بحرینی: زندگی اهل بیت(ع) گنجینه‌ای برای پرداخت هنری است + صوت
علی بحرینی معتقد است: زندگی اهل‌بیت(ع) گنجینه‌ای برای همه هنرمندان است و اگر همه هنرمندان در رابطه با اهل بیت(ع) در همه موضوعات از جمله شاد و غمگین کار کنند باز مطلب وجود دارد.
به مناسبت ماه محرم ایکنا با برخی از هنرمندان که آثاری با موضوع حماسه کربلا تولید کرده‌اند به گفت‌وگو نشسته است.
علی بحرینی از هنرمندان هنرهای تجسمی است که آثاری نقاشی و حجم در ارتباط با عاشورا و واقعه کربلا خلق کرده است.
ایکنا- در رابطه با آثاری که با موضوع عاشورا و واقعه کربلا خلق کردید توضیح دهید.
من دو مجموعه به نام «فصل سرخ» و «رستاخیز» پیرامون عاشورا کار کرده‌ام. مجموعه «فصل سرخ» 20 تابلوی رنگ و روغن است که در دهه هشتاد ساختم و مجموعه «رستاخیز» ده اثر قطع بزرگ است که چهار سال پیش در نگارخانه ابوالفضل عالی حوزه هنری رونمایی شد.
مجموعه «رستاخیز» قرار است ادامه پیدا کند و به 30 اثر برسد. امسال سه اثر دیگر خلق شده و در محرم رونمایی می‌شود؛ هفت اثر دیگر نیز تا محرم سال آینده نقاشی خواهد شد. این مجموعه ادامه پیدا می‌کند و ده اثر دیگر بر آن اضافه خواهد شد.
ایکنا- در رابطه با این دو مجموعه بیشتر توضیح دهید.
در مجموعه «فصل سرخ» حرکت امام حسین(ع) از مدینه به سمت کربلا، واقعه عاشورا و بازگشت اهل‌بیت(ع) به سمت مدینه تصویر شده است. در این مجموعه سعی کردم تا دنبال نگاه و حرف نو باشم و به جنبه احساسی موضوع بیشتر بپردازم.
سعی شده تا به حواشی و موضوعات جانبی واقعه کم و به اصل موضوع بیشتر توجه شود. برای مثال تابلوی «قربت ماه» بیانگر لحظه‌ای است که حضرت ابوالفضل(ع) از اسب به زیر می‌افتد و جمعیت دشمن را در سیاهی و غبار نشان دادم. در این مجموعه افراد در زاویه‌ای قرار گرفتند که نیازی به چهره‌پردازی نیست. چهره ائمه در نور و چهره کفار و دشمن با سیاهی نشان داده شده است. به‌طور کل جزئیات حذف شده است.
نگاهم نه از نظر محتوا بلکه از نظر تکنیکال به واقعه کربلا امروزی بوده است. ما با مخاطب امروزی طرف هستیم؛ نسل امروز بسیار فهمیده است و در دنیای مدرنیته زندگی می‌کند در نتیجه باید با زبان خودش باید صحبت کرد.
نیاز نیست تا به ریزه‌کارهایی توجه کنیم که هیچ کمکی به موضوع نمی‌کند و تنها سبب خستگی و کسل شدن می‌شود. همیشه سعی کردم یک موضوع را برجسته کنم و به آن بپردازم و بقیه تابلو و سازه‌ها را با آن هماهنگ کنم. سه سبک رئال، مینیاتور و امپرسیون را با هم درآمیختم و چکیده این سه تکنیک را در آثارم پیاده کردم.
ایکنا- چه شد که آثاری با مضامین عاشورایی خلق کردید؟
وقتی کودک بودم به حسینیه‌ای که در همسایگی ما بود می‌رفتم. آن زمان هنوز نقاشی نمی‌کردم اما روضه‌ها را تصویری می‌دیدم. همیشه دوست داشتم اگر یک زمانی نقاش شوم پیرامون اهل‌بیت(ع) و خصوصاً واقعه عاشورا کار کنم.
این موضوع همیشه با من بود. در مجموعه «فصل سرخ» از تابلوی عاشورای استاد فرشچیان پیروی کردم و به اثر خیلی نزدیک شد که باعث افتخار است اما هنوز هنرم شخصی نشده بود. آدم باید در هنر به جایی برسد تا خودش باشد. کارهای زیادی انجام دادم تا به مجموعه خاطرات زیبایی‌های استان بوشهر رسیدم. بعد از آن به این باور رسیدم که الان می‌شود واقعه عاشورا را با این تکنیک انجام داد و همین کار هم انجام شد.
ما پشتوانه قوی هنر آئینی نداریم و در زمینه نقاشی‌های آئینی و دینی خیلی عقب هستیم. وقتی به عقب که نگاه می‌کنیم هیچ پشتوانه‌ای نیست که ما بتوان به آن تکه کرد و خلأ بزرگی حس می‌شود. هنرمندان معاصر ما باید خودشان سنگ بنا بگذارند تا هنرمندان آینده از آن استفاده کنند.
مجموعه «رستاخیز» یک مجموعه منحصر به فرد و یک مرجع برای هنرمندان خواهد شد که در آینده از این مشی استفاده کنند تا ایده‌های نو سراغشان بیاید.
ایکنا- چقدر به مفاهیم اصیل عاشورایی در آثار هنری پرداخته شده است؟
هنرمندان ما در رابطه با بزرگ‌ترین واقعه عالم که دیگر تا قیامت تکرار نخواهد شد واقعاً کم‌لطفی کردند. ما آثار زیادی در این رابطه نمی‌بینیم اگر هم وجود دارد آن قدرت و حس لازم را ندارند و کارهای خیلی خوب انگشت‌شمارند.
در مقابل ما اگر به مسیحیت نگاه کنیم می‌بینیم چه کارهای عظیمی برای مسیحی ساخته شده ولی ما خیلی ضعیف هستیم و باید هنرمندانمان بیشتر کار کنند تا بتوانند حداقل گوشه‌هایی از واقعه بزرگ را نشان بدهند.
آثاری که صرفاً روایت‌کننده واقعه هستند هم ارزشمند است و می‌تواند برای کسی ایجاد ایده کند اما متأسفانه خیلی از آثاری که کار شده در خور توجه نیست. اساتید بزرگی به جنبه مفهومی کار دقت کردند آثاری را خلق کردند اما جامعه ما به روایتگری بیشتر توجه می‌کند و در این زمینه خلأ داریم زیرا اصلاً روایتگری نشده است.
قبل از انقلاب آثاری بسیار سطحی و در حد تمثال ذهنی کار می‌شد و مردم هم که به ائمه ارادت داشتند این پوسترها را تهیه می‌کردند و در خانه‌ها نصب می‌کردند ولی بعد از انقلاب ما نیاز داشتیم تا پیرامون واقعه عاشورا و مهدویت کار کنیم.
متأسفانه آنطور که باید کار نشد و به یک سری کارهای مفهومی بسیار کم بسنده شده است. اگر ما از همین الان هم شروع به کار کردن خیلی عقب هستیم و باید تلاشمان مضاعف کنیم تا به نقطه مورد اتکا برسیم. امروز ما به همه‌گونه کار نیاز داریم از جمله کارهایی که به جنبه احادیث و روایت‌های معتبر دقت داشته باشند.
یک سری کارها را می‌بینیم کارها از لحاظ تکنیک خیلی قوی هستند ولی از لحاظ سندیت بسیار ضعیف است. باید تغذیه فکری هم کنار این آموزش‌ها صورت بگیرد و هنرمندان مطالعه کنند. وقتی قرار است واقعه‌ای خلق شود الزام دارد تا پشتوانه تاریخی و احادیث قوی وجود داشته باشد.
ایکنا- تمام توجهات به واقعه کربلا و عاشورا معطوف شده و به بخش‌های دیگر زندگی امام حسین(ع) کمتر پرداخته می‌شود آیا با این موضوع موافق هستید؟
بله این را قبول دارم در رابطه با زندگی امام حسین(ع) و اهل‌بیت(ع) کم پرداخته می‌شود. چون واقعه عاشورا دارای مراسمات خاصی است و مردم یک دهه مردم به عزاداری می‌پردازند از همین روی نگاه‌ها به این واقعه بیشتر است و هنرمندان سعی کردند این واقعه را در اولویت قرار بدهند.
زندگی اهل‌بیت(ع) گنجینه‌ای برای همه هنرمندان است. اگر همه هنرمندان در رابطه با اهل‌بیت(ع) در همه موضوعات از جمله شاد و غمگین کار کنند باز مطلب برای کار وجود دارد. برای این خاندان می‌شود کارهای شگرفی انجام داد.
ادیان دیگر با اینکه تاریخ بسیار مختصری دارند؛ هنرمندان آنها در رابطه با پیامبرانشان بسیار کار کردند ولی ما اهل‌بیت(ع) باعظمتی داریم و کم کار می‌کنیم. در رابطه با واقعه عاشورا یک سری کارها انجام شده اما پیرامون امام زمان(عج) اصلاً کار نشده است در حالی که تمام امید شیعه به ظهور است. از همین روی باید در رابطه با این موضوع بسیار کار شود. همینطور در رابطه با پیامبر رحمت نیز کم کار شده است. درکل خیلی موضوعات وجود دارد که بکر و دست‌نخورده باقی مانده است.
ایکنا- سخن پایانی.
امیدواریم که شاهد این باشیم که آثار عاشورایی بیشتر از این نمود پیدا کند و هنرمندان وارد گود بشوند و کار کنند. همه زمینه‌های دینی ما جای پرداخت دارد و هنوز دست‌نخورده باقی مانده است و جا دارد با نگاهی خارج از نگاه‌های معمول دنیوی امروز به آن نگاه کنیم. امیدوارم برای آیندگان ذخیره‌های هنری خوبی به یادگار بگذاریم.
