حزن همراه با عظمت؛ ویژگی بارز نغمه «اثرکُرد» + فیلم

به گزارش ایکنا، دهمین قسمت از سلسله‌درس‌گفتارهای «آموزش و آشنایی با مقامات تلاوت» که با عنوان «آموزش تنغیم» از آغاز ماه مبارک رمضان، هر هفته روزهای فرد منتشر می‌شود، اختصاص به آشنایی مخاطبان با نغمه یا جنس «اثرکُرد» دارد.

1. قسمت اول آشنایی و آموزش مقامات تلاوت
2. مقام سه‌گاه؛ نغمه‌ای پرکاربرد در ترتیل‌خوانی
3. نغمه بیات، اُمّ‌النغمات است
4. کاربرد نغمه حجاز در تلاوت آیاتی با موضوع عظمت الهی
5. قصص قرآنی؛ نمونه‌ای از استفاده مقام «راست»
6. کاربرد نغمه صبا در توصیف قیامت و عقاب ظالمان در جهنم
7. نغمه «عجم» قابل استفاده در مناجات‌خوانی و خواندن ادعیه
8. «کُرد»؛ نغمه پُرکاربرد در ترتیل‌ خلیجی
9. «نهاوند» همچون «سه‌گاه»، نغمه‌ای پُرکاربرد در ترتیل قرآن

سعید حاجیان؛ مدرس این درس‌گفتارها در قسمت دهم «آموزش تنغیم» با اشاره به اینکه قاریان در تلاوت‌های خودشان کمتر به این نغمه پرداخته‌اند، محمود رمضان و محمد عمران را از جمله قاریانی دانست که به این نغمه اهتمام داشته‌اند و از محمد اللیثی نیز به عنوان قاری‌ای که به ندرت از این نغمه استفاده کرده است، یاد می‌کند.

وی در فیلم آشنایی این نغمه، دارا بودن فواصل پنج‌گانه درجات را از جمله ویژگی‌های نغمه «اثرکُرد» دانسته و در ادامه ضمن آن که مخاطبان را با شکل آوایی این نغمه آشنا می‌کند، از علاقه‌مندان می‌خواهد از آنجا که این نغمه کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، تأکید و تکرار بیشتری در شنیدن شکل آوایی آن داشته باشند تا تسلط لازم بر روی آن را به دست آورند.

حاجیان سه درجه ابتدایی این نغمه را مشترک با فضای نغمه کُرد دانسته و باقی درجات‌ آن را نیز مرتبط با فضای نغمه حجاز معرفی می‌کند که براین اساس در پنج صدایی این نغمه هم فضای کُرد ملموس است و هم فضای حجاز را داریم. معمولاً این نغمه به شکل مستقل خوانده نشده و یا در دل مقام بیات یا در فضای نغمه کُرد تلاوت می‌شود و دارای حال و هوایی حزین همراه با عظمت است.

مخاطبان در فیلم آشنایی با نغمه «اثرکُرد» که در ادامه قابل مشاهده است، تلاوت‌هایی به شرح زیر را می‌شنوند:

آیه 31 سوره «کهف» با صدای محمد عبدالعزیز عکاشه

آیات 9 تا 11 سوره «نجم» و آیه 95 سوره «اسراء» با صدای محمود رمضان

آیه 45 سوره «فرقان» با صدای محمد عمران