رهبر معظم انقلاب سال ۱۴۰۱ را سال «تولید؛ دانشبنیان، اشتغالآفرین» نامگذاری کردهاند. بدون تردید نهادهای آموزشی کشور مخصوصاً وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نقش مهمی در تحقق این شعار به ویژه جنبه دانشبنیان آن دارند.
برای بررسی بیشتر نقش دانشگاهیان در تحقق شعار سال ۱۴۰۱ با حجتالاسلام والمسلمین مصطفی جعفرطیاری، عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب، به گفتوگو نشستیم که در ادامه میخوانید؛
ایکناـ نظر شما به عنوان استاد دانشگاه درباره عنوان سال 1401 که توسط رهبر معظم انقلاب مطرح شده، چیست؟
شعار امسال از سه واژه تشکیل شده است. هر کدام از سه واژه مزبور در سالهای گذشته به صورتهای مختلف مورد تأکید ایشان بوده، اما امسال این واژهها در کنار هم به عنوان شعار سال مد نظر معظمله قرار گرفته است. بنابراین برای پاسخ به این پرسش بایستی به سه واژه به کار رفته در شعار 1401 توجه لازم و کافی مبذول داشت و به تبیین آنها پرداخت. مقصود از تولید روشن است، اما میزان گستره آن نیازمند توضیح است. از بیانات مکرر و مؤکد مقام معظم رهبری در سالهای پیشین استنباط میشود که تولید در عرصه سختافزاری به تولید ثروت مادی و کالاهای اقتصادی و صنعتی و مانند آن منحصر نمیشود، بلکه عرصه علم و دانش و عرصه نرمافزاری را نیز دربر میگیرد.
مقصود از تولید، تولید در دو بعد سختافزار و نرمافزار و تولید علم و ثروت و کالاهای مادی است. تولید علم و تولید در عرصه نرم افزاری شامل تمام علوم مورد نیاز نظام اسلامی است، اعم از علوم تجربی، علوم پایه و علوم انسانی. همچنین، سمت و سوی تولید علم ضمن بهرهمندی حداکثری از همه دستاوردهای بشری از آغاز تاکنون، فتح قلههای دانش است.
تولید در عرصه سختافزار و تولید ثروت نیز بسیار گسترده است. باید توجه کرد که گستره تولید در این عرصه، همه نیازمندیهای سختافزاری نظام اسلامی را دربر میگیرد. همچنین در عرصه اقتصادی، صنعتی، کشاورزی و... تولید کالاهای استراتژیک و زیرساختی از اولویت برخوردار است و بدون شک نباید به هیچ وجه از دو اصل بسیار مهم و حیاتی یعنی نیل به خودکفایی و اقتصاد مقاومتی غفلت کرد.
بدین ترتیب، مقصود از تولید دانشبنیان تا حدود زیادی روشن شد؛ باید بنیان و اساس تولید، دانش و نیز باید پایه و خاستگاه تولید در کشورمان، دانش دانشمندان و نخبگان ایران اسلامی باشد. علاوه بر این، باید دانش ما در تمام شاخهها و شعب آن کاربردی شود و خروجی عینی داشته باشد و منجر به تولید ثروت ملی شود و در راستای نیل به خودکفایی و ارتقای قدرت و پیشرفت همهجانبه کشور باشد و بین دانش و تولید پیوندی راسخ، ماندگار و ناگسستنی برقرار شود. همچنین رابطهای ماندگار و دوسویه بین تکامل دانش و پیشرفت تولید ثروت تحقق پذیرد و دانش سبب تولید ثروت و نیز تولید ثروت زمینهساز پیشرفت دانش شود.
ایکناـ دانشگاهها چه وظیفه و نقشی در تحقق شعار سال دارند؟
نقش دانشگاهها در تحقق شعار امسال بیبدیل و منحصربهفرد است. دانشگاه در تحقق هر سه مؤلفه شعار امسال نقش برجسته و ممتازی دارد، زیرا مکان فراگیری دانش، خاستگاه تولید دانش و فتح قلههای آن، دانشگاه است و نیز به جذب استعدادهای نخبه و جوان میپردازد و آنان را زیر چتر آموزش و پرورش استادان شایسته قرار میدهد، زمینههای ارتقای علمی آنها را فراهم میکند و آنها را به دستیابی به تراث علمی گذشتگان و بهرهمندسازی از تلاش مستمر و خستگیناپذیر دانشمندان پیشین از آغاز تاکنون رهنمون میسازد و نیز در تولید معارف نو و نیل به قلههای مرتفع دانش یاری میکند.
همیشه و در همه کشورها نقش دانشگاه در تولید انکارنشدنی است، زیرا اولاً همانگونه که در پاسخ پرسش نخست بیان شد، تولید فقط به تولید کالا و ثروت مادی و عرصه سختافزار منحصر نمیشود، بلکه عرصه دانش و نرمافزار را نیز دربر میگیرد. این واقعیت بر دانشمندان، خردمندان و پژوهشگران پوشیده نیست که دانشگاه تنها زادگاه تولید علم یا دستکم مهمترین آن است.
ثانیاً تولید ثروت و کالای مادی به صورت کلان، فراگیر و پایدار جز از طریق کاربست دانش دانشمندان نواندیش تحقق نمیپذیرد و این مهم نیز مستلزم ایجاد ارتباط راسخ، مدبرانه و همهجانبه بین نهاد تولید دانش و نهاد تولید ثروت است.
نقش دانشگاه در تحقق مؤلفه سوم شعار سال یعنی اشتغالآفرین با طی چند مرحله امکانپذیر است. مرحله اول، دانشگاه زمینهساز تأسیس شرکتهای دانشبنیان است. مرحله دوم، دانشآموختگان نخبه در این شرکتها با اتکا بر تلاشهای خستگیناپذیر پژوهشی خویش و کاربست نوآوریهای علمی به تولید سختافزارهای مورد نیاز عرصه فناوری و صنعت بپردازند و سپس با همکاری آنان در راستای انبوهسازی تولیدات مورد نظر قرار میگیرند.
دانشگاهها هم باید چند اقدام انجام دهند. اولاً، از بین دانشآموختگان و دانشجویان جوانان نخبه و مستعد را شناسایی کنند. ثانیاً، در تأسیس شرکتهای دانشبنیان کمال همفکری و همکاری با آنان مبذول شود و در حد توان زمینه لازم را فراهم کنند. ثالثاً، باید تمهیدات لازم را برای پیوند شرکتهای دانشبنیان و صنعت فراهم کنند و همواره با بهرهگیری از انواع توانمندی و فرصتهای لازم، اعم از نرمافزاری و سختافزاری، در تمام مراحل حامی آنان باشند.
ایکناـ مسئله پیوند صنعت و دانشگاه را در این میان چقدر مهم و موثر میدانید؟
جایگاه دانشگاه و صنعت متفاوت است، زیرا یکی در عرصه علم و نظر و دیگری در عرصه عمل و تولید فعالیت میکند. این دو نهاد مکمل یکدیگرند و ثمرات دانشگاه در صنعت آشکار میشود. از این رو پیوند دانشگاه و صنعت ضروری است. بنابراین، میتوان نقش پیوند صنعت و دانشگاهها را در تحقق شعار سال در چند مرحله ترسیم کرد که از این جمله است؛ مرحله اول معارفه دوسویه و کسب آگاهیهای لازم از توانمندیها و نیازهای طرفین، مرحله دوم تهیه فهرست نیازمندیهای اساسی و استراتژیک نظام اسلامی، مرحله سوم همفکری و همیاری لازم در تأسیس شرکتهای دانشبنیان، مرحله چهارم جذب نیروی کار و فراهم کردن سایر مقدمات برای انبوهسازی تولیدات دانشبنیان و مرحله پنجم برنامهریزی و تدبیر لازم برای مهندسی میزان توسعه کمّی و کیفی تولید با توجه به اصول مرتبط با عرضه و تقاضا و نیز تأمین نیاز نظام اسلامی.
انتهای پیام