عملکرد ضعیف در زمینه پیگیری جذب اعتبارات قرآنی
گروه فعالیت‌های قرآنی: مسئول دبیرخانه کمیسیون تبلیغ و ترویج شورای توسعه فرهنگ قرآنی از شورای توسعه درخواست کرد تا گزارش اجرای مصوبات را منتشر کند و تأکید کرد: ما در خیلی از حوزه‌ها ضعیف عمل کرده‌ایم و از مهمترین آن نیز جلب اعتبارات و پیگیری جذب آنها است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، محمدمهدی عزیززاده، مسئول دبیرخانه کمیسیون تبلیغ و ترویج شورای توسعه فرهنگ قرآنی در خصوص اینکه چرا در حوزه بودجه و اعتبارها شاهد کمی بودجه‌ها هستیم، اظهار کرد: متأسفانه تصویر درستی از حوزه فعالیت‌های قرآنی در کشور به حوزه مدیریت و برنامه‌ریزی کشور انتقال نداده‌ایم.
وی با اشاره به فرمایش مقام معظم رهبری، بیان کرد: ما خیلی در انتقال اقتضائات راهبردی به نظام برنامه‌ریزی موفق نبودیم؛ چرا که تلقی دوستان در سازمان مدیریت مجموعه‌ای از فعالیت‌های مرسوم و جاریست که سالیان سال در دستگاه‌های مختلف کشور انجام می‌شده و فکر نمی‌کنم این اقتضائات جدید به سازمان برنامه‌ریزی کشور منتقل شده باشد.
مسئول دبیرخانه کمیسیون تبلیغ و ترویج شورای توسعه فرهنگ قرآنی اضافه کرد: از سوی دیگر می‌توان گفت حوزه پیگیری ما در فعالیت‌های قرآنی نسبت به سایر بخش‌ها ضعیف‌تر است و این وضعیت اعتبارات چند سالیست که در کشور روند رو به کاهش داشته است. اما نوبت به فصل بودجه و برنامه که می‌رسد فراموش می‌کنیم که باید پیگیری جدی داشته باشیم و رایزنی جدی کنیم و حاصل آن می‌شود اینگونه که 200 میلیارد تومان در سال 94 به 100 میلیارد تومان در سال 95 و 100 میلیارد در سال 96 و الان 40 میلیارد تقلیل یابد.
عزیززاده بیان کرد: عملکرد این بودجه‌ای را که داده شده است نتوانستیم به درستی به برنامه‌‌ریزان منتقل کنیم تا بدانند چه میزان مؤثر بوده و چه میزان توانسته گشایش جدید در کشور ایجاد کند.
وی در پاسخ به این سؤال که شورای توسعه که ذیل شورای عالی انقلاب فرهنگی فعالیت می‌کند، مسئولیتی درباره انتقال و فهم درست از این اعتبارات را عهده‌دار نیست؟ گفت: شورای توسعه، شورایی مرکب از پنج وزیر است و دو معاون رئیس جمهور و رؤسای دستگاه‌های دولتی و مردمی و عده‌ای صاحب نظر حقیقی. کمتر جلسه‌ای می‌توان پیدا کرد، که در 38 جلسه گذشته شورای توسعه بیش از دو وزیر در آن حاضر باشند و متأسفانه حتی در توجیه اعضا و وزرا که باید وقت بگذارند هر دو ماه یک بار و در حال حاضر که جلسات هر سه ماه یکبار بوده، در جلسه‌ای دو تا سه ساعته شرکت کنند و برای کلان فعالیت‌های قرآنی کشور تصمیم بگیرند. یعنی شورا نمی‌تواند اعضای خود را قانع در مشارکت، تصمیم‌گیری‌ها و فرآیندها کند و حاصل آن فهرست مصوباتیست که منتشر شده است و قرار بوده هماهنگی در کل کشور ایجاد شود.
مسئول دبیرخانه کمیسیون تبلیغ و ترویج شورای توسعه فرهنگ قرآنی با تأکید بر اینکه خواهش می‌کنم از شورای توسعه تا گزارش اجرای مصوبات را منتشر کنند، بیان کرد: وزارتخانه‌ها در اجرایی کردن مصوبات شورا چه کرده‌اند؟ قرار بود خیلی زود از مرحله هماهنگی‌ها رد شویم و وارد فازهای جدی در حوزه قرآن در کشور شویم و جایگاه قرآن را در ذهن و فکر و عمل مردم بالا ببریم. اگر بخواهیم منصفانه صحبت کنیم باید همه این تلاش‌هایی که انجام شده به بدنه تمامی دستگاه‌های قرآنی کشور تسری پیدا کند و همه مشارکت داشته باشند. ما در خیلی از حوزه‌ها ضعیف عمل کرده‌ایم، یکی از آن نیز جلب اعتبارات و پیگیری جذب آنها است.
عزیززاده در خصوص اینکه آیا ما هنوز بودجه و اعتباراتی را در حوزه قرآن از سال‌های گذشته طلب داریم؟ اضافه کرد: این ردیف بودجه اعتبارات اجرایی منشور سال 89 در قانون بودجه ایجاد شد و از آن سال اطلاعات دقیقی نداریم چون دستگاهها می‌توانستند خودشان رأسا از اعتبارات داخلی کم کنند و صرف قرآن کنند؛ بنابر این، این موضوع متمرکز توزیع نشده و نمی‌توان گزارشی داد، اما از سال 90 تا 95، سال 90 از 218 میلیارد و 800 میلیون تومان که دولت به خزانه ابلاغ کرد، 196 میلیارد و 200 میلیون تومان تخصیص داده شد. سال 91، 200 میلیارد مصوب شد و تخصیصی نداشتیم، سال 92 نیز 300 میلیارد مصوب شد و 25 میلیارد تومان تخصیص داده شد و سال 93 از 200 میلیارد، 87 میلیارد و 600 میلیون تومان و سال 94 نیز از 200 میلیارد هیچ تخصیصی نشده است و سال 95 از 200 میلیارد تومان، 10 میلیارد تومان اختصاص یافت و جالب است بدانید در تفاهم‌نامه‌های سال 95 که بر مبنای 25 میلیارد تومان نوشتیم آنجا قید شده است که اگر در 96 تا سقف 15 میلیارد تومان پول بیاید، برنامه‌های سال 95 تأمین اعتبار می‌شود.
وی با تأکید بر اینکه 14 تا 15 درصد، نرم دریافت ما در این چند سال بود، تصریح کرد: 318 میلیارد و 880 میلیون تومان کل دریافتی منشور از سال 90 تاکنون بوده است که مصوبش هزار و 500 میلیارد تومان بوده است که فاصله زیاد است.
عزیززاده با اشاره به آفت دیگری که هست و دیده نمی‌شود، اظهار کرد: خیلی از دستگاهها که این اعتبارات را دریافت می‌کنند بخاطر مضیقه‌های پولی که در آنها است از آن سهمی که از اعتبارات اختصاصی خودشان که باید برای امور قرآنی می‌گذاشتند کسر گذاشته‌اند، به هوای اینکه از شورای توسعه پولی وارد این وزارتخانه و سازمان شده، امور برنامه‌ریزی و بدوجه آن سازمان یا وزارتخانه احساس کرده که ممر درآمدی برای بخش قرآنی خارج از اعتباراتش دارد که به دلیل محدودیت کلی که در بودجه کشور در این سال‌ها بوده است از این استفاده کرده و در واقع آن را تلقی به تخصیص اعتبارات قرآنی کرده و از داخل کم گذاشته است.
در بخش دیگر این برنامه حجت‌الاسلام والمسلمین آزادیخواه، سخنگوی کمیسیون فرهنگی و فراکسیون قرآن و عترت مجلس شورای اسلامی، میهمان تلفنی این برنامه بود، در خصوص پیشنهاد دولت در زمینه لایحه بودجه در حوزه دین و مذهب و قرآن که شاهد کاهش بودجه قرآنیان، گفت: یکی از اشکالاتی که من در بودجه اخیر می‌بینم در حوزه قرآن است که در واقع از طریق دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی رقمی که برای اعتبارات قرآنی دیده شده است رقمی نگران کننده است که نسبت به سال‌های گذشته کم شده است و جلساتی که پیش از این با مسئولان مرتبط ملی داشتیم در قالب فراکسیون و کمیسیون و استدلال‌هایی که آوردیم انتظار بر این بود که اعتبارات قرآنی کمی چشمگیرتر از این باشد.
وی تصریح کرد: این در حالیست که شاهد هستیم اگر بدنه و شبکه قرآنی کشور فعال شوند یعنی اصلاح سبک زندگی در این کشور اگر این شبکه تقویت شود یعنی کاهش بزه ها و آسیب‌های اجتماعی در کشور یعنی ما به قرآن، صرفا به نگاه آموزشی و جلسه قرائت نباید نگاه کنیم، بلکه باید بنیه‌ای نگاه کرد و ارتباطی که قرآن می‌تواند در کاهش برخی از هزینه‌های اضطراری داشته باشد، می‌تواند همین انگیزه را دهد که اعتبارات قرآنی زیاد باشد، اما متأسفانه این اتفاق در بودجه سال 97 نیفتاده و امیدواریم در تلفیق، اتفاقی خوشایند بی‌افتد به گونه‌ای که این رقم‌ها در جداول بیشتر شود.
آزادیخواه با اشاره به اینکه آیا می‌توان امیدوار بود که بودجه افزایشی پیدا کند؟ گفت: دو اشکال عمده وجود دارد یکی به دستگاه‌های اجرایی در حوزه قرآن باز می‌گردد که چون بودجه سال 97 براساس عملکرد بسته شده است، یعنی دستگاه‌های متولی قرآن عملکردشان را دیده‌اند که باید آن عملکرد دقیق‌تر، منسجم‌تر و مرتب‌تر و جامع‌تر باشد باید گفت برخی از دستگاهها عملکرد خوبی داشتند و برخی دیگر نه عملکرد خوبی نداشته‌اند و امیدواریم این خلأ و مشکل اصلی به ویژه با تعامل میان دستگاهها و ادغامی که در حوزه اتحادیه‌های ارشاد و سازمان دارالقرآن الکریم رخ داد، حل شود و انسجام بهتری شکل گیرد.
وی بیان کرد: اشکال دوم کم توجهی بودجه 97 به فعالیت‌های قرآنیست، اینکه بودجه بر اساس عملکرد بسته شده درست است، اما نباید غافل باشیم که یکی از معیارهای تدوین بودجه عملکرد است، باید سایر معیارها لحاظ شود باید گفت عملکرد در حوزه فرهنگ و قرآن نمی‌تواند مبنا باشد شاید گفت خط کشی کردن در حوزه‌های فرهنگی قرانی مبتنی کردن بر عملکرد، جفای به این حوزه است چون فرهنگ، دیر جواب می‌دهد و حرکتش تدریجی است و هم برنامه باید منسجم و بلند مدت باشد که بتوانیم نتایج عملکرد را ببینم.
سخنگوی کمیسیون فرهنگی و فراکسیون قرآن و عترت مجلس شورای اسلامی گفت: در تلفیق بودجه یکی از چکش‌کاری هایی که مد نظر است، حوزه قرآنیست که بتوانیم سهم بیشتری را برای اصحاب قرآن داشته باشیم.
در ادامه عزیززاده در پاسخ به این سؤال که چه کنیم شاهد گزارش عملکرد ضعیف نباشیم؟ گفت: در سه سال گذشته 10 میلیارد تومان تخصیص داده شد. اما باید گفت خوشبختانه بعد از مدت‌ها از ردیف‌های موقت و موردی خارج شده و به ردیف‌های اصلی آمدیم. اما ما اصلا تخصیصی نداشتیم که بتوانیم عملکرد خوبی را ارائه کنیم.
وی با ابراز تأسف از اینکه حتی بودجه کافی نیز برای تحقق منویات مقام معظم رهبری در زمینه تربیت 10 میلیون حافظ قرآن نداشته‌ایم، ادامه داد: این بودجه قرآنی کشور نیست، دستگاهها خود بودجه قرآنی دارند و این بودجه مکمل است که کاستی‌ها را باید رفع، تحول‌ها ایجاد و توسعه‌های کیفی را ایجاد کرد و هنگامی که این بودجه اقل است و با ورود به دستگاهها مضایق آنها را پر می‌کند نباید توقع تحول جدی در کشور نداشته باشیم.
مسئول دبیرخانه کمیسیون تبلیغ و ترویج شورای توسعه فرهنگ قرآنی در خصوص نقش پایش در این فعالیت‌ها، عنوان کرد: این پایش باید عملکرد دستگاهها را جهت‌دهی کند که کدام یک در حوزه مأموریتی خود موفق‌تر بوده‌اند. این پایش اگر به نهادهای تخصصی که همان کمیسیون‌های تخصصی است، واگذار شود و به صورت جدی‌تر دنبال شود، خیلی می‌تواند مؤثرتر باشد.
وی با اشاره به اینکه چهار سال است این مسئولیت را عهده‌دار است، در خصوص روند این حوزه، بیان کرد: ما موظف هستیم در حوزه اسناد و سیاست‌ها و دستورالعمل‌ها و قوانین و ضوابطی که پیش‌نیاز توسعه این فعالیت‌هاست، تولید کنیم. همچنین سند راهبردی این حوزه را حدود سه تا چهار سال نوشتیم و در شورای توسعه و همچنین در کمیسیون، تصویب شد و الان حدود دو سه ما است که فرآیند اجرایی‌اش را در اداره‌کل کمیسیون پیگیری می‌کند. این سند به کل دستگاه‌های اجرایی ابلاغ شد.
عزیزاده اظهار کرد: این سند به کل دستگاه‌های اجرایی ابلاغ شده است. در درجه اول به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که مسئول راهبری سند در کشور است. در حال حاضر 38 اقدام پیش‌بینی شده تا ما را در افق 1404 کشور، ممتاز جهان اسلام در حوزه فرهنگسازی قرآنی کند. اقدامات را تفکیک می‌کنیم و فراخوانی ظرف یکی دو ماه آینده منتشر می‌شود که دستگاهها سهم خود را از این حرکت ملی مشخص کنند و موظفیم که تمام اعتبارات را متمرکز کنیم تا جایگاه جمهوری اسلامی در فرهنگسازی قرآنی در فضای عمومی در میان سایر کشورهای اسلامی به عنوان کشور ممتاز تبدیل شود.
وی ادامه داد: نخستین سندی که در شورای توسعه تصویب شد، سند تبلیغ و ترویج بود و غیر از آن شاخص‌های سنجش حرکت منطبق بر سند هم به عنوان سند مستقل تصویب شد و الان وارد اسناد بخشی شده‌ایم که نقشه‌های جز باید از این سند کلان خارج شود تا تکلیف هر حوزه مشخص شود که به لطف خدا از دیگر کمیسیون‌ها جلوتر هستیم.
مسئول دبیرخانه کمیسیون تبلیغ و ترویج شورای توسعه فرهنگ قرآنی در خصوص اعتباری که این کمیسیون در سال 96 دریافت کرده است، اظهار کرد: حدود سه میلیارد و 900 میلیون تومان مجموع اعتبار سال 95 بوده است که در سال 96 هیچ اعتباری دریافت نشده است. باید گفت که بالای 80 درصد توزیع شده است و مابقی اقساط پروژه‌هایی است که در حال اجراست. نمایشگاه‌های قرآن، جشنواره‌های قرآنی و مسابقات قرآن اعتبار جداگانه دارد.
وی بزرگترین مشکل در حوزه تبلیع و ترویج را مشکل ساختار دانست و بیان کرد: ما نهاد مستقلی نیستیم. کمیسیون نهاد راهبر در کشور است یعنی این ترکیب تشکیل می‌شود که بزرگان قرآنی کشور در حوزه تبلیغ و ترویج دستگاهها و اشخاص حقیقی جمع شوند تا بگویند این فعالیت‌ها چگونه در کشور گسترش پیدا کند و ما مسئول پشتوانه علمی و محتوایی و مصوبات اجرایی آن هستیم که در وزارت ارشاد نسبت به وزارت علوم در حوزه ساختار عقب هستیم و دوستان در آموزش و پرورش در مضیقه جدید در حوزه ساختار هستند و شورای توسعه ورود جدی باید پیدا کند. به پایش جدید شورا نیز گفتیم که موضوع اول، ساختار و وضعیت نیروی انسانی ما است.
یادآور می‌شود، این گفت‌وگو در برنامه زنده رادیویی افق پخش شد. این برنامه شنبه‌ها با اجرای محمدرضا پورمعین، خادم القرآن و به تهیه کنندگی فاطمه رحمانی از ساعت ۱۴:۳۰ با حضور میهمانان و مسئولان قرآنی کشورمان با بررسی یکی از موضوعات و دغدغه‌های جامعه قرآنی کشورمان به سمع شنوندگان رادیو قرآن می‌رسد.
