از تاکسیدرمی درنای سیبری تا انفجارهای هسته‌ای
گروه اجتماعی - شکارچیان تالاب فریدونکنار نمی‌دانند با شکار پرنده در خطر انقراض یا صید تک‌درنای سیبری چه خطری جهان را تهدید می‌کند اما همان شکارچی‌ها شنیده‌اند که دریاها و اقیانوس‌های جهان پاتوق آزمایشات هسته‌ای و نمایش اقتدار ادوات نظامی خیلی کشورهاست، آنها می‌دانند لانه چند پرنده و چه تعداد گونه جانوری در آتش‌سوزی‌هایی که در اثر غفلت آدمها سالانه در جنگل‌های جهان بوجود می‌آید می‌سوزد و آنها برای کسب جوازشان گذرشان به ساختمان‌های محیط زیست هم خورده و ساعت‌ها به نظاره نشستند تا قامت پرنده‌های تاکسیدرمی را ببینند.
به گزارش ایکنا از مازندران در بخشی از تاریخ ایرانیان آمده است؛ «شکار» در خاندان‌های حکومتی ایرانی جایگاه ویژه‌ای داشت و در سراسر مملکت برای همه مجاز بود به استثنای شکارگاه‌های سلطنتی که در مجاورت پایتخت بود و سخت تحت حفاظت شکاربانان قرار داشت.
در تاریخ سلاطین ایران رفتن به شکار یک اقدام تفریحی و اقتصادی بود چنانچه گفته شده ناصرالدین شاه گوشت حیوانات صید شده را با چاپارهای سریع‌السیر به صاحب‌منصبان و عالی‌مقامان حاضر در اردوگاه شکار و سفارتخانه‌های اروپایی به همراه نامه‌ای از طرف میرشکار دربار می‌فرستاد و یادآوری می‌شد که همهٔ شکارها به دست مبارک اعلیحضرت انجام گرفته است. در مقابل نیز آن مقامات چندین برابر قیمت شکار را برای شاه می‌فرستادند که به جیب خاصهٔ شاهانه می‌رفت و درآمد هنگفتی می‌شد.
فرصتی نیست که از شکارگاه‌های رستم و سهراب و ماجراهایی که هنوز دانشجویان ما در دانشگاه‌ها با افتخار این اشعار فردوسی را می‌خوانند و نقاله خوانها هم در سکوی مقبره فردوسی شکارچی بودن رستم و سهراب را با غلو هر چه بیشتر و با افتخار برای ما ایرانیان فریاد می‌زنند، قلم بزنم.
بیراهه نرویم خواستم بگویم وقتی اصل شکار در اذهان مردم عملی افتخار آمیز است و اینگونه با فرهنگ ما درآمیخته است با قلم زدن عده‌ای از رسانه‌ها در قبیح جلوه دادن این اقدام، نگاه افراد تغییر نخواهد کرد چرا که شکار در نظر ما ایرانیان جایگاه ویژه‌ای داشته و دارد و نگاه قرآن نیز نسبت به شکار روشن است.
نگاه قرآن نسبت به شکار
درباره نگاه قرآن به شکار، سید احمد میریان عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد مازندران در گفت‌وگو با ایکنا از مازندران، اظهار کرد: خداوند در آیه چهارم سوره مبارکه مائده می‌فرماید: «يَسْأَلُونَكَ مَاذَا أُحِلَّ لَهُمْ ۖ قُلْ أُحِلَّ لَكُمُ الطَّيِّبَاتُ ۙ وَمَا عَلَّمْتُمْ مِنَ الْجَوَارِحِ مُكَلِّبِينَ تُعَلِّمُونَهُنَّ مِمَّا عَلَّمَكُمُ اللَّهُ ۖ فَكُلُوا مِمَّا أَمْسَكْنَ عَلَيْكُمْ وَاذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهِ ۖ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۚ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ»؛ (ای پیغمبر) از تو سؤال می‌کنند که چه چیز بر آنها حلال گردیده؟ بگو: برای شما هر چه پاکیزه است حلال شده، و صیدی که به سگان شکاری از آنچه خدا به شما آموخته است آموخته‌اید که برای شما نگاه دارند و نام خدا را بر آن صید یاد کنید و بخورید حلال شده. و از خدا بترسید که زود به حساب (خلق) می‌رسد.
این استاد علوم قرآن و حدیث، افزود: مسئله اینجا است که خداوند به دنبال بیان حکم شکار در آخر آیه فرموده است: «وَاتَّقُوا اللَّهَ ۚ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ»؛ تا انسان را به این مهم متوجه کند که در مسئله شکار باید از خداوند ترسید و بیهوده حیوانات وحشی را نباید بی‌جان کرد و یا در کشتن آنها اسراف شود.
ممنوعیت شکار به قصد تفریح و خودنمایی
میریان تصریح کرد: شکار حیوانات در اسلام به منظور تفریح و سرگرمی و یا خودنمایی و زورمندی ممنوع است و خدای تبارک و تعالی در حسابگری سریع است.
این محقق و پژوهشگر قرآنی، افزود: طبق آیه 4 سوره مبارکه انعام، ضرورت دارد انسانها از شکار و صید حیوانات با انگیزه‌ای جز رفع نیاز و تامین مایحتاج خود پرهیز کنند.
به گزارش ایکنا خدای متعال که آفریدگار همه موجودات است در شریعت خود دستورها و توصیه‌هایی مربوط به حرمت حیوانات دارد که بر ما فرض است تا آنها را رعایت کنیم. اینکه خداوند نسبت به نوع ارتباط مخلوقاتش قانون وضع می‌کند تا ما طبق خواسته او اقدام کنیم بی شک رعایت آن قوانین در قوام هستی و پایداری آن تاثیرگذار خواهد بود.
در اسلام، دستورها، توصیه‌ها و احکامی در باب صید و شکار همچون؛ منع صید در شب بر اساس آیه 96 سوره مبارکه انعام، درباره ابزار صید و شکار، حرمت شکار جوجه و نوزاد حیوان، حرمت شکار در حال احرام و... توانسته حقوق حیوانات را تأیید و تثبیت کند.
در آیات و روایات فراوانی برای اثبات حق حیات برای حیوانات وجود دارد اما برای ذبح و شکار نیز مجوز شرعی وجود دارد و نه تنها این مجوز شرعی نقض حقوق حیوانات نیست، بلکه قانونی است که در عین سازگاری با طبیعت و نیازهای بشری، نوعی کمال شمرده می‌شود و برای حیوان، توأم با دستورهایی از طرف شارع است و شرع به بهترین نحو، از حقوق حیوانات حمایت می‌کند.
پرندگان مهاجر؛ فرصتی برای قوت خانواده‌های کم بضاعت
حال خانواده‌هایی که اغلب دارای مجوزشکار بوده و هزینه‌های دریافت پروانه شکار را پرداخته‌اند از سر نیاز در ایامی از سال در مناطقی به شکار می‌پردازند تا از این طریق بتوانند امرار معاش کنند. آنها در طول سال چشمشان منتظر حضور پرنده‌های مهاجر است که اغلب در فصل پاییز و زمستان به تالاب‌های استان می‌آیند تا فرصتی شود تا قوت خانواده‌شان را از طبیعت بگیرند.
آنها نمی‌دانند شکار پرنده در خطر انقراض یا صید تک درنای سیبری چه خطری جهان را تهدید می‌کند اما همان شکارچی‌ها شنیده‌اند که دریاها و اقیانوس‌های جهان پاتوق آزمایشات هسته‌ای و نمایش اقتدار ادوات نظامی خیلی کشورهاست، آنها شنیده‌اند انسانها با تولید گازهای گلخانه‌ای چه بلایی بر سر کره زمین آورده‌اند، آنها می‌دانند انفجار سکوی نفتی نئوارلئان آمریکا چه بحرانی را برای محیط زیست ایجاد کرد، آنها می‌دانند روانه شدن سموم کشاورزی و فاضلاب شهری در رودخانه‌ها و دریاها چه اندازه زندگی ماهیان را در خطر نابودی قرار داده است، آنها می‌دانند لانه چند پرنده و چه تعداد گونه جانوری در آتش‌سوزی‌هایی که در اثر غفلت آدمها سالانه در جنگل‌های جهان بوجود می‌آید می‌سوزد و آنها برای کسب جوازشان گذرشان به ساختمان‌های محیط زیست هم خورده و ساعت‌ها به نظاره نشستند تا قامت پرنده‌های تاکسیدرمی را ببینند.
تاکسیدرمی؛ نماد خشونت آدمیان به محیط زیست
در عجبم! از روزگار، وقتی سازمانی مسئولیت حفظ محیط زیست می‌شود خود در یک طبقه از ساختمانش جسد انواع پرندگان تاکسیدرمی شده را به نمایش بگذارد واقعا آیا چنین کاری در اسلام جایز است آیا دیدن چنین پرندگان جز بی‌رحمی ما آدمها چیز دیگری را به نمایش می‌گذارد واقعا خاطر چه کسانی با دیدن حیوانات تاکسی درمی شده به وجد می‌آید! هر چند ما استدلال کنیم که این پرندگان به مرگ طبیعی مردند اما دیدن تمثال حیوانات در این قالب دیگران را تشویق می‌کند که در اتاق خودشان نمونه‌ای از آن را داشته باشند و این یعنی ارزش پیدا کردن پرنده مرده و این نگاه جز کشتار پرندگان نایاب و نمادی از خشونت آدمیان به محیط زیست چیزی به ذهن متبادر نمی‌کند. البته جای اینگونه تاکسی‌درمی‌ها فقط در یک مکان کشور و در یک فضای استاندارد کافی است و لازم نیست برخی سازمانها آن هم سازمان محیط زیست، از پرندگان یا حیوانات تاکسیدرمی شده استفاده تزئینی کند بلکه اینگونه نمایش‌ها باید به صورت محدود با مجوز در یک یا دو استان باشد و ممنوعیت خرید و فروش آن هم باید لحاظ شود تا به پایداری نسل حیات وحش کمک شود.
نمایشگاه تاکسیدرمی در جوار اماکن زیارتی!!
متاسفانه اخیرا در کنار به برخی اماکن زیارتی در شهرهای مذهبی برخی گونه حیوانات تاکسیدرمی به نمایش گذاشته شده که با روحیه دینی و خلق فطری انسان سازگار نیست.
ما معتقدیم البته هر کس در هر جایی که هست باید وظیفه خود را درقبال محل زیست خود انجام دهد و در ادبیات دینی ما برداشتن یک خار در معبر هم برای شخص ثواب محسوب می‌شود اما با اینهمه ظلم‌هایی که به محیط زیست وارد می‌شود از یک شکارچی محله که صبحگاه تفنگ به دست می‌گیرد تا رزق خود را از صید پرنده‌ای به دست آورد چه انتظاری دارید. کسی که شکار پرنده شغلش بوده و بخشی از تامین هزینه زندگی‌اش از طریق صیادی است، چگونه می‌خواهید او را از شکار منع کنید. چه اندازه این شکارچیان را آموزش داده‌اید تا فلسفه محدودیت در شکار را درک کنند، چه اقداماتی برای جایگزینی درآمدی غیر از شکار برای این افراد مهیا کردید و...
همه ما مخالف شکار گونه‌های در خطر انقراض هستیم اما یکطرفه به قاضی رفتن کار خوبی نیست و بازی رسانه‌ها با احساسات مردم و دوست‌داران طبیعت و محیط زیست کاری را از پیش نخواهد برد بلکه در این راستا، در سطح جامعه جهانی باید اقدامات پیشگیرانه که نابودی کره زمین و محیط زیست را رقم می‌زند به همه کشورها اعلام شود تا در نهایت در هر کشوری متناسب با مشکلات زیست محیطی‌اش اقدامات مناسب و کارشناسی‌شده‌ای برای رفع معضلات زیست محیطی انجام شود.
اینک به مازندران تالاب فریدونکنار برمی‌گردیم پیشنهادمان این است برای حفظ گونه‌های نادر پرندگان در این منطقه، ابتدا باید سخنان و مشکل شکارچیان را شنید و سپس برای حل این مشکل اقدام کرد، بی‌شک کسی که خانواده‌اش در خطر فقر و تنگدستی قرار گرفته است حفظ جان خود و خانواده‌اش را بر همه چیز ترجیح می‌دهد و نمی‌تواند بپذیرد عده‌ای شکم سیر از سایر نقاط و بلاد به این منطقه بیایند و با سکونت در گرانترین هتل‌ها سوار بر خودروهای گرانقیمت به تماشای پرندگان پرداخته و نزهت بصری را بر دیگر خوشی‌هایشان بیافزایند اما در این بین نصیب بومیان جز تحمل گرانی، جمع‌آوری زباله، فشردگی جمعیت و حسرت موقعیت و حال رفاه گردشگران و... چیز دیگری نباشد.
سخنی با یک شکارچی: 10 سال آموزش ندیدم
ا.ع یکی از شکارچیان استان است که بیش از 30 سال شکارچی است او می گوید: من یک کارگر ساده هستم هر روز 10 هزار تومان کرایه می‌دهم تا در یکی از میادین شهر بروم تا کسی مرا بکارگیری کند اما اغلب نیمی از ماه را بیکار می‌مانم و دست خالی به خانه می‌آیم پنج فرزند دارم که دو نفرشان معلول هستند و مجبورم برای اینکه به شام شب محتاج نشوم عصرها به شکار بروم.
این شکارچی می‌گوید: با آنکه مجوز دارم باز با ترس و لرز شکار می‌کنم و شکار من اغلب پرندگان آبندان‌ها است و هیچگاه به شکار حیوانات چهارپا و پستانداران نرفتم.
او می‌گوید: 10 سال پیش آموزشی برای او برگزار شده و تا کنون هیچگونه آموزشی ندیده و از پرندگان در خطر انقراض و ... چیزی نمی داند.
در ادامه این گزارش مصاحبه‌ای با یکی از مسئولان شهرستان فریدونکنار کردیم.
محمدمهدی نصیری کناری فرماندار فریدونکنار در گفت‌وگو با ایکنا از مازندران درباره شکار پرندگان مهاجر، گفت: سلامت مردم برای ما بسیار مهم است و باید مبارزه با خطر آنفولانزای مرغی را جدی بگیریم.
وی افزود: تعدیل و کاهش دامگاه‌ها به طور داوطلبانه توسط صیادان کار بسیار خوبی بود که در سال گذشته انجام پذیرفت و جا دارد که از همکاری این عزیزان تقدیر و تشکر کنم.
جانمایی موقت برای عرضه صید سنتی در فریدونکنار
فرماندار فریدونکنار تصریح کرد: مقرر شد برای عرضه صید سنتی، به صورت موقت در مکان مناسب و با حفظ ملاحظات محیط زیستی، دامپزشکی و با همکاری شهرداری و شورای اسلامی شهر انجام شود.
نصیری اظهار کرد: جایگاه عرضه جدید شکار پرندگان مجاز از 15 شهریورماه آغاز و تا 15 اسفندماه 97 پایان می‌یابد.
در ادامه این گزارش مصاحبه‌ای با رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش اداره کل محیط زیست مازندران شده است که در آن راه‌کارهای خوبی برای کاهش کشتار پرندگان ارائه شده است.
کوروس ربیعی رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش اداره کل محیط زیست مازندران در گفت‌وگو با ایکنا از مازندران اظهار کرد: حفظ نسل جانوارن وحشی از رسالت‌های سازمان محیط زیست کشور است.
وی افزود: سازمان حفظ محیط زیست به دنبال ثکثیر طبیعی همه گونه‌های جانوری است و همه قوانین این سازمان برای حفظ حیات وحش بوده و این به معنی ممنوعیت شکار نیست بلکه شکار باید در وقت مشخص برای جمعیت مازاد با روش درست انجام شود.
ربیعی تصریح کرد: یک گونه جانور دارای ده‌ها و یا صدها کارکرد در طبیعت است که یکی از این کارکردها، ارزش گوشتی است و شکار بیش از اندازه می‌تواند دیگر کارکردهای این گونه‌ها را دچار اختلال کند.
وی نظام‌مند کردن وضعیت صید را از دیگر وظایف سازمان محیط زیست دانست و ادامه داد: زمانی شکار برای تامین بخشی از نیازهای ضروری انسان مورد استفاده قرار می‌گرفت و در طول تاریخ، حیات وحش به حفظ نسل انسان کمک کرده است.
رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست مازندران اظهار کرد: در گذشته صنعت آلوده‌کننده طبیعت نبوده و امروز با رشد جمعیت و توسعه شهرسازی و روستاها و اقدامات عمرانی در سطح کشور موجب تخریب و کوچک شدن زیستگاه‌های جانوران شده و آنها را در تنگنای زیستی قرار داده است.
نگاه صرف اقتصادی به شکار ممنوع
وی با بیان اینکه گونه‌های جانوری در گذشته برای خرج میهمانان عروسی خانواده کم درآمد شکار می‌شد و فقط بیماری و شکار از عوامل آسیب برای حیات وحش بود، افزود: امروز علاوه بر تنگ شدن اراضی دامنه و جنگل برای حیات وحش، نگاه صرف اقتصادی و به دنبال آن استفاده از روش‌های غیر قانونی شکار، نسل حیات وحش را به مخاطره انداخته است.
ربیعی عنوان کرد: یک شکارچی باید دارای سلاح مجاز و بدون سابقه تخلف باشد تا در فصل مجاز بتواند پروانه شکار اخذ کند.
صید پرندگان بدون پروانه ممنوع
وی درباره شکار پرندگان، گفت: پروانه شکار عادی برای متقاضیان صادر می‌شود و در استان شکار و صید پرندگان بدون پروانه ممنوع است.
ربیعی افزود: شکار دارای ممنوعیت فصلی است و منطقه‌ای است و شکارچیان عموما می‌توانند با اخذ پروانه شکار در فصل پاییز و زمستان در روزهای مشخص، گونه‌های مجاز را به تعداد مجاز از مناطق مجاز شکار کنند.
وی با بیان اینکه در سال 97 هنوز دستورالعملی مبنی بر صدور پروانه شکار ابلاغ نشده است، عنوان کرد: برای شکار گوزن پروانه ویژه برای تعداد محدودی از شکارچیان که به صورت قرعه‌کشی انتخاب می‌شوند برای مدت محدود چند روزه با حضور محیط بان و در منطقه حفاظت شده برای گونه با تعداد مشخص صادر می‌شود.
وجود 10 هزار شکارچی شناسایی شده در مازندران
وی افزود: تعداد شکارچیان مجاز در استان در دسترس نیست اما تعدا افرادی که در برخی از سال‌ها پروانه و دفترچه می‌گیرند تا 10 هزار نفر می‌رسد.
رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست مازندران با بیان اینکه شکار در سال 96 ممنوع بود، گفت: طبق کشفیات انجام شده برخی از شکارچیان با سلاح غیر مجاز شکار می‌کنند.
وی یکی دیگر از دلایل محدودیت شکار پرندگان را جلوگیری از اشاعه ویروس آنفولانزای پرندگان دانست و افزود: قرار شد در سال جاری نشستی با اداره کل دامپزشکی استان برگزار شود تا تصمیم مقتضی درباره صید پرندگان اتخاذ شود.
ربیعی گفت: چنانچه خطر وجود بیماری در پرندگان نباشد شکار برای همه صیادان دارای پروانه عادی و انتفاعی و نیز برای دامگاه‌دارن منطقه تالابی فریدونکنار، تنها از روش صید سنتی مجاز است، قانونی است که در این روش از اردک دست‌آموز برای جلب و جذب اردک‌های وحشی استفاده می‌شود.
روش‌های صید؛ گذر، شب دام و کرس ممنوع
وی ادامه داد: روش‌های صید؛ گذر، شب دام و کرس به جهت اینکه هر نوع پرنده‌ای ممکن است صید شود و گزینشی عمل نمی‌کند جزو روش‌های غیر مجاز است و ممکن است یک پرنده محافظت شده در خطر انقراض هم گرفتار این نوع روش صید شود.
ربیعی یکی از موانع عدم کنترل درست بر صید پرندگان مهاجر را وجود زمین‌های دارای مالکیت شخصی عنوان کرد و افزود: در فریدونکنار پنج دامگاه وجود دارد و ما می‌خواهیم این زیستگاه حفظ شود تا از این موقعیت بتوانیم ارزش افزوده ایجاد کنیم و جهانگردان از پرندگان مهاجر و روش‌های مجاز صید دیدن کنند.
ایجاد توریسم پرنده‌نگری و گردشگری؛ راهکار کاهش شکار
ربیعی با تاکید بر اینکه برای بهره‌برداری پایدار و خردمندانه از پرندگان باید ظرفیت‌‌های جانبی تالابی را فعال کرد، اظهار کرد: باید به گونه‌ای برنامه ریزی کرد تا بتوانیم در منطقه با ایجاد توریسم پرنده‌نگری و گردشگری از این فضا نهایت بهره را ببریم.
وی یکی دیگر از راه‌های کاهش کشتار شکار غیرمجاز را فرهنگ‌سازی برای عدم خرید گوشت پرندگان صید شده دانست و افزود: پرندگان در طبیعت دارای ارزش ژنتیکی و طبیعی هستند و نباید موجودیت آنها در معرض خطر قرار گیرد.
ربیعی تکثیر خصوصی پرندگان وحشی را یکی دیگر از راه‌های جلوگیری از لطمات به طبیعت دانست و عنوان کرد: با ساماندهی مراکز عرضه کشتار پرندگان و فرهنگ‌سازی برای شکارچیان و توجه دادن آنها به بهره‌برداری پایدار از پرندگان، می‌توان از کشتار بی‌رویه پرندگان جلوگیری کرد.
به گزارش ایکنا محیط زیست همه فضاهای این کره خاکی را دربر دارد دانشمندان معتقدند حرکت بال یک پروانه در جنگل آمازون بر روی سونامی شرق قاره آسیا تاثیرگذار است. بنابراین، اینکه ما زباله را از خودروی خود به کناره جاده بیندازیم یا در گوشه‌ای از طبیعت دپو کنیم، از چاه بی اندازه آب خارج کنیم، زندگی هر حیوانی را آماج گلوله قرار دهیم و هر نوع برخورد نادرست با طبیعت داشته باشیم، به‌حتم خشم طبیعت برانگیخته خواهد شد و انتقام خواهد گرفت.
امیدواریم همه ما با جداسازی زباله‌ها، حذف سموم شیمیایی، تصفیه فاضلاب‌های صنعتی، رعایت اصول بهداشتی و محیط زیستی و احساس مسئولیت نسبت به همه جانداران و صبوری در حفاظت از این کره خاکی بتوانیم فضای پاک و به دور از آلودگی را برای همه مردم کره زمین رقم بزنیم.
گزارش از علی پاداشی
