نمایشنامه‌های دفاع مقدس ادای حق نکردند/ لزوم پرهیز از جشنواره‌زدگی
گروه فرهنگی: پس از پایان جنگ تحمیلی در ایران عده‌ای نمایش نامه نویس، نمایش نامه‌هایی را درباره آسیب‌های جنگ و ضد جنگ به رشته تحریر در آوردند که این نمایش نامه‌ها با توجه به اینکه جنگ بر ما تحمیل شده بود نتوانستند حق مطلب را ادا کنند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از مازندران در دهه 1360دشمن بعثی با حمایت استکبار جهانی و حامیانش بر ایران اسلامی حمله نظامی کرد که از همان ابتدا با مقاومت مردمی روبرو شد اما دشمن با وجود مقاومت جانانه مردمی و ارتش و سپاه توانست بخشی از خاک کشور عزیزمان را اشغال کند و خرمشهر نیز یکی از مناطقی بود که تحت اشغال دشمن مهاجم در آمد. و در ادامه خرمشهر این شهر مقاوم عاقبت با همت دلیر مردان ارتش و سپاه پاسداران در روز سوم خرداد سال ۱۳۶۱ از چنگال دشمن بعثی آزاد شد و این آزاد سازی انعکاس جهانی را در پیش داشت و این واقعه از لحاظ نظامی نقطه عطفی در تاریخ جنگ ایران و عراق شناخته می‌شود که حایز اهمیت است. اکنون آزادسازی خرمشهر به عنوان نمادی از پیروزی، مقاومت و ایستادگی در برابر دشمن یاد می‌شود و شورای عالی انقلاب فرهنگی سوم خرداد را به عنوان روز مقاومت، ایثار و پیروزی در تقویم رسمی ایران نامگذاری کرده‌است.
با توجه به اهمیت تاریخ و واقعیت‌های دفاع مقدس باید از خود بپرسیم آیا حرکت قابل توجهی در جهت انتقال فرهنگ افتخار آفرینی ایثارگران و فرزندان غیور جمهوری اسلامی در حیطه هنرهای نمایشی کشور صورت پذیرفته است یا نه؟ اما آنچه هنرمندان از این دریای حماسه توانستند به تصویر درآورند قطره‌ای از دریا است و بسیار جای کار دارد.
با توجه به منویات رهبری در سال 93 درباره سینما که فرمودند: «عدّه‌اى با ورود سینما به مسائل مربوط به دفاع مقدّس، علناً مخالفت می‌کنند! من نمی‌دانم چه فکر می‌کنند؛ به اسم اینکه جنگ است، به اسم اینکه خشونت است! صد سال از شروع جنگ جهانى می‌گذرد، امسال صدمین سال است، هنوز در آمریکا و در خیلى جاهاى دیگر دارند فیلم می‌سازند آن هم در چه گستره‌ى وسیعى!» با این تفاسیر می توان گفت که در عرصه دفاع مقدس به ویژه در آزادسازی خرمشهر به صورت تئاتر و هنرهای نمایشی کشور کمتر کارشده است.
با توجه به نقش موثر پژوهش و تحریر رمان در حوزه نشر فرهنگ دفاع مقدس، تا کنون کمتر شاهد نگارش رمان و نمایشنامه در حیطه جنگ تحمیلی به ویژه درباره حماسه آزادسازی خرمشهر به رشته تحریر درآمده است و این خود یک آسیب جدی است. اگر رمان‌های خوبی در این حیطه به رشته تحریر در می‌آمد نمایش نامه نویسان بالاخص نمایشنامه نویسان نسل حال می‌توانند با فراغ بال بیشتری در این حیطه به اجرای تئاتر بپردازند.
خاطرات دوران دفاع مقدس و رزمندگانی که در جبهه حضور داشتند و نیز همه کسانی که در شهرها به پشتیبانی از جبهه و جنگ می‌پرداختند می‌تواند موضوع مهمی در خلق آثار دفاع مقدسی باشد. چرا که مردم آن زمان چه با حضور در جبهه و چه با پشتیبانی در پشت جبهه دست به خلق این حماسه‌ها زدند و همگی آن پیرزنی که در یکی از روستاها با وجود اینکه خانه کوچکش به کمک اهالی و یکی از سردارن شهید جنگ تحمیلی در زمان حیاتش بنا شده بود با حضور در محل جمع آوری کمک های مردمی به جبهه تمام پول موجودی آن روزش که 15 ریال بود به رزمندگان اسلام تقدیم کرد.
همه می دانیم تئاتر رسانه‌ای است که ارتباط مستقیم با مخاطب دارد و تاثیر گذاریش نسبت به رسانه‌های تصویری از قبیل سینما و تلویزیون بیشتر است و می‌تواند در انتقال حماسه تاریخی کشورمان که برای پیران یک نوستالوژی و برای نسل جوان که دوران دفاع مقدس را در آن زمان درک نکرده اند افختاری ملی است نقش مهمی را ایفا کند.
در زمان جنگ نمایش ها و فیلم‌هایی که به روی صحنه می‌رفت اغلب به قهرمان‌پروری می‌پرداخت اما پس از گذشت زمانی از سوی برخی از نمایش نامه نویسان، نمایش نامه‌های واقعی درباره جنگ به رشته تحریر درآمد و در جشنواره‌ها به اجرا گذاشته شد اما پس از پایان جنگ تحمیلی در ایران عده‌ای نمایش نامه نویس، نمایش نامه‌هایی را در رابطه با آسیب‌های جنگ و ضد جنگ به رشته تحریر در آوردند که این نمایش نامه‌ها با توجه به اینکه جنگ بر ما تحمیل شده بود نتوانستند حق مطلب را ادا کنند، لذا نمایش نامه نویسان ما باید از زاویه دید دیگری به نمایش نامه‌نویسی نگاه می‌کردند که روحیه امید و زندگی و سازندگی را به مخاطب القا می‌کرد، لذا مطالبی بایست نوشته می‌شد که تاثیرات مثبت جنگ را که بر اثر مقاومت و عدم وابستگی به ابر قدرت‌ها موجب رشد و توسعه کشور شده بود را مطرح می‌ساخت که در این رابطه کاری صورت نپذیرفت.
در پایان لازم می‌دانم بر این نکته تاکید داشته باشم که باید از جشنواره‌زدگی پرهیز کنیم چون کاری که برای جشنواره آماده می‌شود اکثرا با شتاب‌زدگی روبرو می‌شود و نمایشنامه‌ها با تمرین حداقلی با کیفیت پایین آماده راه‌یابی به جشنواره می‌شود که اگر تایید شود به جشنواره راه می‌یابد و در غیر اینصورت در نطفه خفه می‌شود.
حمیدرضا گلمحمدی تواندشتی
با توجه به اهمیت تاریخ و واقعیت‌های دفاع مقدس باید از خود بپرسیم آیا حرکت قابل توجهی در جهت انتقال فرهنگ افتخار آفرینی ایثارگران و فرزندان غیور جمهوری اسلامی در حیطه هنرهای نمایشی کشور صورت پذیرفته است یا نه؟ اما آنچه هنرمندان از این دریای حماسه توانستند به تصویر درآورند قطره‌ای از دریا است و بسیار جای کار دارد.
با توجه به منویات رهبری در سال 93 درباره سینما که فرمودند: «عدّه‌اى با ورود سینما به مسائل مربوط به دفاع مقدّس، علناً مخالفت می‌کنند! من نمی‌دانم چه فکر می‌کنند؛ به اسم اینکه جنگ است، به اسم اینکه خشونت است! صد سال از شروع جنگ جهانى می‌گذرد، امسال صدمین سال است، هنوز در آمریکا و در خیلى جاهاى دیگر دارند فیلم می‌سازند آن هم در چه گستره‌ى وسیعى!» با این تفاسیر می توان گفت که در عرصه دفاع مقدس به ویژه در آزادسازی خرمشهر به صورت تئاتر و هنرهای نمایشی کشور کمتر کارشده است.
با توجه به نقش موثر پژوهش و تحریر رمان در حوزه نشر فرهنگ دفاع مقدس، تا کنون کمتر شاهد نگارش رمان و نمایشنامه در حیطه جنگ تحمیلی به ویژه درباره حماسه آزادسازی خرمشهر به رشته تحریر درآمده است و این خود یک آسیب جدی است. اگر رمان‌های خوبی در این حیطه به رشته تحریر در می‌آمد نمایش نامه نویسان بالاخص نمایشنامه نویسان نسل حال می‌توانند با فراغ بال بیشتری در این حیطه به اجرای تئاتر بپردازند.
خاطرات دوران دفاع مقدس و رزمندگانی که در جبهه حضور داشتند و نیز همه کسانی که در شهرها به پشتیبانی از جبهه و جنگ می‌پرداختند می‌تواند موضوع مهمی در خلق آثار دفاع مقدسی باشد. چرا که مردم آن زمان چه با حضور در جبهه و چه با پشتیبانی در پشت جبهه دست به خلق این حماسه‌ها زدند و همگی آن پیرزنی که در یکی از روستاها با وجود اینکه خانه کوچکش به کمک اهالی و یکی از سردارن شهید جنگ تحمیلی در زمان حیاتش بنا شده بود با حضور در محل جمع آوری کمک های مردمی به جبهه تمام پول موجودی آن روزش که 15 ریال بود به رزمندگان اسلام تقدیم کرد.
همه می دانیم تئاتر رسانه‌ای است که ارتباط مستقیم با مخاطب دارد و تاثیر گذاریش نسبت به رسانه‌های تصویری از قبیل سینما و تلویزیون بیشتر است و می‌تواند در انتقال حماسه تاریخی کشورمان که برای پیران یک نوستالوژی و برای نسل جوان که دوران دفاع مقدس را در آن زمان درک نکرده اند افختاری ملی است نقش مهمی را ایفا کند.
در زمان جنگ نمایش ها و فیلم‌هایی که به روی صحنه می‌رفت اغلب به قهرمان‌پروری می‌پرداخت اما پس از گذشت زمانی از سوی برخی از نمایش نامه نویسان، نمایش نامه‌های واقعی درباره جنگ به رشته تحریر درآمد و در جشنواره‌ها به اجرا گذاشته شد اما پس از پایان جنگ تحمیلی در ایران عده‌ای نمایش نامه نویس، نمایش نامه‌هایی را در رابطه با آسیب‌های جنگ و ضد جنگ به رشته تحریر در آوردند که این نمایش نامه‌ها با توجه به اینکه جنگ بر ما تحمیل شده بود نتوانستند حق مطلب را ادا کنند، لذا نمایش نامه نویسان ما باید از زاویه دید دیگری به نمایش نامه‌نویسی نگاه می‌کردند که روحیه امید و زندگی و سازندگی را به مخاطب القا می‌کرد، لذا مطالبی بایست نوشته می‌شد که تاثیرات مثبت جنگ را که بر اثر مقاومت و عدم وابستگی به ابر قدرت‌ها موجب رشد و توسعه کشور شده بود را مطرح می‌ساخت که در این رابطه کاری صورت نپذیرفت.
در پایان لازم می‌دانم بر این نکته تاکید داشته باشم که باید از جشنواره‌زدگی پرهیز کنیم چون کاری که برای جشنواره آماده می‌شود اکثرا با شتاب‌زدگی روبرو می‌شود و نمایشنامه‌ها با تمرین حداقلی با کیفیت پایین آماده راه‌یابی به جشنواره می‌شود که اگر تایید شود به جشنواره راه می‌یابد و در غیر اینصورت در نطفه خفه می‌شود.
حمیدرضا گلمحمدی تواندشتی
