به گزارش
خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، نشست تخصصی ارزیابی چهارمین دوره مسابقات قرآنی «سراج» ویژه جلسات قرآن شهر تهران، با حضور مسئولان و مدیران شهرداری تهران، شنبه، 21 اسفندماه در سالن همایشهای خبرگزاری ایکنا برگزار شد.
این نشست با حضور مجید حسینیفر، رئیس اداره قرآن عترت و نماز آموزش و پرورش شهر تهران، علیاکبر توپچی، دبیر اجرایی و محتوایی مسابقات سراج و رئیس فرهنگسرای قرآن، محمد خواجوی، عضو شورای عالی قرآن سازمان فرهنگی ـ هنری، حسین اخواناقدم از داوران این دوره از مسابقات و کارشناسان قرآنی فرهنگسرای قرآن، علیرضا نداف از داوران این دوره از مسابقات و مدرس قرآن، زند وکیل، مدیر فرهنگی ـ هنری منطقه 4 و مدیر فرهنگسرای اشراق همراه بود.
جذب جوانان به متون دینی
در ابتدا علیرضا نداف به تلاوت آیاتی از قرآن پرداخت و سپس توپچی، گزارشی از روند برپایی این دوره از مسابقات ارائه کرد و گفت: امسال موفق به برپایی چهارمین دوره مسابقات قرآن سراج شدیم این مسابقات رویکردی دارد که برگرفته از نگاه مجموعه شهرداری تهران بود و آن هم ایجاد زمینه و مقدمه برای جذب جوانان به متون دینی و در رأس آن قرآن کریم بود.
وی ادامه داد: یکی از علتهایی که مسابقات سراج را برگزار کردیم این بود که یکی از بیبدیلترین موضوعاتی که در تاریخ پیش از پیروزی انقلاب اسلامی و پس از آن در میان جوانان و نوجوانان تأثیرگذار بوده همین جلسات سنتی قرآن است.
توپچی با اشاره به فعالیت بیش از 30 سالش در حوزه قرآن و برپایی جلسات قرآن، عنوان کرد: اتفاقات و رخدادهای خوبی در زمینه قرآن رخ داده است که در میان مردم تأثیرگذار بوده است اما ارتباط جوانان با جلسات قرآن، ارتباطی کمنظیر و بیبدیل است.
رئیس فرهنگسرای قرآن اضافه کرد: جلسات قرآن در ارتباط با برطرف کردن سؤالات مخاطبان نقش بیبدلی داشته است؛ چرا که در این جلسات تنها صحبت از آشنایی قرآنآموزان با دورههای روخوانی و روانخوانی قرآن نبوده است، بلکه نقش تربیتی استاد نیز بر قرآنآموزان قابل تأمل بوده و هست.
پویایی جلسات سنتی قرآن است
وی تصریح کرد: نگاه اصلی در مسابقات سراج، پویایی جلسات سنتی قرآن بوده است و در راستای تحقق این هدف، اجرایی میشود و طی این مسابقات جلسات قرآنی شناسایی و زمینه برای آشنایی با جلسات سنتی قرآن در شهر تهران محقق میشود.
توپچی عنوان کرد: برخی از این جلسات سنتی قرآن، چون دارای اساتید بنامی بودهاند میشناختیم، اما بودند جلساتی که شناختی نسبت به آن نبود و حال آنکه به صورت هفتگی و منظم برپا میشدند. لذا طی اجرای این مسابقات قریب به هزار جلسه در 22 منطقه شهر تهران شناسایی شدند.
دبیر مسابقات سراج اضافه کرد: از دیگر اهداف برپایی مسابقات سراج ایجاد حس رقابت در میان شرکتکنندگان جلسات سنتی قرآن بوده است و این مهم بود که فضاهای رقابتی برای شرکتکنندگان در جلسات سنتی قرآن به وجود آید. شناسایی استعدادهای قرآنی نیز بخش دیگری بود که طی این مسابقات دنبال میشد.
وی با تأکید بر اینکه طی سال 96 بر این هستیم که بتوانیم باشگاه قرآنیان سراج را در مناطق شهر تهران راهاندازی کنیم، اظهار کرد: از این طریق برگزیدگان این مسابقات را با برنامهریزی به جلو ببریم.
حضور 12 هزار شرکتکننده در چهارمین دوره
توپچی با تأکید بر اینکه نزدیک به 12 هزار شرکتکننده در چهارمین دوره مسابقات سراج داشتیم، اظهار کرد: شناسایی توانمندی قرآنیان نوپا و تازه نفس در دو بخش دختران و پسران نوجوان و جوان و بانوان و آقایان بزرگسال در بحث قرائت قرآن از جمله اهدافی بود که طی مسابقات سراج دنبال میکردیم.
رئیس فرهنگسرای قرآن اظهار کرد: مسابقات سراج در 22 منطقه شهر تهران در 10 رشته قرائت و حفظ در سطوح مبتدی تا پیشرفته در سه بخش زیر 12 سال، 12 تا 18 سال و بالای 18 سال تشکیل شد. همچنین امسال برای نخستین بار رشته حفظ در دو مقطع خردسالان چهار تا شش سال و مقطع دور اول ابتدایی(پایه اول تا سوم) برگزار شد.
وی با اشاره به استقبال صورت گرفته از حضور در این دوره از مسابقات، افزود: 440 نفر از مجموع 11 هزار و 74 شرکتکننده این مسابقات به مرحله نهایی راه پیدا کردند که آنها طی 14 و 15 بهمنماه به میزبانی فرهنگسرای قرآن در گروههای مجزا با هم به رقابت پرداختند که طی آن از 50 نفر برگزیده در آیین اختتامیه که در جوار آستان ملکوتی حضرت عبدالعظیم الحسنی(ع) برگزار شد، با حضور مسئولان و مدیران شهرداری تهران تجلیل به عمل آمد.
قضاوت 180 داور طی مرحله مقدماتی و نهایی
رئیس فرهنگسرای قرآن با تأکید بر اینکه مسابقات را 180 نفر از داوران برجسته و بینالمللی کشورمان در دو مرحله مقدماتی و نهایی قضاوت کردند، اظهار کرد: در برخی از مناطق چون منطقه چهار در مرحله مقدماتی نزدیک به هزار و 581 نفر ثبت نامی داشتیم که از این تعداد هزار و 18 نفر در مرحله مقدماتی شرکت کردند.
حسین اخواناقدم، مدرس جلسات قرآن سخنران دیگر این همایش بود، اضافه کرد: چهارمین دوره مسابقات سراج در سال 95 از سوی سازمان فرهنگی ـ هنری شهرداری تهران و با مدیریت فرهنگسرای قرآن در تمامی فرهنگسراها، سرای محلات و خانههای قرآن تحت نظارت شهرداری انجام گرفت.
وی اظهار کرد: در مسابقات فرصتهایی برای مخاطبان ایجاد میشود تا بتوانند به واسطه آن خود را محک بزنند هرچند میدانیم در این مسابقات نقاط ضعفی وجود داشته است با وجود اینکه حداکثر تلاشمان را انجام دادیم، اما شاید کم و کاستیهایی داشته باشد چون ما در بطن مسابقات هستیم که متوجه آن نباشیم و نیاز به برطرف کردن داشته باشد که ان شاءالله در دوره بعدی آن را برطرف خواهیم کرد.
این کارشناس قرآنی فرهنگسرای قرآن اضافه کرد: طی مسابقات سراج دانشآموزان در ردههای مختلف سنی و پایههای مختلف تحصیلی حضور داشتند.
چرا حاکمیت و دولت اسلامی نگاهی به این جلسات سنتی قرآن ندارند؟
وی با ابراز گلایه از اینکه چرا حاکمیت و دولت اسلامی نگاهی به این جلسات سنتی قرآن ندارند، تصریح کرد: حال آنکه این جلسات سنتی قرآن، خاستگاه پرورش افراد زیادی بوده است که و حال آنکه از سوی هیچ دولتی برای حفظ، ارتقا و تقویت آن برنامهای دیده نشده است و حال آنکه اصلیترین قرآنیان پیش و پس از پیروزی انقلاب اسلامی از همین جلسات سنتی قرآن بودهاند.
اخواناقدم با اشاره به رشته حفظ قرآن که شامل حفظ 22 سوره قرآن و یا نیمی از جزء سیام قرآن کریم بوده است، اظهار کرد: اگر میخواستیم این رشته را در بخش بزرگسال برپا کنیم انتظار داشتیم که بودجه زیادی به این امر اختصاص یابد و حال آنکه برای متسابقان خردسال جوایز متنوعی قرار گرفت و همه آنها اعطا شد و زمینه تشویق آنها فراهم شد.
وی با تأکید بر اینکه تمامی شرکتکنندگان خردسال در رشته حفظ از جوایز عمومی بهرهمند شدهاند، تشریح کرد: مسابقات سراج در سطح مناطق با بودجههایی که داشتند و با توجه به امتیاز حافظان خردسال یکی از جوایز در گروه الف، ب و ث را دریافت میکردند.
از دیگر سخنرانان این جلسه محمد خواجوی، مدرس و پیشکسوت قرآنی کشومان بود، وی با تأکید بر اینکه برپایی مسابقات سراج در جلسات سنتی یکی از برنامههای کم نظیری، تصریح کرد: چون در بین شرکتکنندگان جلسات این حس رقابت نبوده است که برپایی اینچنین مسابقاتی دارای آثار و برکات است.
کشف استعدادهای جدید
وی عنوان کرد: معتقدم که طی برگزاری مسابقات سراج استعدادیابی انجام میگیرد به گونهای که از طریق رقابت شرکتکنندگان در مسابقات سراج زمینه برای به منصه ظهور گذاشتن استعدادهای نو و تازه فراهم میشود تا باهم رقابت کنند؛ چرا که در میان سایر مسابقات به قاریان نوجوان و جوان این زمینه داده نمیشود، بلکه مسابقات سراج محل تمرین و آزمون و خطای قرآنآموزان جلسات سنتی قرآن است تا بتوانند پس از آمادگی خودشان را در مسابقات مراحل بالاتر عرضه کنند.
اطلاعرسانی توانایی منتخبان به اساتید جلسات قرآنی
این مدرس قرآن کریم با تأکید بر اینکه مسابقات سراج ظرفیتها را نیز به خوبی نشان میدهد، اظهار کرد: اگر این تواناییهای متسابقین به اساتیدشان نیز اطلاعرسانی شود، آنها سعی میکنند دغدغهها و خلأهای آن قرآنآموزان را برطرف و نقاط قوت آنها نیز تقویت کنند.
وی با اشاره به پیشنهاداتی برای برپایی بهتر این مسابقات، اضافه کرد: تشکر و قدردانی از اساتید جلسات قرآن که شاگرد و قرآنآموزان آنها حائز رتبه شدهاند، خوب است و اینکه از حائزین رتبهها نمیپرسند که شما برای کدام جلسه قرآن هستید و استاد شما چه فردی است؟ و حال آن که هنگامی که قرآنآموزان در مسابقات سراج رتبه میآوردند اساتید دچار انگیزه میشوند و جلساتشان را با قوت بیشتری اداره میکنند و شاگردان بیشتری را تربیت میکنند.
تقدیر و تجلیل از اساتید جلسات از سوی فرهنگسرای قرآن
خواجوی اظهار کرد: همچنین میتوانید به منظور این قدردانی و سپاس، لوح تقدیری به اساتید قرآنآموزان منتخب مسابقات سراج از سوی فرهنگسرای قرآن اعطا شود. اگر در کنار آن هدیهای نیز در نظر گرفته شود امر پسندیدهای است.
وی با اشاره به اینکه جلسات قرآنی هستند که در کنار برپایی دورههای روخوانی و روانخوانی و صوت و لحن قرآن بر امر تفسیر و بیان نکات مفاهیمی قرآن تأکید دارند، گفت: بیان مفاهمی و نکات کاربردی قرآن برای هر انسانی قابل استفاده و رجوع است و نیازی به صوت و لحن ندارد اما در زمینه قرائت و حفظ قرآن به صورت تخصصی نگاه میشود، لذا بهتر است رشتههای عمومی چون مفاهیم و تفسیر نیز به این مسابقات اضافه شود.
گره کردن زلف کارهای فرهنگی با کارهای قرآنی
در ادامه زند وکیل، مدیر فرهنگی ـ هنری منطقه 4 ضمن تشکر از دست اندرکاران برپایی مسابقات سراج، اظهار کرد: گره کردن زلف کارهای فرهنگی با کارهای قرآنی است چون این دو از دو سنخ و جدا از هم نیستن،د بلکه فعالیتهای قرآنی باید به فعالیتهای فرهنگی تزریق شود.
مدیر فرهنگسرای اشراق بیان کرد: همچنین افراد قرآنی و پرورش یافتگان جلسات سنتی قرآن باید به فعالیتهای فرهنگی ورود پیدا کنند زیرا خروجی جلسات قرآن افراد سالمتری هستند که میتوانند در این فعالیتها بکار گرفته شوند.
وی با تأکید بر فهمگرایی و عملگرایی، اظهار کرد: باید سعی کنیم که قرآنآموزان در جلسات قرآن به این سمت بروند درست است که اصل این جلسات حفظ و قرائت هستند، اما آنها باید به سمت مفاهیم قرآن نیز کشیده شوند.
کمیت بالای هیئات مذهبی در مقابل جلسات قرآن
وکیل عنوان کرد: اگر نگاهی به جلسات قرآنی و جلسات هیئات مذهبی کنیم میبین که این جلسات قرآن از لحاظ کمیت، کمتر از جلسات هیئت مذهبی هستند لذا باید بر اساس تدابیری به افزایش جلسات قرآن کمک کنیم که افزایش جلسات قرآن این شوق را ایجاد میکند که افراد بیشتری در آن حضور پیدا کنند تا از حیث کمیت نیز افزایش پیدا کنند.
وی با تأکید بر اینکه تصدیگری مانع است، بیان کرد: تاریخچه برپایی هیئات مذهبی نشان میدهد که فعالیتی خودجوش مردمی هستند لذا باید مراقبت کرد تا حمایتها به گونهای انجام نشود که به محتوا و اداره جلسات قرآن نیز ورود پیدا کنیم. گره خودرن کارهای فرهنگی با قرآن ضروری است.
حسینیفر، رئیس اداره قرآن عترت و نماز آموزش و پرورش شهر تهران از دیگر سخنرانان این همایش بود. وی با اشاره به صحبتهایی که با برخی از افرادی که در مسابقات سراج حضور داشتند و یا بعضی دیگر از اساتید جلسات قرآن انجام داده است، عنوان کرد: جلسات قرآن منازل و مساجد دارای اهمیت است چون اصلیترین پایگاه فعالیتهای قرآنی در سطح کشور هستند، اگر این جلسات تقویت شوند آن هنگام است که میتوان جامعه قرآنی داشت.
تغییر نام مسابقات «سراج»
وی با پیشنهاد اینکه بهتر است اسم مسابقات از «سراج» برداشته شود و به نام «جشنواره قرآنی ـ فرهنگی سراج» تغییر کند، عنوان کرد: با اضافه شدن رشتههای مختلف و فعالیتهای جنبی چون فراخوان مقاله و عکس از جلسات قرآن و همچنین رشته مفاهیم و تفسیر قرآن میتوان این نام را برای آن برگزید.
رئیس اداره قرآن عترت و نماز آموزش و پرورش شهر تهران عنوان کرد: میتوان بر اساس مسابقات سراج، بهترین جلسات قرآنی شهر تهران در منازل و یا مساجد را معرفی کرد تا بانک اطلاعاتی از آنها فراهم شود. همچنین بهتر بود در اختتامیه مسابقات سراج، کلیپی از روند برپایی مسابقات از ابتدا تا انتها به سمع و نظر حاضران در سالن میرسید.
وی با اشاره به اینکه برخی از رشتهها در مسابقات دانشآموزی آموزش و پرورش در نظر نگرفته شده است، تأکید کرد: پس بهتر است رشتههایی چون دعاخوانی، ابتهال و تواشیح و همخوانی که از سوی نوجوانان و کودکان با اقبال روبرو است، به مسابقات سراج افزوده شود.
ایجاد انگیزه برای حضور حداکثری گروه سنی بزرگسال
حسینیفر بیان کرد: باید برای حضور متسابقان بزرگسال در مسابقات سراج ایجاد انگیزه شود چون کمی حضور آنها این موضوع را به ذهن متبادر میکند که جلسات قرآن صرف وجود کودکان و نوجوانان است.
وی تأکید کرد: اگر از رهگذر مسابقات سراج بتوانیم فعالیتهای قرآنی مساجد را گسترش دهیم و مساجدی که جلسات قرآن ندارند را راهبیاندازیم و حتی بتوانیم جلسات منازل را دوباره راهاندازی کنیم آن هنگام است که در توسعه فعالیت قرآنی مؤثر است.
حسینیفر با تأکید بر اینکه امید داریم مسابقات سراج به تعطیلی نگراید و هرساله برگزار شود، اظهار کرد: همچنین میتوان رشتههای مفاهیم قرآن متناسب با موضوعات روز سیاسی و اجتماعی و ... برگزار کنیم به گونهای که کتابچهای همراه با آیات موضوع مورد نظر طی هر دوره از مسابقات فراهم شود و در میان شرکتکنندگان جلسات قرآن توزیع شود و در اختیار متسابقان قرار گیرد تا خود را برای حضور در مسابقات آماده کنند.
آموزش سینه به سینه؛ بهترین روش آموزشی
سخنران دیگر این جلسه علیرضا نداف از داوران این دوره از مسابقات و مدرس قرآن ، بود وی عنوان کرد: نظم مسابقات در این دوره نسبت به دوره 94 بهتر بوده است و از آنجا که در تاریخ بشر ثابت شده است که بهترین روش آموزشی، روش سینه به سینه و رو در رو است لذا این علت پایداری و ماندگاری جلسات سنتی قرآن است. مسابقات سراج آمده است که ارج بدهد به اینکه بهترین روش آموزشی آموزش سینه به سینه است. پس میتوان گفت این مسابقات بازتابی از جلسات است که بهترین روش آموزشی در آن است و بهترینها در آن رشد میکنند
وی با تأکید بر اینکه جلسات قرآن کانون فعالیتهای قرآنی ـ فرهنگی است، ادامه داد: که این مسابقات سراج بهترین راه بازتاب آن است. همچنین بهتر است در مسابقات سراج از اساتید جلسات قرآن تجلیل به عمل آید.
این قاری قرآن با اشاره به پیشنهاد دیگری برای ارتقای کیفی مسابقات سراج، عنوان کرد: برای رسیدن به آرمانشهر قرآن باید خانوادهها را در مسابقات درگیر کنیم به این معنا که مسابقات قرآن خانوادگی در رشتههایی چون مفاهیم قرآن، سبک زندگی اسلامی برپا کنیم. همچنین در اجرا نیز به روش خوبی اجرایی شود که زمینه آشنایی بهتر خانوادهها را با آموزههای قرآنی فراهم کند و اینگونه است که میتوان مفاهیم قرآن را به بطن زندگی خانوادهها آورد.
رضایت بخش نبودن سطح جوایز
وی با تأکید بر اینکه سطح جوایز مسابقات نیز راضی کننده نیست، بیان کرد: درست است که مشکلات بودجهای همه جا هست، اما بهتر است این مسابقات که از لحاظ فنی واقعا از سطح بالایی برخوردار است، دارای جوایز خوبی نیز باشد.
مصطفی آجرلو، معاون خبرگزاری بینالمللی قرآن نیز طی این نشست ضمن تشکر و قدردانی از برپاکنندگان مسابقات سراج که با نگاه به جلسات سنتی شهر تهران برپا میشود، گفت: این مسابقات به جلسات قرآن متصل شده است. این جلسات دارای برکات است با وجود اینکه دارای بودجههای هنگفت سایر دستگاهها نیستند اما تا به امروز پابرجا بوده چنانکه محل تربیت و پرورش انسانها و به ویژه قاریان بودهاند که در حال حاضر از اساتید بینالمللی و ممتاز کشور هستند.
وی با تأکید بر اینکه توجه به جلسات سنتی قرآن لازم و ضروری است، اظهار کرد: طی این جلسات در کنار آموزش روخوانی، روانخوانی و صوت و لحن قرآن، انسان، معلم و فرد قرآنی تربیت میشود. آجرلو با ابراز گلایه از اینکه یکی از آفات مسابقات، جوایز آن است، عنوان کرد: همین موضوع موجب فراموش شدن قرآن در زندگی برخی از آنها شده است.
ویژهنامه معرفی جلسات قرآن به صورت کتابچه و یا در همشهری
حسن ختام این برنامه پاسخ دبیر اجرایی و محتوای مسابقات سراج به پیشنهادات و مطالب ارائه شده بود. وی عنوان کرد: مسابقات سراج به صورت گسترده برپا شد که محدودیتهایی نیز از لحاظ مختلف چون مالی نیز داشتهایم اما با توجه به همین محدودیتها مدیران مناطق این مسابقات را به خوبی در مرحله نخست برپا کردند.
توپچی با اشاره به اینکه در نظر داریم تا کتابچهای از اساتید و جلسات قرآن با عنوان «سراج» به چاپ برسانیم، اضافه کرد: شاید هم ویژه نامهای در خصوص جلسات قرآن در نیم صفحهای از روزنامه همشهری به چاپ برسانیم.
رئیس فرهنگسرای قرآن ضمن تشکر از پیشنهاد اضافه شدن رشتههای مفاهیم و عکس و مقالات مرتبط با جلسات قرآن، اظهار کرد: آن هنگام است که سراج، مصداق جشنواره پیدا میکند و میتوان این عنوان را به آن اطلاق کرد.
وی در بخش دیگر از سخنانش با اشاره به اینکه طی چند دوره، آیین اختتامیه مسابقات سراج از پیشکسوتان قرآنی چون رنجبر و محسن مظاهری تجلیل به عمل آمد، اظهار کرد: همچنین طی اجرای مسابقات سراج مساجدی که از جلسات قرآن برخوردار نیستند، شناسایی میشود که میتوان برای جایگزین کردن اساتید قرآن برای آن جلسات پس از گفتوگوهایی و رایزنیهایی با نهادهای مربوطه چون مرکز رسیدگی به امور مساجد اقدام کرد و یا برنامهریزی دیگر کرد.
برگزاری نمایشگاه «شمیم وحی» در راستای مسابقات سراج
توپچی با تأکید بر اینکه طرح «شمیم وحی» ویژه تجهیز مؤسسات و جلسات قرآن در راستای این طرح اجرایی و عملیاتی شده است، بیان کرد: همچنین طرح «دوشنبههای قرآنی» نیز از ماه مبارک رمضان امسال اجرایی شده است که طی آن در 22 تا 30 مسجد مناطق شهر تهران به بیان نکات مفاهیمی قرآنی در کنار تلاوت قرآن پرداخته شد.
وی با اشاره به اینکه درصدد هستیم که مسابقات قرآن ویژه پیشکسوتان و افراد بالای 40 سال نیز برگزار کنیم، اظهار کرد: انشاءالله بتوانیم نقطه نظرات و پیشنهادات شما را در ارتقای کیفی و هرچه بهتر مسابقات بکار بگریم.
گزارش تصویری را اینجا ببینید.