوع بیماری کرونا این مراسم تعطیل شد. در کنار این مراسم نیز مجالس سخنرانی و مجالس ماتم و عزا در مراکز مختلف به زبان‌های گوناگون برگزار می‌شد.
ایکنا ـ از نظر شما در مراسم و مجالسی که در خارج از کشور برگزار می‌شود مطالب باید به چه شکلی ارائه شده و از چه محتوایی برخوردار باشد تا جوانان مسلمان بیشتری را به این مراسم جذب کند؟
در این زمینه باید چند نکته مهم را رعایت کرد. در هر حال باید بر اساس فرهنگ و بوم زیستی سخن گفت که جوانان در آنجا در آن زندگی می‌کنند، و نباید بر اساس تفکری که در یک محیط خاص رایج است، عمل کرد و همان تفکر را عیناً در سرزمین دیگر نیز اعمال کرد. با اطمینان می‌توان گفت این تفکر جواب نمی‌دهد؛ بلکه باید دید این سرزمین‌ها چه ذائقه‌ها، چه نیازها و چه گفت‌وگوهایی را طلب می‌کند.
در ایران با مخاطب خاصی مواجهیم که مانند هم هستند، این مخاطبان طیف خاصی را تشکیل می‌دهند و محور سخن نیز سخنران است اما در اینجا باید توجه داشت که با مخاطبی مواجه هستیم که فرهنگ، باور، زبان و پیشینه فکری متنوعی دارد. در این مراسم نومسلمانان، نو شیعیان و حتی غیرمسلمانانی هستند که در این مراسم شرکت می‌کنند. از این رو باید برای این مخاطب چندفرهنگی به شکلی سخن گفت که بهره خود را مجلس اربعین ببرند.
نکته بعدی که باید به آن اشاره کرد، توجه به جنبه زیبایی‌شناسانه اربعین است، اساساً پیاده‌روی اربعین یک فضای چندملیتی و چند فرهنگی است که در این مراسم شاهد تنوع‌ها باورها، اقوام، ملیت‌ها، و اقوام مختلفی هستیم. محور سخنان امسال من نیز تکیه بر «حب الحسین یجمعنا» خواهد بود. این مهم است که چگونه محب حسین می‌تواند تمام این تنوع قومی، زبانی و نژادی را در برگیرد. امام حسین (ع) در کاروان خود پذیرای ترک دیلمانی، جون سیاه(از شهدای کربلا) و وهب مسیحی بود. چتر محبت امام‌حسینی به آن گستردگی بوده است که این همه را نینوایی کند و امروز نیز می‌توان اربعین را از این منظر دید و چتر محبت امام حسین(ع) را در همه‌جا گستراند.
ایکنا ـ استقبال مذاهب و ادیان دیگر از این مراسم چگونه بوده است و از چه ادیان و مذاهب دیگری در این مراسم شرکت می‌کنند؟
واقعیت این است که در اینجا تمام مذاهب اسلامی به مجالس عزاداری امام حسین علاقه دارند، اگرچه نمی‌توان انکار کرد که جریان‌هایی وجود دارند که قصد تفرقه بین مسلمانان را دارند. با این حال در این کشور مفتی اهل سنت به معارف اهل‌بیت علاقه بسیاری دارد و مسجد بزرگی از اهل سنت نیز مسجد امام علی(ع) نام دارد. واقعیت میدانی متفاوت با آن چیزی است که برخی رسانه‌های تفرقه‌افکن می‌گویند و اگر فیلم‌های این مراسم را ببینیم مشاهده می‌کنیم که افرادی از اهل سنت و فراتر از آن غیرمسلمانان نیز در آن حضور دارند و سخنان آن‌ها درباره این مراسم نیز برای ما بسیار جالب است.
بگذارید خاطره‌ای را بگویم. شماری از دانشجویان ایرانی نمایشگاهی را درباره اربعین برگزار کرده‌اند و فیلم آن در اختیار من قرار گرفت. در این نمایشگاه در کنار تصاویر مراسم اربعین توضیح محدودی به مخاطبان داده می‌شود و خیلی جالب است که مخاطبان از علاقه شدید خود برای شرکت در این مراسم گفته‌اند و تصریح کرده‌اند که این مراسم بزرگی است که تاکنون درباره آن چیزی نشنیده‌ایم. اگر پوشش این افراد را ببینم شاید از این واکنش آن‌ها تعجب کنیم، اما واقعیت این است که پیام اربعین که در آن میلیون‌ها انسان تمام گرما و سختی راه را برای امام حسین(ع) به جان می‌خرند، برای این افراد نیز زیبا و چه‌بسا زیباتر است.
ایکنا ـ شما از فرصت فضای مجازی و رسانه چقدر برای تبلیغ و پوشش برنامه‌ها استفاده می‌کنید؟
ـ با توجه به اینکه شبکه‌های یوتیوب و فیس‌بوک در فضای مجازی استرالیا بسیار مورد استفاده است، این شبکه‌ها برای بازتاب مراسم اربعین استفاده می‌شود. برنامه‌ها و مجالس برگزارشده به صورت زنده (live) در فیس‌بوک و یوتیوب به اشتراک گذاشته می‌شود. این مراسم در سایر شبکه‌های اجتماعی نیز انتشار می‌یابد و حساب‌های کاربری مراکز اسلامی در این شبکه‌ها اجتماعی در این زمینه بسیار فعال هستند. این وضعیت برای افرادی که به دلیل مسافت و سایر دلایل قادر به شرکت در مراسم نیستند بسیار مناسب است و استقبال بسیار خوبی نیز از آن صورت گرفته است. علاوه بر پخش زنده، فیلم‌هایی نیز این مراسم تهیه شده و در این رسانه‌ها منتشر می‌شود و علاقه‌مندان می‌توانند از آن استفاده کنند.
ایکنا ـ شما در صحبت خود از پیاده‌روی اربعین به عنوان سنتی که قرار است در استرالیا نیز اجرا شود سخن گفتید، توضیح بیشتری در این زمینه می‌دهید؟
ـ با توجه به آخرین اطلاع‌رسانی‌ها به دلیل شیوع کرونا، مجوز برگزاری این مراسم به شکلی که پیش‌تر بود، صادر نخواهد شد با این حال افراد از خانه‌های خود پای پیاده به محل برگزاری مراسم اربعین در این مرکز می‌آیند. به عبارتی می‌توان گفت این مراسم به شکل انفرادی برگزار می‌شود.
ایکنا ـ در صورت که نکته‌ای ناگفته‌ای مانده است، بیان کنید.
ـ از ایکنا به دلیل انعکاس حال و هوای اربعین و پوشش مراسم عزاداری حسینی در خارج از کشور تشکر می‌کنم. برگزاری مراسم اربعین در استرالیا به شکل خاصی است به ویژه اینکه به دلیل تفاوت منطقه زمانی، نمی‌توان از برنامه‌های ویژه ایران در اینجا استفاده کرد؛ امیدوارم افرادی که در حوزه رسانه‌ای در ایران فعال‌اند، مراسم را به گونه‌ای تهیه کنند که در اینجا نیز قابل‌استفاده باشد چون گاهی برنامه‌هایی در ایران تولید می‌شود که تصور می‌شود در اینجا نیز قابل‌استفاده است؛ اما باید شرایط و فضای کشورهای مخاطب در این گونه برنامه‌ها، مورد توجه قرار گیرد.
انتهای پیام
